WPI/200000/43/287/2017 - Brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wynagrodzenia wypłaconego z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu na podstawie powołania uchwałą Zgromadzenia Wspólników oraz obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu zawarcie odrębnej umowy o pracę.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1829 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 963 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie rozpatrując wniosek złożony w dniu 28 lutego 2017 r. przez przedsiębiorcę (...) uznaje za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w sprawie braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wynagrodzenia wypłaconego z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu na podstawie powołania uchwałą Zgromadzenia Wspólników oraz obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu zawarcie odrębnej umowy o pracę.

W dniu 28 lutego 2017 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej złożony przez przedsiębiorcę (...) w przedmiocie obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia członka zarządu wykonującego swoje obowiązki w spółce w oparciu o uchwałę Zgromadzenia Wspólników oraz jednocześnie wykonującego obowiązki na podstawie umowy o pracę, której zakres czynności nie będzie się pokrywał z zakresem czynności wykonywanych na podstawie powołania.

Wnioskodawca przedstawił opis zdarzenia przyszłego.

Wnioskodawca wskazał, że zatrudnia na podstawie umowy o pracę osobę fizyczną na stanowisku prezesa firmy.

Osoba ta w ramach jednego stosunku pracy poza zarządzaniem przedsiębiorstwem wykonuje obowiązki prezesa spółki, oraz dyrektora do spraw ubezpieczeń, sprawując nadzór nad pracownikami oraz przygotowując dokumentację ubezpieczeniową. W wyniku planowanych procesów restrukturyzacyjnych spółka zamierza zmienić dotychczasowe warunki pracy i płacy w taki sposób, iż dotychczasowy zakres obowiązków oraz wynagrodzenie zostaną zmienione poprzez rozdzielenie funkcji sprawozdawczych w zarządzie oraz funkcji dyrektora ds. ubezpieczeń. Prezes będzie reprezentować i prowadzić sprawy spółki na podstawie powołania w rozumieniu art. 201 k.s.h.

Spółka podkreśla, że wypłata wynagrodzenia członka zarządu w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością będzie wynikała z uchwały Zgromadzenia Wspólników. Natomiast wynagrodzenie dyrektora ds. ubezpieczeń będzie wypłacane na podstawie zmienionej umowy o pracę (poprzednio dotyczącej zarządzania przedsiębiorstwem).

Zarządzanie przedsiębiorstwem będzie odbywać się na podstawie uchwały powołania do zarządu podjętej przez Zgromadzenie Wspólników.

Spółka informuje, że w wyniku tych czynności obowiązki wynikające z umowy powołania w rozumieniu art. 201 k.s.h. w żadnym stopniu nie będą pokrywały się z zakresem obowiązków umowy o pracę (zmienionej bądź nowo zawartej). Osoba będąca pracownikiem będzie pełniła funkcje w zarządzie spółki na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników.

W związku z powyższym spółka kieruje pytanie:

Czy od wynagrodzenia członka zarządu powołanego na podstawie przepisów k.s.h. i wypłacanemu na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników spółka powinna naliczać, pobierać i odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, będącego jednocześnie zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, której zakres czynności nie będzie pokrywał się zakresem czynności wykonywanych na podstawie powołania?

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie.

W ocenie Spółki w opisanym stanie faktycznym, wynagrodzenie wypłacane prezesowi na podstawie uchwały Zgromadzenia Wspólników nie powoduje obowiązku zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. w 94 poz. 1037) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką kapitałową mająca osobowość prawną, działającą w oparciu o kapitał zakładowy podzielony na udziały, ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania całym swoim majątkiem. Zdolności do czynności prawnych sp. z o.o. realizuje zarząd spółki, jego kompetencje sprowadzają się do prowadzenia spraw spółki oraz jej reprezentacji.

Zgodnie z art. 201 § 4 k.s.h. członek zarządu powoływany i odwoływany jest uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego. Następstwem nawiązania stosunku organizacyjnego może, ale nie musi (brak wymogu prawnego) dojść do nawiązania stosunku obligacyjnego np. umowa o pracę bądź mowa cywilnoprawna. Wyłącznie od woli spółki zależy czy stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu oraz czy będzie wiązał się z wynagrodzeniem przyznanym na rzecz członka zarządu. Powołanie członka zarządu spółki kapitałowej nie zawsze oznacza nawiązanie stosunku pracy pomiędzy spółką a członkiem zarządu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2004 r. sygn. akt I PK 51/04). W rezultacie osoba powołana na członka zarządu aby pełnić powierzone funkcje i otrzymywać wynagrodzenie nie musi zawierać umowy o pracę, umowy zlecenia czy innej umowy cywilnoprawnej do której stosuje się przepisy o zleceniu.

