WPI/200000/43/223/2015 - Składki na ubezpieczenie społeczne w przypadku podlegania ustawodawstwu słowackiemu.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie po rozpoznaniu wniosku o wydanie pisemnej interpretacji przedsiębiorcy Pani (...)

W dniu 23 lutego 2015 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek Pani (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Powyższy wniosek został uzupełniony przez wnioskodawczynię pismem z dnia 3 marca 2015 r. (wpływ' do Oddziału w dniu 11 marca 2015 r.).

Wnioskodawczyni wskazała, iż prowadzi działalność gospodarczą w Polsce i z tego tytułu podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Wnioskodawczyni rozpoczęła pracę najemną (umowa o pracę na czas nieokreślony) na Słowacji w wymiarze 10 h miesięcznie na zasadzie zadaniowego systemu organizacji czasu pracy, co będzie stanowić ok. 7% czasu pracy wnioskodawczyni w stosunku do działalności gospodarczej w Polsce (przy założeniu 7-8 h dziennie wykonywania działalności gospodarczej w Polsce). Wnioskodawczyni wskazała, że jej wynagrodzenie kształtować się będzie w wysokości (...) EUR na miesiąc. Wnioskodawczyni poinformowała ponadto, że w związku z rozpoczęciem zatrudnienia wystąpi do ZUS z zawiadomieniem o tym fakcie, przedstawi umowę o pracę na Słowacji i wyrejestruje się z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w Polsce z tytułu działalności gospodarczej.

Ponadto w piśmie z dnia 3 marca 2015 r. wnioskodawczyni wskazała, że złożony wniosek ma na celu uzyskanie rozstrzygnięcia w przedmiocie sposobu i zakresu zastosowania przepisów, z których wynika zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne w jego indywidualnej sprawie.

W przedstawionym stanie faktycznym wnioskodawczyni powzięła wątpliwość, czy będzie/jest zobowiązana do odprowadzania składek społecznych i zdrowotnych z działalności gospodarczej, mając na uwadze fakt, że jej właściwym ustawodawstwem w zakresie ubezpieczeń jest ustawodawstwo słowackie. Wnioskodawczyni zadała również pytanie czy podlega ubezpieczeniu społecznemu w Polsce, gdy jest zatrudniona na Słowacji i jednocześnie ma działalność gospodarczą w Polsce, a praca na Słowacji jest świadczona 10 h miesięcznie z wynagrodzeniem (...) EUR miesięcznie.

Zdaniem wnioskodawczyni, od momentu zatrudnienia na Słowacji i przyjęcia do tamtejszego systemu ubezpieczeń, wszystkie składki winny być odprowadzane tylko na Słowacji, a w Polsce wnioskodawczyni zobowiązana jest dokonać wyrejestrowania z ubezpieczeń. Wnioskodawczyni wskazała jako podstawę prawną art. 13 ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U.UE L Nr 166 poz. 1 z dnia 30 kwietnia 2004 r.).

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Jednocześnie zgodnie z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zagadnienia związane z ustaleniem i stosowaniem właściwego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego w stosunku do osób migrujących od maja 2010 r. reguluje zasadniczo w stosunku do Państw Członkowskich Unii Europejskiej rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U.UE.L Nr 166 poz. 1 z dnia 30 kwietnia 2004 r. z późn. zm.) oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonania rozporządzenia nr 883/2004 (Dz. U.UE.L Nr 284 poz. 1 z 30 października 2009 r. z późn. zm.).

Podkreślenia wymaga fakt, iż w trybie wydania decyzji z wniosku o wydanie pisemnej interpretacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dokonuje rozstrzygnięcia kwestii ustalenia obowiązującego wnioskodawczynię ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego, dlatego też w sprawach, w których wnioskodawczyni podejmuje aktywność zawodową na terenie dwóch Państw Członkowskich UE elementem niezbędnym dla rozstrzygnięcia obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne wnioskodawczyni jest wskazanie przez wnioskodawczynię w opisie stanu faktycznego jakiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego podlega.

