WPI/200000/43/241/2016 - Brak obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne za zatrudnionego na podstawie umowy o pracę obywatela Ukrainy wykonującego pracę na terytorium Ukrainy.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 29 lutego 2016 r. przez przedsiębiorcę: (...) Sp. z o.o. w sprawie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne za zatrudnionego na podstawie umowy o pracę obywatela Ukrainy wykonującego pracę na terytorium Ukrainy.

W dniu 29 lutego 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek złożony przez przedsiębiorcę: (...) Sp. z o.o. o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca w opisie stanu faktycznego przedstawił, że we wrześniu ubiegłego roku Spółka zatrudniła obywatela z Ukrainy i zawarła z nim umowę o pracę na stanowisku handlowca, jako miejsce wykonywania pracy wskazano Ukrainę - Nowojaworowsk - obwód lwowski.

Wnioskodawca wystąpił zatem z pytaniem, czy w związku z zawartą umową o pracę wystąpił obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne od wynagrodzenia należnego z tytułu zawartej umowy.

Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko w sprawie:

Zgodnie z zasadą terytorialności, wynikającą z art. 6 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 z późn. zm.) polskim przepisom o ubezpieczeniach społecznych nie podlegają cudzoziemcy oraz obywatele polscy zamieszkający stale za granicą, zatrudnieni przez polskie podmioty, których miejsce wykonywania pracy określone zostało poza granicami Polski.

Cudzoziemcy zatrudnieni przez polskich pracodawców nie będą podlegali polskiemu ustawodawstwu w zakresie ubezpieczeń społecznych, jeżeli obowiązek taki wyklucza umowa międzynarodowa, której Polska jest stroną.

Zgodnie z ogólną zasadą umów międzynarodowych w zakresie ubezpieczenia społecznego obowiązek ubezpieczenia powstaje w państwie, na terytorium którego pracownik wykonuje pracę, bez względu na jego miejsce zamieszkania, obywatelstwo czy miejsce siedziby pracodawcy.

W takiej sytuacji ww. pracownik nie został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i w konsekwencji nie są odprowadzane za niego składki na ubezpieczenie społeczne.

Jeżeli zaś chodzi o ubezpieczenie zdrowotne to zgodnie z art. 66 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) podlegają pracownicy w tym cudzoziemcy, którzy spełniają warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi.

W związku z powyższym z tytułu zawartej umowy o pracę z obywatelem Ukrainy nie wystąpił obowiązek zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego i odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Zdaniem Wnioskodawcy, zawarta z cudzoziemcem umowa o pracę wykonywana na Ukrainie nie podlega polskim przepisom o ubezpieczeniach społecznych i zdrowotnych, podlega ubezpieczeniu na Ukrainie, dlatego też na firmie jako płatniku składek nie ciążą żadne obowiązki jak i obowiązki informacyjne. Zdaniem Wnioskodawcy, firma (...) Sp. z o.o. nie ma również żadnych obowiązków związanych z ubezpieczeniem społecznym i zdrowotnym na Ukrainie.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

W myśl art. 5 ust. 2 wyżej cytowanej ustawy nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w ustawie obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, nie ma charakteru stałego i którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.

Polskim przepisom o ubezpieczeniach społecznych nie podlegają również cudzoziemcy zatrudnieni wprawdzie przez polskie podmioty, ale miejsce wykonywania ich pracy określono w umowie o pracę poza granicami Polski. Jeśli miejsce pracy zostało określone za granicą i tam praca jest wykonywana, zatrudniony cudzoziemiec nie jest pracownikiem na obszarze Polski.

Należy podkreślić, że elementem zasadniczym, który decyduje o objęciu polskimi ubezpieczeniami społecznymi jest miejsce wykonywania pracy przez pracownika nawet jeśli do zawarcia umowy doszło w siedzibie pracodawcy na terenie Polski.

Zgodnie natomiast z art. 6 ust. 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, a więc osobami pozostającymi w stosunku pracy, mianowania, powołania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę.

Stosownie do przepisów ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, w ramach której zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem.

Jednakże Kodeks pracy nie zastrzega, że pracownikiem może być tylko osoba posiadająca obywatelstwo polskie. Cudzoziemiec jest zatem - zgodnie z art. 2 ustawy - kodeks pracy - pracownikiem, jeśli został zatrudniony na podstawie umowy o pracę, mianowania, powołania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę.

Przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych również nie uzależniają objęcia polskimi ubezpieczeniami od posiadanego obywatelstwa, miejsca zamieszkania, pobytu itp. Istotny dla objęcia obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych jest:

Powyższe oznacza, iż jeżeli miejsce pracy zostało określone na terytorium Ukrainy i tam praca będzie wykonywana nie zostaną spełnione przesłanki określone w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że (...) Sp. z o.o. we wrześniu ubiegłego roku zatrudniła na podstawie umowy o pracę na stanowisku handlowca obywatela Ukrainy. Jako miejsce wykonywania pracy wskazano Ukrainę - Nowojaworowsk - obwód lwowski.

W związku z powyższym, w sytuacji, gdy Wnioskodawca zatrudnia osobę posiadającą obywatelstwo ukraińskie, która będzie wykonywała swoją pracę wyłącznie na terytorium Ukrainy, prawidłowym jest stanowisko Wnioskodawcy w przedmiocie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od zawartej umowy o pracę z taką osobą.

Jednocześnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) wynika, iż do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

W świetle przedstawionego powyżej stanu faktycznego nie zachodzą również przesłanki nakładające na Wnioskodawcę obowiązek odprowadzania składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Równocześnie biorąc pod uwagę treść przywołanego wyżej art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie, w związku z czym w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego zawiadamia, iż w przedmiotowej sprawie Wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia podania do dyrektora właściwego terytorialnie oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Uwzględniając powyższe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w sprawie braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne za zatrudnionego na podstawie umowy o pracę obywatela Ukrainy wykonującego pracę na terytorium Ukrainy.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.