Kwestia ubezpieczania społecznego i rentowego została określona w art. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.). Powołane przepisy nie zaliczają do katalogu ubezpieczonych osób pełniących funkcję członka zarządu, w tym także prezesa i wiceprezesa zarządu spółki pod warunkiem, że funkcja ta nie jest wykonywana w ramach stosunku prawnego w tym przepisie.

Wypłata wynagrodzenia członka zarządu powołanego w drodze uchwały nie skutkuje powstaniem obowiązku ubezpieczeń społecznych, jeżeli stosunek prawny wykonywanej funkcji nie jest wymieniony w art. 6 u.s.u.s. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że powołana do pełnienia funkcji członka zarządu osoba nie będzie podlegała obowiązkowi opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Zdaniem wnioskodawcy, jeżeli osoba pełniąca funkcję w zarządzie (na podstawie powołania wedle przepisów k.s.h.) będzie otrzymywać dodatkowe wynagrodzenie na podstawie umowy o pracę (o zupełnie innym zakresie niż pełniona funkcja w zarządzie) ubezpieczenia społeczne i zdrowotne od umowy o pracę należy opłacać na zasadach obowiązujących pracowników firmy. Jednocześnie wynagrodzenie z tytułu powołania do zarządu w rozumieniu k.s.h. nie będzie podstawą do wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Stanowisko wyżej wymienione wynika z wcześniej przytoczonych przepisów.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

W myśl art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Natomiast Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest właściwy do wydawania decyzji w zakresie podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1793 z późn. zm.) w powyższym zakresie sprawy rozpatruje dyrektor właściwego miejscowo oddziału wojewódzkiego Funduszu Zdrowia.

Oddział zaznacza jednocześnie, że w drodze niniejszej decyzji dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów. Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisów prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny zdarzenia przyszłego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż rozpatrując wniosek o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy rozpatrywanej na podstawie złożonego wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu zdarzenia przyszłego. Wydając pisemna interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został do zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji w opisie stanu faktycznego bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu, np. w toku prowadzonego postępowania lub w toku czynności kontrolnych, ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez wnioskodawcę obciąża jedynie przedsiębiorcę.

Tym samym Oddział zaznacza, że w trybie interpretacji nie dokonuje oceny i weryfikacji zakresu obowiązków wynikającego z umowy o pracę członków zarządu oraz z powołania do pełnienia funkcji prezesa zarządu.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: z 2016 r. poz. 1578 z późn. zm.) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką handlowa o charakterze kapitałowym, mająca osobowość prawną, działającą w oparciu o kapitał zakładowy podzielony na udziały i ponosząca odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki. Zdolność do czynności prawnych spółki z ograniczoną odpowiedzialnością realizuje zarząd spółki. Kompetencje zarządu to prowadzenie spraw i reprezentacja. Zgodnie z art. 201 § 1 k.s.h. zarząd prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę, natomiast w myśl art. 201 § 4 k.s.h. członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że urnowa spółki stanowi inaczej. Art. 203 § 1 k.s.h. stanowi, że członek zarządu może być w każdym czasie odwołany uchwałą wspólników. Nie pozbawia go to roszczeń ze stosunku pracy lub innego stosunku prawnego dotyczącego pełnienia funkcji członka zarządu.

Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadząca do nawiązania stosunku organizacyjnego, jako czynność stanowi bowiem oświadczenie woli spółki na mocy którego ustanawiany jest jeden z jej organów, a konkretnie jego członek bądź członkowie. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego w myśl przepisów kodeksu spółek handlowych może być nawiązanie stosunku obligacyjnego tj. podpisanie umowy o pracę lub innej umowy cywilnoprawnej. Jednakże to zależy wyłącznie od woli spółki, czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączna podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu, czy też będzie się to wiązało z zawarciem innego stosunku obligacyjnego - umowy o pracę lub umowy zlecenia na podstawie, której członek zarządu będzie otrzymywał wynagrodzenie lub nie. Podstawa pełnienia funkcji członka zarządu może być w rezultacie zarówno zatrudnienie na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej o świadczenie usług, umowy zlecenia, jak też jedynie powołanie uchwałą wspólników.

