WPI/200000/43/215/2016 - Brak tytułu do podlegania ubezpieczeniom społecznym uczestnika programu motywacyjnego, z którym spółka stale współpracuje oraz obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od otrzymanych przez niego środków pieniężnych z tytułu realizacji pochodnych instrumentów finansowych.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r. poz. 121 ze zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 22 lutego 2016 r., przez (...) w sprawie braku tytułu do podlegania ubezpieczeniom społecznym wskazanego we wniosku Uczestnika Programu Motywacyjnego, z którym Spółka stale współpracuje oraz obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od otrzymanych przez niego środków pieniężnych z tytułu realizacji pochodnych instrumentów finansowych.

W dniu 22 lutego 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) reprezentowanego przez (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarnej.

Wnioskodawca poinformował, że prowadzi działalność gospodarczą w branży (...) Spółka dostarcza kompleksowe rozwiązania w zakresie mobilnej rozrywki, marketingu i infrastruktury. Spółka jest polskim rezydentem podatkowym, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych od całości osiąganych dochodów. Spółka funkcjonuje w ramach grupy kapitałowej.

W związku z rozwojem działalności, Spółka rozważa wprowadzenie programu (dalej: "Program Motywacyjny" lub "Program") skierowanego do kluczowych członków personelu Grupy (dalej: "Uczestnicy"). Uczestnikami będą członkowie zarządu Spółki, jak również osoby, które w ocenie Spółki pełnią kluczową rolę w działalności Grupy. Uczestnikami należącymi do tej grupy mogą być zarówno osoby, będące pracownikami Spółki (osoby, z którymi Spółka zawarła umowy o pracę w rozumieniu Kodeksy pracy i dla których Spółka jest pracodawcą), jak i osoby nie będące pracownikami, z którymi Spółka ma zawarte umowy cywilnoprawne, lub osoby, z którymi współpracuje w innej formie w ramach powszechnie obowiązującego prawa.

Jednocześnie Spółka wyjaśnia, że otrzymała już interpretacje indywidualną potwierdzającą, iż w związku z wypłatą na rzecz Uczestników Programu Motywacyjnego będących członkami zarządu na Spółce nie będzie ciążył obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne (decyzja ZUS Oddział w Lublinie nr 1428/2015 z 27 stycznia 2016 r. znak WPI/200000/43/1428/2015). W odniesieniu do pozostałych Uczestników wskazanych we wniosku Spółki tut. Organ pozostawił wniosek bez rozpoznania z uwagi na brak uiszczenia opłaty. W związku z powyższym Wnioskodawca wskazał, że niniejszy wniosek dotyczy wyłącznie tych Uczestników, z którymi Spółka stale współpracuje, a którzy nie są członkami zarządu Spółki, pracownikami Spółki ani osobami z którymi Spółka ma zawarte umowy cywilnoprawne.

Uczestnictwo w Programie Motywacyjnym będzie dobrowolne. Oznacza to, że żadna osoba nie będzie zobowiązana do udziału w Programie Motywacyjnym, ani też żadnej osobie nie będzie przysługiwało roszczenie o zawarcie umowy i uczestnictwo w Programie Motywacyjnym.

Program Motywacyjny opierał się będzie na umożliwieniu uczestnikom nabycia pochodnego instrumentu finansowego (dalej: Instrument Pochodny) w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (dalej: "u.o.i.f."). Szczegółowe zasady funkcjonowania Programu Motywacyjnego zostaną uregulowane w ogólnych warunkach dla umów pochodnego instrumentu finansowego (dalej: "Ogólne Warunki") oraz zawieranych z uczestnikami umowach o pochodnym instrumencie finansowym. Będą to umowy cywilnoprawne, których zawarcie będzie niezależne od innych umów i stosunków wiążących Spółkę z uczestnikami Programu Motywacyjnego.

Instrument Pochodny nie będzie podlegać inkorporacji, ani też dematerializacji i zapisowi na rachunkach pochodnych instrumentów. Instrument Pochodny będzie uprawniał uczestnika do uzyskania w przyszłości kwoty rozliczenia pieniężnego wynikającej z realizacji Instrumentu Pochodnego. Instrument Pochodny będzie bowiem stanowić prawo majątkowe przysługujące uczestnikowi wobec Spółki do żądania w ustalonym terminie kwoty rozliczenia pieniężnego, która to kwota będzie zależna (w sposób określony w Ogólnych Warunkach oraz w umowie) od różnicy pomiędzy ceną rozliczenia a ceną wykonania, powiększoną o parametr odstępu w przypadku gdy cena rozliczenia jest większa lub równa cenie wykonania. Wartość Instrumentu Pochodnego zależeć będzie od wartości instrumentu bazowego za okres lub na dzień wskazany w umowie. Instrumentem bazowym będzie skonsolidowana EBITDA Grupy lub EBITDA określonego Business Unitʼ u funkcjonującego w ramach Grupy lub inny wskaźnik finansowy wskazany w umowie. Wartość instrumentu bazowego obliczana będzie przez Spółkę. Szczegółowe zasady kalkulacji instrumentu bazowego wynikać będą z obowiązujących Spółkę standardów rachunkowości oraz polityki rachunkowej.

