WPI/200000/43/258/2016 - Brak obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu pełnienia na podstawie uchwały funkcji prezesa zarządu i uzyskiwania z tego tytułu wynagrodzenia.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 1 marca 2016 r. przez przedsiębiorcę: (...) w sprawie braku obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu pełnienia na podstawie uchwały funkcji prezesa zarządu i uzyskiwania z tego tytułu wynagrodzenia.

W dniu 1 marca 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z art. 201 § 4 Kodeksu spółek handlowych uchwałą zgromadzenia wspólników powołał prezesa zarządu. Powołanie członka zarządu w oparciu o wymienione przepisy tworzy wewnętrzny stosunek organizacyjny, jaki powstaje pomiędzy wymienioną osobą a Spółką. Głównym zadaniem powołanego członka zarządu jest prowadzenie spraw Spółki i jej reprezentacja. Z tego tytułu członek zarządu zgodnie z Kodeksem spółek handlowych otrzymuje wynagrodzenie na mocy uchwały podjętej przez zgromadzenie wspólników. Wynagrodzenie, o którym mowa w uchwale, będzie płatne do 10 dnia każdego miesiąca po miesiącu przepracowanym, począwszy od lipca 2015 r. Ustalone wynagrodzenie w wysokości (...) zł będzie płatne za miesiące od stycznia do listopada. Wynagrodzenie na ostatni miesiąc roku obrachunkowego (grudzień) będzie uzależnione od obrotu osiągniętego za pełne 11 miesięcy roku obrachunkowego (od stycznia do listopada) i wypłacone do ostatniego dnia roku obrotowego. Decyzja o wysokości wynagrodzenia za ostatni miesiąc roku obrotowego będzie podejmowana w drodze uchwały zgromadzenia wspólników.

Dalej Wnioskodawca poinformował, że w trakcie pełnienia funkcji członka zarządu nie będzie łączyć ze Spółką żaden inny stosunek prawny, poza powołaniem go do pełnienia funkcji prezesa w rozumieniu przepisów Kodeksu spółek handlowych. Członek zarządu nie będzie pracownikiem ani zleceniobiorcą w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Głównym i jednocześnie jedynym zadaniem powołanego prezesa zarządu będzie prowadzenie spraw Spółki i jej reprezentacja.

W związku z powyżej przedstawionym stanem faktycznym, tj. powołaniem prezesa zarządu na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników Spółki i otrzymywaniem przez niego świadczenia z tytułu pełnionej funkcji jedynie na podstawie uchwały tegoż zgromadzenia, Wnioskodawca zwrócił się z zapytaniem, czy prezesa zarządu należy zgłaszać do ubezpieczenia społecznego i czy od otrzymanego przez niego świadczenia należy opłacać składki ZUS.

Zdaniem Wnioskodawcy, otrzymywane od Spółki wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji prezesa zarządu, wypłacane na mocy uchwały podjętej przez zgromadzenie wspólników, nie powoduje obowiązku zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego ani odprowadzania za niego składek ZUS.

Zgodnie z art. 201 § 4 Kodeksu spółek handlowych, członek zarządu powoływany i odwoływany jest uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego. Następstwem nawiązania stosunku organizacyjnego może być zawarcie umowy o pracę czy umowy cywilnoprawnej. O powyższym decydują strony umowy poprzez złożenie oświadczenia woli o stosownej treści. Pogląd, że powołanie członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie zawsze oznacza nawiązanie stosunku pracy pomiędzy spółką a członkiem zarządu, znajduje odzwierciedlenie w doktrynie i judykaturze (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2004 r., sygn. I PK 51/04). Osoba powołana na członka zarządu, aby otrzymywać wynagrodzenie, nie musi być zatrudniona jedynie na podstawie umowy o pracę czy umowy cywilnoprawnej.

Dalej Wnioskodawca wskazał, że przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w art. 6-13 wskazują na tytuły, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Katalog osób podlegających tym ubezpieczeniom jest wyczerpujący i ma charakter zamknięty. We wskazanych przepisach brak jest "powołania na prezesa zarządu spółki z o.o." jako samoistnego tytułu do podlegania ubezpieczeniu społecznemu. Zatem nie ma obowiązku zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, gdy pełni on funkcję na podstawie powołania i otrzymuje wynagrodzenie na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników Spółki, a nie zawarto z nim dodatkowo umowy o pracę czy też umowy cywilnoprawnej. Zatem w przedstawionym stanie faktycznym brak jest obowiązku zgłoszenia przez Wnioskodawcę prezesa zarządu do ubezpieczenia społecznego i konieczności odprowadzania składek na to ubezpieczenie za otrzymywane przez niego świadczenie.

