WPI/200000/43/23/2014 - Wypłacone na podstawie ugody sądowej byłemu pracownikowi zadośćuczynienie za doznane krzywdy w związku z wypadkiem przy pracy a podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 1442 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 14 stycznia 2014 r. przez przedsiębiorcę: (...) w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne wypłaconej na podstawie ugody sądowej byłemu pracownikowi kwoty zadośćuczynienia za doznane krzywdy w związku z wypadkiem przy pracy.

W dniu 14 stycznia 2014 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek płatnika: (...) wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Powyższy wniosek został uzupełniony przez Wnioskodawcę pismem z dnia 21 stycznia 2014 r. (wpływ do Oddziału w dniu 27 stycznia 2014 r.).

Wnioskodawca poinformował, iż były pracownik Spółki w związku z wypadkiem przy pracy, któremu uległ w czasie trwania stosunku pracy wezwał na piśmie Wnioskodawcę do zapłaty na podstawie art. 445 k.c. zadośćuczynienia za doznane krzywdy. Niezależnie, w zakresie swojego roszczenia złożył wniosek o zawezwanie do próby ugodowej. Spółka skłania się do ugodowego zakończenia sporu, w formie ugody zawartej przed sądem w trakcie postępowania pojednawczego, oraz w konsekwencji do wypłaty na rzecz byłego pracownika odpowiedniej kwoty.

Pismem z dnia 21 stycznia 2014 r. Wnioskodawca uzupełnił opis zdarzenia przyszłego poprzez wskazanie, iż kwota zadośćuczynienia za doznane krzywdy nie będzie stanowiła przychodu pracownika z tytułu stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W związku z powyższym Wnioskodawca powziął wątpliwość czy kwota wypłacona na podstawie zawartej ugody sądowej stanowić będzie podstawę wymian; składek z tytułu powszechnego ubezpieczenia społecznego (ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, ubezpieczenia w razie choroby i macierzyństwa, ubezpieczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych) oraz ubezpieczenia zdrowotnego.

W ocenie Wnioskodawcy, kwota pieniężna wypłacona na podstawie zawartej ugody sądowej tytułem zadośćuczynienia (w oparciu o art. 415 i 445 k.c.) w związku z wypadkiem przy pracy, w oparciu o zarysowany powyżej stan faktyczny, nie stanowi podstawy wymiaru składek na powszechne ubezpieczenie społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne. Na tak określone stanowisko Wnioskodawcy składa się kilka istotnych okoliczności

Wnioskodawca wskazuje jako podstawową okoliczność charakter roszczenia byłego pracownika - roszczenie to jest roszczeniem czysto cywilnoprawnym znajdującym podstawę w art. 415 k.c., a uzupełnionym w oparciu o 444 k.c. oraz 445 k.c., subsydiarnym w stosunku do odpowiedzialności instytucji ubezpieczeniowej (ZUS). Do możliwości dochodzenia takiego roszczenia konieczne jest wykazanie przesłanek odpowiedzialności deliktowej (odszkodowawczych), a więc zdarzenia powodującego szkodę i wysokości szkody, związku przyczynowo - skutkowego oraz ciążącej na pracodawcy odpowiedzialności z tytułu czynu niedozwolonego, w szczególności oparta na zasadzie winy,

Kolejną okolicznością mającą znaczenie dla uzasadnienia tak sformułowanego stanowiska jest, zdaniem Wnioskodawcy, fakt, że zgodnie z art. 18 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, podstawę do odprowadzania tego rodzaju składek stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z zastrzeżeniem art. 18 ust. 1a i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12 ustawy o Systemie ubezpieczeń społecznych, oraz § 2 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Zgodnie z art. 12 ustawy, z dnia 26 lipca o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowa odpłatnych. W konsekwencji powyższego, zadośćuczynienie, wypłacane przez pracodawcę na podstawie ugody sądowej za doznaną krzywdę w związku z wypadkiem przy pracy, ma charakter cywilnoprawny a nie prawno pracowniczy (wynikający ze stosunku pracy) co powoduje, iż w ocenie Wnioskodawcy nie stanowi ono (zadośćuczynienie wypłacone na podstawie art. 445 k.c. w związku z wypadkiem przy pracy) przychodu ze stosunku pracy w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Analogicznie rysuje się, w ocenie Wnioskodawcy, sytuacja w przypadku składek na powszechne ubezpieczenie zdrowotne. W oparciu o art. 66 ust. 1 pkt 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, które są pracownikami w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Art. 81 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych stanowi, że do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. 4, d-i i pkt 3 i 11, stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Biorąc pod uwagę uprzednio podniesioną argumentację, zadośćuczynienie wypłacane przez byłego pracodawcę na podstawie ugody sądowej za doznaną w związku z wypadkiem przy pracy krzywdę nie stanowi podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Ponadto Wnioskodawca zaznaczy), że w podobnym stanie faktycznym zapadła decyzja znak WPI/200000/451/1496/2013, w której wskazano, iż nie stanowi podstawy wymiaru składek na powszechne ubezpieczenie społeczne i zdrowotne zasądzona wyrokiem kwota pieniężna (w oparciu o art. 415 k.c. oraz art. 444 i 445 k.c.) z tytułu zadośćuczynienia w związku z wypadkiem przy pracy.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ustępu 5 powołanego powyżej artykułu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r., udzielenie interpretacji dotyczącej ustalania podstawy wymiaru składek następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 i ust. 2 i art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.), podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych. Jednocześnie stosownie do art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu umowy o pracę stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

Zakład wskazuje, iż z brzmienia art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika ograniczenie w tematyce, w której jest zobowiązany wypowiedzieć się za pośrednictwem pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. W rezultacie, brak jest podstaw prawnych umożliwiających potwierdzenie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w tym trybie dokonanej kwalifikacji przychodu w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uwzględniając powyższe. Zakład dokonał interpretacji przepisów ubezpieczeniowych opierając się na uzyskanej od Wnioskodawcy informacji, zgodnie z którą kwota zadośćuczynienia za doznane krzywdy wypłacona byłemu pracownikowi nie będzie stanowiła przychodu pracownika z tytułu stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca przedstawiając zdarzenie przyszłe wskazał, iż wypłacone byłemu pracownikowi świadczenie pieniężne nie będzie stanowiło przychodu ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, opierając się, na treści powyżej przytoczonych przepisów, należy uznać, że jeżeli określone świadczenie w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stanowi przychodu z tytułu umowy o pracę, to w rezultacie nie stanowi również podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracownika.

Biorąc powyższe pod uwagę Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 9 stycznia 2014 r. w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) oraz ubezpieczenie zdrowotne pracownika kwoty zadośćuczynienia za doznane krzywdy w związku z wypadkiem przy pracy wypłaconego pracownikowi na podstawie ugody sądowej.

Jednocześnie Zakład wskazuje, iż wydając pisemną interpretację w trybie art. 10 ustawy u swobodzie działalności gospodarczej dokonuje oceny własnego stanowiska Wnioskodawcy w Świetle treści przepisów prawa w ograniczonym ustawowo zakresie tematycznym. W konsekwencji, wydając niniejszą interpretację Zakład nie odnosi się do charakteru i przesłanek roszczenia byłego pracownika w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). gdyż powyższe nie dotyczy bezpośrednio obowiązku świadczenia składek na ubezpieczenia i nie mieści się w zakresie, wynikającym z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję łub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.