Wskaźniki, od których zależeć będzie prawo do otrzymania (lub nieotrzymania) rozliczenia Instrumentu Pochodnego będą ustalane na dany dzień (dalej: "Dzień Wykonania"). Dniem Wykonania będzie zatem dzień ustalenia ewentualnej kwoty rozliczenia przysługującego uprawnionemu z Instrumentu Pochodnego z tytułu jego wykonania. Będzie to dzień tożsamy z dniem ustalenia kursu rozliczeniowego. Zatem, w Dniu Wykonania będzie już wiadomo, czy kwota wynikająca z rozliczenia Instrumentu Pochodnego jest (lub nie jest) należna uczestnikowi. Jeżeli w Dniu Wykonania ustalone zostanie, że uczestnikowi przysługuje określona kwota pieniężna z tytułu rozliczenia, kwota ta będzie mu wypłacana w dniu rozliczeniowym (dalej: "Dzień Rozliczenia"). Zgodnie z Ogólnymi Warunkami, rozliczenie stanie się wymagalne w Dniu Rozliczenia. Innymi słowy przed tym dniem uczestnikowi nie będzie przysługiwało skuteczne roszczenie o wypłatę środków tytułem rozliczenia Instrumentu Pochodnego. Dzień rozliczenia będzie przypadać na ustalony dzień przypadający po Dniu Wykonania (np. 30 dzień po Dniu Wykonania). Rozliczenie pieniężne w Dniu Rozliczenia następować będzie w formie przelewu bankowego na rachunek wskazany przez uczestnika.

Wnioskodawca pragnie podkreślić, że uzyskanie prawa do otrzymania kwoty rozliczenia w związku z realizacją Instrumentu Pochodnego oraz wysokość tej kwoty będzie uzależniona od poziomu wskazanych w danej umowie zmiennych wskaźników finansowych. Prawo do otrzymania kwoty rozliczenia pieniężnego przez uczestnika będzie mieć zawsze charakter warunkowy. Spółka nie będzie ponosić odpowiedzialności z tytułu ryzyka inwestycyjnego związanego z nabyciem przez uczestnika Instrumentu Pochodnego. Spółka nie będzie udzielać żadnego zapewnienia co do ziszczenia się jakichkolwiek warunków uprawniających do wykonania Instrumentu pochodnego oraz otrzymania przez uczestników jakichkolwiek kwot z tytułu rozliczenia Instrumentu Pochodnego. Uczestnicy będą mieli prawo do realizacji Instrumentów Pochodnych tylko w przypadku, gdy wartość zmiennych bazowych osiągnie określony w Umowie poziom. Może się zdarzyć, że dany wskaźnik bazowy nie osiągnie zamierzonego poziomu i w rezultacie nie zostaną spełnione przesłanki uprawniające do realizacji prawa do rozliczenia pieniężnego. W chwili nabycia Instrumentu Pochodnego uczestnik nie będzie więc miał pewności, czy w przyszłości prawo do rozliczenia pieniężnego w ogóle powstanie, ani też jaka będzie jego ewentualna wysokość.

Instrumenty Pochodne będą nabywane przez uczestników odpłatnie, za ustaloną przez strony Umowy kwotę, którą będą oni zobowiązani uiścić na rzecz Spółki (dalej: "Premia"). Uczestnik zobowiązany jest do zapłacenia Premii przelewem na rachunek bankowy wskazany przez Spółkę w terminie 14 dni od wystawienia Instrumentu Pochodnego. Wysokość Premii określi każdorazowo Umowa.

Zgodnie z Ogólnymi Warunkami, Instrumenty Pochodne będą niezbywalne. Tym samym, nie będą mogły być one przedmiotem obrotu. Niezbywalność Instrumentów Pochodnych wynikać będzie z Ogólnych Warunków. Postanowiono w nich, że zbycie Instrumentów Pochodnych, jak i zbycie wierzytelności z nich wynikających lub przyszłych, w tym w drodze cesji, nie jest możliwe bez uprzedniej pisemnej (pod rygorem nieważności) zgody Spółki. W Ogólnych Warunkach stwierdzono również, że Spółka nieodwołalnie odmawia zgody na zbycie Instrumentów Pochodnych. Zgodnie z Ogólnymi Warunkami Instrument Pochodny wygaśnie w przypadku, gdy ustanie powiązanie (rozumiane jako stosunek pracy, świadczenie usług na podstawie umowy cywilnoprawnej lub stosunek wynikający z powołania w skład organów podmiotu z Grupy) uczestnika z Grupą. Instrument pochodny wygaśnie również w wypadku, gdy: cena wykonania będzie większa od ustalonej w dniu wykonania ceny rozliczenia, Spółka znajdzie się w stanie niewypłacalności, skonsolidowane sprawozdanie Grupy nie zostanie zatwierdzone przez walne zgromadzenie Spółki w terminie do dnia wykonania.

