WPI/200000/43/283/2019 - Brak obowiązku uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne odszkodowania, które będzie wypłacane z tytułu przestrzegania zakazu konkurencji po ustaniu funkcji członka zarządu pełnionej na podstawie umowy o świadczenie usług.

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r. poz. 646 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 300), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie w odpowiedzi na wniosek przedsiębiorcy (...) złożony w dniu 11 marca 2019 r. uznaje stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe w sprawie braku obowiązku uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne odszkodowania, które będzie wypłacane z tytułu przestrzegania zakazu konkurencji po ustaniu funkcji członka zarządu pełnionej na podstawie umowy o świadczenie usług.

W dniu 11 marca 2019 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów złożony przez przedsiębiorcę: (...) na podstawie art. 34 Prawa przedsiębiorców.

Wnioskodawca wskazał:

Wnioskodawca (Spółka) jest jednoosobową spółką mienia komunalnego z większościowym udziałem mienia komunalnego gminy

W dniu czerwca 2017 r. Zwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy Spółki (Wnioskodawcy) przyjęło uchwałę dotyczącą zasad kształtowania wynagrodzeń członków Zarządu Spółki. Uchwała ta określa zasady kształtowania wynagrodzeń członków Zarządu Spółki kierując się zapisami:

- art. 378 § 2 ustawy z dnia 15 września 2000 Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1578 z późn. zm.)

- art. 5-8 ustawy z dnia 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (Dz. U. z 2016 r. poz. 1202 z późn. zm.) -dalej nazywaną ustawą o zasadach kształtowani wynagrodzeń - statutem Spółki.

Kierując się zapisami ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń w podjętej uchwale określono sposób zatrudnienia członka zarządu - jako umowę o świadczenie usług zarządzania. Uchwała ta przewiduje obowiązek świadczenia usługi zarządzania przez Członka Zarządu osobiście. W uchwale znalazły się również zapisy dotyczące odszkodowania za przestrzeganie zakazu konkurencji po ustaniu pełnienia funkcji. Uchwała przewiduje możliwość odszkodowania za każdy miesiąc trwania zakazu konkurencji nie dłużej niż przez okres sześciu miesięcy po ustaniu pełnienia funkcji. Wysokość odszkodowania nie może być wyższa niż 100% wynagrodzenia miesięcznego podstawowego otrzymanego przez członka zarządu przed ustaniem pełnienia funkcji, z zaznaczeniem, że w sprawach zakazu konkurencji przepisy art. 101 1, § 1 oraz art. 101 2-101 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2016 r. poz. 1666 z późn. zm.) stosuje się odpowiednio.

Kierując się zapisami ww. uchwały w dniu. (...) 07.2017 r. spółka rozwiązała z członkiem zarządu umowę o pracę i w tym samym dniu zawarła umowę o świadczenie usług zarządzania.

Członek zarządu nie prowadzi działalności gospodarczej, przychód z tytułu zawartej umowy o świadczenie usług zarządzania spełnia warunki przychodu w rozumieniu art. 4 p 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych i dla celów ubezpieczenia społecznego traktowany jest jako przychód z umowy zlecenia. Zgodnie z art. 6 ust. 1 p. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych członek zarządu został zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz na własny wniosek od dnia zawarcia umowy tj. (...) 07.2017 r. do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychód ten zaliczony został przez wnioskodawcę do przychodu z działalności wykonywanej osobiście zgodnie z art. 10 ust. 1 p. 2 w związku z art. 13 p 9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. W dniu 31 marca 2019 r. nastąpi rozwiązanie za wcześniejszym wypowiedzeniem umowy o świadczenie usług w zakresie zarządzania zawartej z członkiem zarządu w dniu 1 lipca 2017.

W umowie znalazły się zapisy dotyczące zakazu konkurencji po ustaniu pełnienia funkcji. Wysokość odszkodowania będzie wynosiła 100% wynagrodzenia miesięcznego podstawowego. Strony uzgodniły, że wypłata odszkodowania będzie następowała do dnia 10-go następnego miesiąca przez okres 6-ciu miesięcy, za każdy miesiąc przestrzegania zakazu konkurencji. W umowie zawartej z członkiem zarządu brak jest zapisów o stosowaniu odpowiednio w sprawach zakazu konkurencji przepisów art. 101 1 § 1 oraz art. 101 2-101 4 Ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. Wypłata kolejnych rat odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji, jako kontynuacja łączącej uprzednio strony umowy, traktowana będzie przez wnioskodawcę jako przychód z działalności wykonywanej osobiście, spełniający warunki przychodu wg ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z art. 18 ust. 1, art. 18 ust. 3 i art. 20 ust. 1 wymienionej ustawy-podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób wykonujących pracę w oparciu o umowę świadczenia usług, do której stosuje się przepisy kodeksu cywilnego odnośnie umowy zlecenia, stanowi przychód z tytułu tej umowy, jeżeli w umowie zlecenia określono odpłatność za jej wykonanie kwotowo, co znajduje odzwierciedlenie w zawartej z członkiem zarządu umowie, gdzie wysokość przysługującego odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji określono w stałej wysokości równej wynagrodzeniu miesięcznemu za każdy miesiąc przestrzegania zakazu.

