WPI/200000/43/302/2016 - Podleganie żony podatnika, z którą zostanie zawarta umowa zlecenia ubezpieczeniom społecznym na zasadach właściwych dla zleceniobiorców.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 14 marca 2016 r. przez przedsiębiorcę: (...) w sprawie podlegania żony Wnioskodawcy, z którą zostanie zawarta umowa zlecenia ubezpieczeniom społecznym na zasadach właściwych dla zleceniobiorców.

W dniu 14 marca 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca poinformował, iż prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą sklasyfikowaną pod nr PKD 43.99.Z., zatrudnia kilku pracowników bezpośrednio-produkcyjnych, oraz jedną osobę do prowadzenia biura. Wnioskodawca jest żonaty. Żona Wnioskodawcy nie pracuje, jest obecnie zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy, jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku. Mieszkają razem i prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Wnioskodawca zamierza zawrzeć ze swoją żoną Umowę-Zlecenie. Przedmiotem ww. Umowy-Zlecenia będą incydentalne prace administracyjne w biurze firmy w czasie usprawiedliwionej nieobecności pracownika odpowiedzialnego za prowadzenie biura.

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

Mając na uwadze powyżej opisane fakty, opierając się na decyzji nr 187/2016 z dnia 16 lutego 2016 r. oraz na wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 2009 r. sygn. akt 134/08/OSWP 2010/13-14-170 Wnioskodawca uważa, że może zatrudnić żonę na podstawie Umowy-Zlecenia oraz odprowadzać składki w wysokości jak za Zleceniobiorcę (od kwoty zawartej w Umowie-Zlecenia), a nie jak za osobę współpracującą. Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy systemowej w związku z art. 5 pkt 24 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wynika, że pracownik spełniający kryteria określone dla osób współpracujących, o których mowa w art. 8 ust. 11 ustawy systemowej dla celów ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego traktowany jest, jako osoba współpracująca, a nie jako pracownik (za wyjątkiem pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego). Wykonywanie pracy na podstawie odpłatnej umowy zlecenia, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy systemowej oraz art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - stanowi odrębny tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Jednocześnie, zarówno w ustawie systemowej, jak i w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w odniesieniu do zleceniobiorców brak jest przepisu analogicznego do tego, który jest zawarty w art. 8 ust. 2 ustawy systemowej w odniesieniu do pracowników. Zdaniem Wnioskodawcy prowadzi to do wniosku, że brak jest podstaw prawnych do traktowania do celów ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego osoby wykonującej pracę na podstawie umowy zlecenia, jako osoby współpracującej, nawet jeżeli spełnia ona kryteria określone dla osób współpracujących, o których mowa w art. 8 ust. 11 ustawy systemowej.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Natomiast Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest właściwy do wydawania decyzji w zakresie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie, w związku z czym w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego zawiadamia, iż jeżeli Wnioskodawca powziął wątpliwość również w powyższym zakresie - jest uprawniony zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) do wniesienia zapytania do dyrektora właściwego miejscowo oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Biorąc powyższe pod uwagę, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wydając decyzję nr 302/2016 odniósł się zgodnie z właściwością do kwestii dotyczących obowiązku ubezpieczeń społecznych, natomiast w zakresie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu zawiadamia jak powyżej.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 12 ust. 1 powołanej ustawy, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby z nimi współpracujące podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu wypadkowemu. W myśl art. 11 ust. 1 powołanej ustawy osoby te mogą podlegać dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu na swój wniosek.

Zgodnie natomiast z art. 8 ust. 2 tej ustawy - jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca. Oddział zaznacza jednak, że umowa zlecenia jest umową regulowaną przez przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.), odmienna w swej charakterystyce prawnej od umowy o pracę, a w konsekwencji nie może być w powyższej sytuacji traktowane analogicznie.

W konsekwencji powyższego, osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia, nawet jeżeli spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, podlega ubezpieczeniom społecznym jako zleceniobiorca, bowiem wykonywanie pracy na podstawie umowy zlecenia stanowi odrębny, od współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, tytuł do ubezpieczeń społecznych, a jednocześnie w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych w odniesieniu do zleceniobiorców brak jest przepisu odpowiadającego treści zawartej w art. 8 ust. 2 tej ustawy regulacji dotyczącej pracowników.

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych w art. 18 ust. 1 określa, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców stanowi co do zasady przychód w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.). Natomiast art. 18 ust. 3 doprecyzowuje tę zasadę w odniesieniu do umów zlecenia, zgodnie z którym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców ustala się zgodnie z ust. 1, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

Zgodnie natomiast z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia lub osób z nimi współpracujących stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jako przedsiębiorca prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą zamierza zawrzeć umowę zlecenia z własną żoną na incydentalne wykonywanie prac administracyjnych w biurze firmy w czasie usprawiedliwionej nieobecności pracownika odpowiedzialnego za prowadzenie biura. Obecnie żona jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku czyli nie posiada innego tytułu do ubezpieczeń społecznych. Zatem zawarta umowa zlecenia będzie stanowiła jedyny tytuł do ubezpieczeń społecznych dla żony Wnioskodawcy, a dla celów ubezpieczeń społecznych będzie traktowana jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia.

Biorąc powyższe pod uwagę, Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał za prawidłowe stanowisko zawarte we wniosku z dnia 14 marca 2016 r. w sprawie podlegania żony Wnioskodawcy, z którym została zawarta umowa zlecenia, ubezpieczeniom społecznym na zasadach właściwych dla zleceniobiorców.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.