W myśl zapisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, katalog osób za które płatnicy składek są zobowiązani obliczać i odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne jest określony w art. 6 powołanej ustawy. Dla rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie, czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określonych tym przepisem. We wskazanym art. 6 ust. 1 ustawodawca wymienił wszystkie podmioty objęte obowiązkiem ubezpieczenia emerytalnego i ubezpieczeń rentowych. Oznacza to, że osoba, której cechy jako podmiotu ubezpieczenia zostały określone w tym przepisie została objęta tymi ubezpieczeniami i staje się stroną stosunku ubezpieczenia społecznego. Należy podkreślić, że wyliczenie zawarte w art. 6 ust. 1 ustawy o sus jest wyczerpujące i ma charakter katalogu zamkniętego. Powołane przepisy nie zaliczają do ubezpieczonych osób pełniących funkcję prezesa, wiceprezesa zarządu spółki pod warunkiem, że funkcja ta nie jest wykonywana w ramach stosunku prawnego określonego w we wskazanym art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Podsumowując powołanie na mocy uchwały zgromadzenia wspólników na członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych, jak również pobieranie z tego tytułu ustalonego w drodze uchwały wynagrodzenia nie skutkuje jeszcze powstaniem obowiązku ubezpieczeń społecznych w myśl art. 6 ust. 1 ustawy o sus. Członek zarządu może pełnić swą funkcję na podstawie wyłącznie stosunku organizacyjnego jakim jest powołanie w myśl postanowień k.s.h., bez konieczności zawierania dodatkowej umowy o pracę, czy umowy cywilnoprawnej. W konsekwencji, gdy członek zarządu pełni swą funkcję wyłącznie na podstawie powołania w rozumieniu art. 201 § 4 k.s.h., to po stronie spółki jako płatnika składek na ubezpieczenia społeczne nie powstanie obowiązek naliczania, potrącania i odprowadzania od wynagrodzenia takiego członka zarządu składek na ubezpieczenia społeczne. Nie zwalnia to jednak z obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne w przypadku zawarcia z członkiem zarządu dodatkowo umowy o pracę, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o sus.

Ponadto katalog osób, za które płatnicy składek są zobowiązani do naliczania i odprowadzania składki na ubezpieczenie zdrowotne reguluje ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 1793 z późn. zm.) uzależniając zaistnienie tegoż obowiązku nie od finansowego wymiaru pełnionej funkcji a od formy, w jakiej został mianowany na stanowisko członek zarządu. Powołane przepisy nic zaliczają do ubezpieczonych osoby pełniącej funkcje członka zarządu spółki pod warunkiem, że funkcja ta nie jest wykonywana w ramach stosunku prawnego określonego w ich treści (np. umowa o pracę).

Podsumowując powyższe w sytuacji, gdy członek zarządu będzie wykonywał swoje funkcje wyłącznie w oparciu o stosunek organizacyjny powołania uchwałą zgromadzenia wspólników w myśl przepisów K.s.h, to jak wskazano powyżej powołanie nie rodzi obowiązku ubezpieczeń społecznych nawet w sytuacji, gdy członek zarządu pobiera z tego tytułu wynagrodzenie, dlatego też brak będzie również obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Natomiast gdy jak to wskazano w zdarzeniu przyszłym członek zarządu będzie pełnił w spółce dodatkowo funkcję dyrektora ds. ubezpieczeń na podstawie umowy o pracę to z tego tytułu będzie podlegał ubezpieczeniom społecznym.

Reasumując, biorąc pod uwagę opis zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku złożonym w dniu 28 lutego 2017 r. oraz wyrażone stanowisko jak i obowiązujące przepisy prawne, Oddział uznał za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy w przedmiocie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od wynagrodzenia członka zarządu w spółce z o.o. powołanego uchwałą Zgromadzenia Wspólników oraz obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu zawartej odrębnie umowy o pracę.

Mając na uwadze powyższe Oddział stwierdził jak w sentencji.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z, dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego we (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.