Własne stanowisko wnioskodawcy w sprawie:

Zdaniem wnioskodawcy odszkodowanie, które będzie wypłacane z tytułu przestrzegania zakazu konkurencji po ustaniu funkcji nie będzie stanowiło podstawy do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, a tym samym dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Spółka (wnioskodawca) zawierając umowę o świadczenie usług zarządzania jako spółka mienia komunalnego jest zobowiązana do przestrzegania ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń. Znalazło to odzwierciedlenie w uchwale Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Spółki. Brak w zawartej z członkiem zarządu umowie o świadczenie usług odwołań do Kodeksu Pracy w zakresie przestrzegania zakazu konkurencji nie wyklucza zdaniem wnioskodawcy prawa do zastosowania § 2 ust. 1 p 4 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z dnia 19 października 2017 r. poz. 1949).W rozporządzeniu tym wskazuje się, że wyłączony z podstawy wymiaru składek jest przychód otrzymany z tytułu odszkodowania wypłaconego byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101 2 Kodeksu pracy. Z kolei § 5 ust. 2 p 2 tego rozporządzenia stanowi, że przepisy § 2-4 stosuje się odpowiednio dla osób wykonujących pracę na podstawie umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Ponieważ § 2 p 4 rozporządzenia odwołuje się do zapisów Kodeksu Pracy art. 101 2, które przywołane zostały w art. 5-8 ustawy o kształtowaniu wynagrodzeń wnioskodawca stoi na stanowisku, że istniejący związek przyczynowy pozwala na zastosowanie zwolnienia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji, które będzie wypłacone członkowi zarządu.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Nadmienić w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Ocena stanowiska Przedsiębiorcy dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez Wnioskodawcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego zawartego w treści wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga, iż granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Wydając indywidualną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez Wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Zagadnienia dotyczące obowiązku opłacania i ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne regulowane są za pośrednictwem przepisów ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz rozporządzenia ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (test jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 1949). Stosownie do art. 18 ust. 1 i 3 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osób z nimi współpracujących) stanowi uzyskany z tytułu wykonywanej umowy przychód w rozumieniu przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowy od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1509 z późn. zm.), jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie. Ponadto zgodnie z art. 20 ust. 1 i 3 tej ustawy podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenie rentowe, przy czym dla ubezpieczonych podlegających ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie podstawa wymiaru składek na to ubezpieczenie nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

Szczegółowe uregulowania dotyczące ustalenia podstawy wymiaru składek zostały zawarte w treści rozporządzenia ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Powyższe rozporządzenie w § 2 zawiera zamknięty katalog przychodów niestanowiących podstawy wymiaru składek niestanowiących podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników. Zgodnie natomiast z § 5 ust. 2 rozporządzenia, przepisy § 2-4 stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek m.in. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczący zlecenia. Odpowiednie zastosowanie przepisów dotyczących zwolnienia z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne ze względu na cechującą je formę przywileju, nie może jednakże oznaczać ich rozszerzającej wykładni. W konsekwencji nie każde wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wymienione w § 2-4 tegoż rozporządzenia, przewidziane dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, znajdzie zastosowanie do umów zlecenia. Zatem zastosowanie wyłączeń przewidzianych w tym rozporządzeniu w odniesieniu do umów zlecenia jest uzależnione od ich charakteru oraz dopuszczalności zawarcia poszczególnych instytucji w tego typu umowach.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 4 wyżej cytowanego rozporządzenia, z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyłączone są odszkodowania wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy. Należy mieć przy tym na uwadze fakt, że zakaz konkurencji został uregulowany w art. 101¹-102⁷ ustawy z 26 czerwca 1974 r. kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 917 z późn. zm.) - zatem powołane przepisy nie znajdują co do zasady zastosowania do umów cywilnoprawnych regulowanych przepisami Kodeksu cywilnego.

Z treści złożonego w dniu 11 marca 2019 r. wniosku o interpretacją wynika, że Wnioskodawca zamierza wypłacić członkowi zarządu zatrudnionemu na podstawie umowy o zarządzanie (umowy o świadczenie usług) zawartej zgodnie z postanowieniami ustawy z dnia 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (test jedn.: Dz. U. z 2017 r. poz. 2190) odszkodowanie z tytułu stosowania się do zakazu konkurencji przez okres 6 miesięcy od dnia rozwiązania umowy oświadczenie usług. Zauważyć należy, że w myśl przepisów wskazanej powyżej ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, z członkiem organu zarządzającego spółka zawiera umowę o świadczenie usług zarzadzania na czas pełnienia funkcji. Zapisy dotyczące odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji po ustaniu stosunku będącego podstawą pełnienia zostały natomiast zawarte w art. 8 wskazanej ustawy. Zgodnie z art. 8 ust. 2 tej ustawy, w sprawach dotyczących zakazu konkurencji, stosuje się odpowiednio przepisy art. 101¹ § 1 oraz art. 101²- 101⁴ ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, przy czym odszkodowanie za każdy miesiąc o którym mowa w tych przepisach, nie może być wyższe niż 100% wynagrodzenia miesięcznego podstawowego otrzymanego przez członka organu zarządzającego przed ustaniem pełnienia funkcji.

Z powyższych przepisów wynika, że kwestia odszkodowań z tytułu zakazu konkurencji w odniesieniu do osób świadczących usługi zarządzania w oparciu o ustawę z dnia 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami została uregulowana w szczególny sposób tj. poprzez odesłanie do przepisów kodeksu pracy regulujących zakaz konkurencji. W związku z powyższym należy przyjąć, że wartość odszkodowania wypłaconego z tytułu zawartej umowy o zakazie konkurencji osobie zatrudnionej na podstawie umowy o świadczenie usług zarzadzania, zgodnie z zapisami ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne na mocy wskazanego powyżej przepisu § 2 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Mając powyższe na uwadze, stanowisko wnioskodawcy w przedmiocie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne kwoty odszkodowania z tytułu przestrzegania zakazu konkurencji wypłaconego po ustaniu umowy o świadczenie usług zarzadzania zawartej na podstawie przepisów ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, uznać należy za prawidłowe.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.