WPI/200000/43/221/2019

Na podstawie art. 34 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r. poz. 646 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 300), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 25 lutego 2019 r. przez przedsiębiorcę: (...) uznaje za:

W dniu 25 lutego 2019 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów złożony przez przedsiębiorcę: (...), reprezentowany przez radcę prawnego (...).

Wnioskodawca przedstawił:

(...) (dalej: Spółka) jest spółka komandytową. Jej wspólnikami posiadającymi status komandytariusza jest 6 osób fizycznych. Wspólnikiem Spółki będącym komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością pod firmą (dalej: Komplementariusz). Osoby fizyczne, będące komandytariuszami Spółki, są również wspólnikami Komplementariusza. Każdy z komandytariuszy Spółki jest równocześnie wspólnikiem Komplementariusza z uwagi na posiadane udziały Komplementariusza.

Proporcja wartości nominalnych udziałów Komplementariusza posiadanych przez każdego z nich odpowiada w przybliżeniu wysokości udziału każdego z nich w zysku Spółki. Przykładowo jeden z jej wspólników, Pan (...) (dalej: Wspólnik 1) posiada 6 udziałów Komplementariusza, których wartość nominalna odpowiada (po zaokrągleniu do części setnych) 5,66% kapitału zakładowego tej spółki, a jednocześnie na Wspólnika 1 przypada 5,6% zysku Spółki.

Niektórzy komandytariusze Spółki są członkami Zarządu Komplementariusza. Oni też zarządzają bieżącą działalnością Spółki.

(...) Spółka z dniem 1 stycznia 2019 r. zatrudniła na podstawie umowy o pracę Panią (...) (dalej: Pracownik). Praca wykonywana na podstawie tej umowy jest świadczona na terenie Polski, zaś przysługujące jej wynagrodzenie jest wyższe niż minimalne wynagrodzenie o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 2177 z późn. zm.). Nie jest to umowa o pracę zawarta w celu przygotowania zawodowego. Pracownik jest jednocześnie żoną Wspólnika 1, jednego z komandytariuszy Spółki. Spółka dokonała zgłoszenia Pracownika do ubezpieczeń społecznych jako swojego pracownika i obliczyła, rozliczyła i przekazała do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za styczeń 2019 r. składki na ubezpieczenia społeczne od wynagrodzenia wypłaconego Pracownikowi wg zasad obowiązujących pracowników.

Wspólnik 1 nie jest członkiem Zarządu Komplementariusza, ani prokurentem Spółki czy też Komplementariusza. Wspólnik 1 prowadzi jednak pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie m.in. przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Działalność ta jest również jego podstawą do uiszczania składek na ubezpieczenia społeczne oraz zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego. Świadczy on również usługi na rzecz Spółki na podstawie umowy dotyczącej m.in. doradztwa przy pozyskiwaniu towarów będących przedmiotem sprzedaży przez Spółkę, które są dokumentowane m.in. wystawianymi przez niego fakturami. Wspólnik 1 oraz Pracownik zamieszkują razem i prowadzą razem gospodarstwo domowe.

Z uwagi na powyższe Spółka zwraca się o udzielenie interpretacji indywidualnej:

Stanowisko wnioskodawcy:

Artykuł 8 ust. 11 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 300 z późn. zm.; dalej: USUS) wskazuje, iż za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność uważa się m.in. małżonka, jeżeli pozostaje z nim we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności.

Jednocześnie zgodnie z art. 8 ust. 6 USUS za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się m.in. osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (pkt 1), jak i osoba posiadająca status wspólnika w spółce komandytowej (pkt 4).