Wnioskodawca na potwierdzenie swego stanowiska wskazał na decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie nr 813/2015 z 16 lipca 2015 r. (znak: WPI/200000/43/813/2015) i nr 954/2015 z 31 sierpnia 2015 r. (znak: WPI/200000/43/954/2015) oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku nr 258 z 28 czerwca 2013 r. (znak: DI/100000/43/763/2015), nr 305 z dnia 21 lipca 2015 r. (znak: DI/100000/43/815/2015) oraz nr 45 z 2 lutego 2016 r. (znak: DI/100000/43/63/2016).

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu) oraz opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym określono w art. 6 wskazanej ustawy. Ponadto stosownie do art. 11 i 12 tejże ustawy ubezpieczeniom chorobowemu i wypadkowemu mogą podlegać wyłącznie niektóre z grup wskazanych w art. 6 ustawy. W rezultacie dla rozstrzygnięcia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne istotne jest, czy dana osoba posiada jeden z tytułów do ubezpieczenia określonych wskazanym przepisem. Jednocześnie wyliczenie tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zawarte w powyższym artykule ma charakter katalogu zamkniętego i nie podlega wykładni rozszerzającej.

Zauważyć jednocześnie należy, że zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 z późn. zm.), spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką handlową o kapitałowym charakterze, mającą osobowość prawną, działającą w oparciu o kapitał zakładowy podzielony na udziały i ponoszącą odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki. Zdolność do czynności prawnych spółki z o.o. realizuje zarząd spółki, a jego kompetencje określone są generalnie jako prowadzenie spraw i reprezentacja.

W myśl art. 201 § 4 powołanej powyżej ustawy - Kodeks spółek handlowych - członek zarządu powoływany i odwoływany jest uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Powołanie jest ogólnym terminem obejmującym każdą formę prowadzącą do nawiązania stosunku organizacyjnego, jako czynność prawna stanowi bowiem oświadczenie woli spółki, mocą którego ustanawiany jest jeden z jej organów, a konkretnie jego członek bądź członkowie. Następstwem nawiązanego stosunku organizacyjnego może być nawiązanie stosunku obligacyjnego, tj. podpisanie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Jednakże to od woli spółki zależy czy to stosunek organizacyjny będzie wyłączną podstawą wykonywania obowiązków członka zarządu oraz czy będzie się wiązał z wynagrodzeniem czy nie. Podstawą pełnienia funkcji członka zarządu może być w rezultacie zarówno zatrudnienie na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej o świadczenie usług, jak też jedynie powołanie uchwałą zgromadzenia wspólników.

Wskazany powyżej katalog osób podlegających obowiązkowi ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zawarty art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, uzależnia zaistnienie tegoż obowiązku nie od finansowego wymiaru pełnionej funkcji a od formy, w jakiej został mianowany na stanowisko członek zarządu. Powołane przepisy nie zaliczają do ubezpieczonych osoby pełniącej funkcję prezesa zarządu spółki pod warunkiem, że funkcja ta nie jest wykonywana w ramach stosunku prawnego określonego w tym przepisie (np. umowa o pracę). W konsekwencji samo powołanie - na podstawie przepisów Kodeksu spółek handlowych - na stanowisko prezesa zarządu spółki, jak również osiąganie z tego tytułu, ustalonego w drodze uchwały, wynagrodzenia nie skutkuje jeszcze powstaniem obowiązku ubezpieczeń społecznych, jeżeli nie jest ono związane z powstaniem określonego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych wskazanego w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w wyniku np. zawarcia umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej.

Z przedstawionego we wniosku z dnia 23 lutego 2016 r. opisu stanu faktycznego wynika, że Spółka powołała zgodnie z art. 201 § 4 Kodeksu spółek handlowych prezesa zarządu i na mocy uchwały zgromadzenia wspólników przyznała wynagrodzenie z tego tytułu. Zgodnie z oświadczeniem Wnioskodawcy wskazaną osobę nie łączy ze spółką poza powołaniem żaden inny stosunek prawny. W konsekwencji, w świetle przedstawionych powyżej przepisów prawa należy uznać, że w opisanym stanie faktycznym brak jest obowiązku zgłaszania do ubezpieczeń społecznych i odprowadzania składek na te ubezpieczenia z tytułu powołania na stanowisko prezesa zarządu i otrzymywania wynagrodzenia przyznanego uchwałą zgromadzenia wspólników.

Uwzględniając powyższe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w sprawie braku obowiązku ubezpieczeń społecznych z tytułu pełnienia na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników funkcji prezesa zarządu i uzyskiwania z tego tytułu wynagrodzenia.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i list. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję, lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.