W przedstawionym stanie faktycznym wnioskodawczyni wskazała, iż prowadzi działalność gospodarczą w Polsce, a dodatkowo została zatrudniona na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony na Słowacji. Wnioskodawczyni poinformowała, że w związku z zatrudnieniem na Słowacji wystąpi do ZUS z informacją o tym fakcie, przedstawi dokumenty poświadczające zatrudnienie i dokona wyrejestrowania z ubezpieczeń społecznych w Polsce z tytułu wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej. Ponadto wnioskodawczyni, składając do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, wskazała, że jej wątpliwość dotyczy odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, mając na uwadze fakt, że ustawodawstwem właściwym w zakresie ubezpieczeń jest dla niej ustawodawstwo słowackie.

Biorąc pod uwagę fakt, iż objęty wnioskiem stan faktyczny nie może być przedmiotem postępowania dowodowego prowadzonego przez organ, który jest związany treścią wniosku, Zakład rozstrzygając niniejszą sprawę przyjął za element stanu faktycznego, oświadczenie odnoszące się do właściwego ustawodawstwa w zakresie ubezpieczeń. W opinii wnioskodawczyni, jej ustawodawstwem właściwym w zakresie ubezpieczeń jest ustawodawstwo słowackie.

W konsekwencji, Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał stanowisko wnioskodawczyni za prawidłowe, ponieważ z chwilą ustalenia dla przedsiębiorcy ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego innego niż polskie, przedsiębiorca nie podlega przepisom ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, która stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 1 i 3 lit. d reguluje zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz zasady opłacania składek na ubezpieczenia społeczne.

W świetle art. 6 ust. 1 pkt 5 tej ustawy obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność. Podleganie osób prowadzących pozarolniczą działalność ubezpieczeniom społecznym wiąże się z obowiązkiem opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. W konsekwencji, brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przez wnioskodawczynię będzie wynikał bezpośrednio z faktu niepodlegania tym ubezpieczeniom w myśl wskazanych powyżej przepisów.

W tym miejscu należy powtórnie podkreślić, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych w trybie wydawania decyzji z wniosku o wydanie pisemnej interpretacji nie prowadzi postępowania wyjaśniającego ani postępowania dowodowego, a wydając decyzję opiera się jedynie na treści wniosku, zwracając jednocześnie uwagę, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię.

Ponadto Oddział podkreśla, iż z brzmienia wskazanego powyżej art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika ograniczenie w tematyce, w której jest zobowiązany wypowiedzieć się za pośrednictwem pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. W konsekwencji, Zakład Ubezpieczeń Społecznych został upoważniony do wydawania pisemnych interpretacji przepisów w powyższym trybie wyłącznie we wskazanym ustawowo zakresie, natomiast w pozostałych sprawach jest zobowiązany odmówić wydania interpretacji.

Z treści wniosku złożonego w dniu 23 lutego 2015 r." w tym z opisu stanu faktycznego oraz stanowiska wnioskodawczyni w sprawie wynika, iż wątpliwość wnioskodawczyni dotyczy także możliwości badania zatrudnienia na Słowacji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz ustalenia ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego w sytuacji wykonywania przez wnioskodawczynię pracy najemnej na Słowacji w wymiarze i na zasadach przedstawionych we wniosku (10 h miesięcznie, na zasadzie zadaniowego systemu organizacji pracy i za wynagrodzeniem (...) EUR na miesiąc) i równoczesnego prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w Polsce.

Należy zaznaczyć, iż nie samo zawarcie umowy o pracę na Słowacji przesądza o istnieniu lub nieistnieniu obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności, lecz ustalenie przez właściwą instytucję, w trybie i na zasadach określonych odpowiednimi przepisami, właściwego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego. W trybie wydania decyzji z wniosku o wydanie pisemnej interpretacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dokonuje jednakże rozstrzygnięcia kwestii ustalenia obowiązującego wnioskodawczynię ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia.

Strona: 3/4 społecznego, w tym nie dokonuje ustalenia, czy wykonywana praca na Słowacji ma charakter pracy marginalnej.

Mając powyższe na uwadze, Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmawia wydania interpretacji w przedmiocie możliwości badania zatrudnienia na Słowacji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz ustalenia właściwego ustawodawstwa.

Równocześnie biorąc pod uwagę treść przywołanego wyżej art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie, w związku z czym w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego zawiadamia, iż w przedmiotowej sprawie wnioskodawczyni jest uprawniona do wniesienia podania do właściwego terytorialnie Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia. Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.