Artykuł 6 USUS wskazuje tytuły do podlegania ubezpieczeniu emerytalnemu oraz rentowemu. Są nimi objęci m.in. pracownicy (ust. 1 pkt 1), czy też osoby prowadzące pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracujące (ust. 1 pkt 5). Art. 12 ust. 1 USUS stanowi, iż osoby podlegające obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu podlegają jednocześnie ubezpieczeniu wypadkowemu. Art. 4 pkt 2 USUS definiuje pojęcia płatnika, określając jednocześnie kto pełni daną funkcję w stosunku do poszczególnych kategorii osób podlegających ubezpieczeniom społecznym. W lit. a tego punktu wskazuje się, iż w stosunku do pracowników funkcje płatnika pełni pracodawca. W stosunku do osób, które samodzielnie są obowiązane do opłacania składek, te osoby pełnią wobec siebie funkcję płatnika (lit. d), zaś w przypadku osób współpracujących są to osoby prowadzące pozarolniczą działalność z którymi dana osoba współpracująca współpracuje (lit. r). Równocześnie art. 9 ust. 1 USUS reguluje sytuację w przypadku zbiegu tytułów do ubezpieczenia. Przykładowo osoba podlegająca ubezpieczeniu społecznemu z tytułu wskazanego w art. 6 ust. 1 pkt 1 USUS (pracownik) nie podlega równocześnie ubezpieczeniu społecznemu z innych tytułów (w tym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności). Jednak zgodnie z art. 8 ust. 2 USUS w sytuacji w której pracownik spełnia warunki do uznania go za osobę współpracującą, dla celów ubezpieczeń społecznych taka osoba jest traktowana jako osoba współpracująca.

Artykuł 36 ust. 1 USUS ustanawia zasadę, iż to podmiot pełniący funkcję płatnika składek dokonuje zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych m.in. pracowników czy też osób współpracujących. Zgłoszenie takie powinno być zaś złożone w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia (art. 36 ust. 4 USUS). Jednocześnie podmiot pełniący funkcję płatnika w stosunku do pracownika tj. pracodawca, oblicza, rozlicza i przekazuje składki na ubezpieczenia społeczne (art. 17 ust. 1 USUS), zaś w przypadku osób współpracujących składki powinni opłacać sami ubezpieczeni (art. 17 ust. 3 USUS).

W ocenie Spółki Pracownik nie stanowi osoby współpracującej w rozumieniu art. 8 ust. 11 USUS ze Wspólnikiem 1. Należy w pierwszej kolejności zauważyć, iż stronami umowy o pracę są Spółka oraz Pracownik. Oznacza to, że Wspólnik 1 nie ma bezpośredniego wpływu na treść umowy o pracę, ani na zakres obowiązków Pracownika czy też sposób wykonywania przez niego zadań. Równocześnie trzeba wskazać, iż Spółka oraz Wspólnik 1 są odrębnymi podmiotami, zarówno w sferze prawa cywilnego, jak i na gruncie USUS. Dodatkowo trzeba zauważyć, iż Wspólnik 1, jako komandytariusz Spółki, nie uczestniczy w sposób bieżący w zarządzaniu Spółką, gdyż rolę tą pełni Komplementariusz. Z uwagi na fakt, iż Komplementariusz jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością wszelkie czynności związane z bieżącym zarządzaniem Spółką podejmują członkowie Zarządu Komplementariusza. Członkiem Zarządu Komplementariusza zaś nie jest Wspólnik 1. W ocenie Spółki powoduje to, iż nie można w takim przypadku mówić o współpracy pomiędzy Wspólnikiem 1, a Pracownikiem przy prowadzeniu pozarolniczej działalności Wspólnika 1. Pracownik jest obowiązany do wykonywania czynności mu wskazanych przez zwierzchników, czyli Komplementariusza (a dokładniej przez osoby fizyczne będące członkami Zarządu Komplementariusza). Z kolei Wspólnik 1 nie wchodzi w skład Zarządu Komplementariusza, ani nie jest komplementariuszem Spółki. Oznacza to, że nie ma on prawnie usankcjonowanego bezpośredniego wpływu na działalność prowadzoną przez Spółkę. W takiej sytuacji w ocenie Spółki nie został spełniony warunek współpracy, o którym mowa w art. 8 ust. 11 USUS. Skutkiem przyjęcia takiej wykładni jest uznanie, że wobec Pracownika nie znajduje zastosowanie art. 8 ust. 2 USUS.

Powyższe stanowisko zdaje się być również zajmowane przez twórców dokumentu "Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu oraz ustalania podstawy wymiaru składek" (dostępnego na stronie ZUS), w którym na stronie 9 wprost wskazano, że w przypadku zawarcia umowy o pracę ze spółką cywilną przez małżonka wspólnika takiej spółki, składki są opłacane wg zasad właściwych dla pracowników, a nie osób współpracujących. Podobny wniosek można wyprowadzić z uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 4 listopada 2015 r. sygn. III AUa 193/15 (w którym wskazano, że nie można mówić o osobie współpracującej w stosunku do małżonków wspólników spółek prawa handlowego, nawet jeżeli wspólnicy podlegają obowiązkowi ubezpieczenia społecznego z tytułu posiadania statusu wspólnika w tej spółce), wyroku tego sądu z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie III AUa 1141/16, czy też w interpretacji wydanej przez ZUS z dnia 13 października 2015 r. nr WPI/200000/43/1041/2015.

Należy więc uznać, iż Spółka pełni funkcję płatnika wobec Pracownika z tytułu zawartej pomiędzy Spółką, a Pracownikiem umowy o pracę i była obowiązana do dokonania zgłoszenia Pracownika do ubezpieczeń społecznych. Jednocześnie należy uznać, że Spółka była obowiązana do obliczania, rozliczania i wpłacania składek na ubezpieczenia społeczne Pracownika od jej przychodu z wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę za styczeń 2019 r. oraz jest obowiązana do dokonywania takich czynności przy wypłacie jej wynagrodzenia za kolejne miesiące.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy - Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji indywidualnej następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Oddział zaznacza jednocześnie, że w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów. Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego zawarty w treści wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż rozpoznając wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy rozpatrywanej na podstawie złożonego wniosku, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego. Wydając interpretację indywidualną Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawcę oświadczenia, zwracając jednocześnie uwagę na fakt, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania. Ryzyko podania nieprawdziwych informacji bądź też poczynienie przez terenowe jednostki organizacyjne Zakładu, np. w toku prowadzonego postępowania lub w toku czynności kontrolnych, ustaleń odmiennych od tych zaprezentowanych przez wnioskodawcę obciąża jedynie przedsiębiorcę.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 300), wskazując w art. 6 katalog podmiotów, które podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.

Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami - art. 6 ust. 1 pkt 1 wyżej cytowanej ustawy. Pracownicy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ust. 1) oraz ubezpieczeniu wypadkowemu (art. 12 ust. 1). Obowiązek ubezpieczeń społecznych powstaje w okresie od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku (art. 13 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

W świetle art. 8 ust. 1 za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Jednocześnie art. 8 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wskazuje że jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, o których mowa w ustępie 11, dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca. Za osobę współpracującą (art. 8 ust. 11) z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, zleceniobiorcami oraz z osobami fizycznymi, wskazanymi w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4-5a, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności lub wykonywaniu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia; nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Zasada stanowiąca, że pracownik spełniający powyższe kryteria dla celów ubezpieczeń społecznych traktowany jest jako osoba współpracująca nie ma jednak zastosowania, jeżeli umowa o pracę jest zawarta ze spółką. Dla ustalenia tytułu ubezpieczeń społecznych nie ma znaczenia fakt, iż zatrudniona w spółce osoba pozostaje z jednym ze wspólników tej spółki w związku małżeńskim i prowadzi z nim wspólne gospodarstwo domowe. Osoba ma zawartą umowę o pracę ze spółką będącą jej pracodawcą (a nie z konkretną osobą prowadzącą pozarolniczą działalność). W związku z powyższym osoba taka podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu umowy o pracę.

Zgodnie z art. 4 pkt 2 lit. a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych płatnikiem składek - w stosunku do pracowników jest pracodawca. Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nie zawiera samodzielnej definicji "pracodawcy", w związku z czym dla zdefiniowania pojęcia pracodawcy na gruncie ubezpieczeń społecznych, wobec braku odmiennej regulacji, zastosować należy definicję pracodawcy, zawartą w art. 3 Kodeksu pracy, zgodnie z którym pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników.

Obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych pracowników, jak również obliczania, potrącania z dochodów ubezpieczonych, rozliczania oraz opłacania należnych składek za każdy miesiąc kalendarzowy należy do płatnika składek (art. 36 ust. 2, art. 46 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

Zatem, po stronie Wnioskodawcy powstanie obowiązek zgłoszenia, obliczenia, rozliczenia i przekazania do Zakładu składek na ubezpieczenia społeczne za pracownika.

Jednocześnie Zakład wskazuje, że stosownie do treści art. 18 ust. 1, art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, (tekst jedn.: Dz. U. z 2018 r. poz. 1509 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z choroba zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

W konsekwencji uwzględniając przedstawiony we wniosku złożonym w dniu 25 lutego 2019 r. stan faktyczny, własne stanowisko oraz obowiązujące przepisy prawa uznać należy za prawidłowe:

Decyzja dotyczy stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jego zaistnienia oraz w dniu wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia. Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 34 ust. 5 ustawy z dnia z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, odwołanie do Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.