Celem Programu Motywacyjnego jest zachęcenie Uczestników do zwiększenia swojego zaangażowania w rozwój Spółki oraz w poprawę jej wyników, co w efekcie ma się przyczynić do wzrostu przychodów osiąganych przez Spółkę. Zgodnie z Ogólnymi Warunkami, kwoty rozliczenia pieniężnego wypłacane w ramach Programu Motywacyjnego nie będą stanowiły wynagrodzenia za pracę, wynagrodzenia za pełnienie funkcji w organach Spółki ani wynagrodzenia za świadczenie usług lub wykonanie dzieła na rzecz Spółki. Nie będą one stanowiły żadnego składnika takiego wynagrodzenia.

Zdaniem Spółki, Instrumenty Pochodne będą stanowić pochodny instrument finansowy, o którym mowa w art. 5a pkt 13 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: "Ustawa PIT") oraz art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c oraz lit. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi. W konsekwencji, przychody uczestników uzyskane z realizacji Instrumentu Pochodnego zostaną zakwalifikowane na gruncie Ustawy PIT jako przychody z kapitałów pieniężnych (art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy). Przychody te nie będą więc stanowiły przychodów ze stosunku pracy (o których mowo w art. 12 Ustawy PIT).

Dodatkowo Wnioskodawca wskazał, że nie oczekuje od organu interpretacji przepisów prawa podatkowego, gdyż wystąpił już do właściwego organu podatkowego z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w celu potwierdzenia prawidłowości zakwalifikowania przychodów z tytułu realizacji Instrumentów Pochodnych do źródła przychodów, jakim są kapitały pieniężne. Spółka prosi więc o przyjęcie założenia, że środki pieniężne wypłacane uczestnikom w związku z realizacją Instrumentów Pochodnych stanowić będą przychody, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 10 Ustawy PIT, tj. przychody z realizacji praw wynikających z pochodnego instrumentu finansowego. Wnioskodawca podkreślił, że przedmiotem wniosku są wyłącznie przepisy prawa z zakresu ubezpieczeń społecznych.

Spółka zwróciła się z zapytaniem w kwestii, czy wypłata środków pieniężnych na rzecz Uczestników nie będących członkami zarządu Spółki, pracownikami Spółki ani osobami z którymi Spółka zawarła umowy cywilnoprawne tytułem kwoty rozliczenia w związku z realizacją Instrumentów Pochodnych powinna być uwzględniona przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i czy Spółka, dokonując na rzecz tych osób wypłaty środków pieniężnych tytułem kwoty rozliczenia w związku z realizacją Instrumentów Pochodnych, będzie działać w charakterze płatnika składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

Zdaniem Spółki, wypłata środków pieniężnych na rzecz Uczestników, z którymi Spółka współpracuje (a nie będących członkami zarządu Spółki, pracownikami Spółki ani osobami z którymi Spółka zawarła umowy cywilnoprawne) tytułem kwoty rozliczenia w związku z realizacją Instrumentów Pochodnych nie powinna być uwzględniona przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Spółka uważa, że dokonując na rzecz uczestników wypłaty środków pieniężnych tytułem kwoty rozliczenia w związku z realizacją Instrumentów Pochodnych nie będzie działać w charakterze płatnika składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.

W uzasadnieniu swojego stanowiska Wnioskodawca wskazał, że w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: "u.s.u.s.") ustawodawca zawarł katalog osób, które podlegają obligatoryjnie ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym. Zgodnie z tym przepisem są to osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej są m.in.: pracownikami, osobami wykonującymi pracę nakładczą, członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych itp. Z kolei zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i pkt 18a stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. 1a i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12. Definicję przychodu ustawodawca zawarł w art. 4 ust. 9 i 10 wskazanej ustawy zgodnie z art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy oraz przychody z działalności wykonywanej osobiście przez osoby należące do składu rad nadzorczych, niezależnie od sposobu powoływania. Z kolei w myśl art. 4 ust. 10 tej ustawy przychodem z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych - przychody z tytułu pracy w spółdzielni i z tytułu wytwarzania na jej rzecz produktów rolnych.

Obowiązki płatnika składek reguluje m.in. art. 17 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za ubezpieczonych, o których mowa w art. 16 ust. 1-3, 5, 6 i 9-12 obliczają, rozliczają i przekazują co miesiąc do Zakładu w całości płatnicy składek. Płatnicy składek obliczają części składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz chorobowe finansowane przez ubezpieczonych i po potrąceniu ich ze środków ubezpieczonych przekazują do Zakładu.

W świetle powyższych regulacji, Spółka, stoi na stanowisku, że otrzymanie przez Uczestnika (nie będącego członkiem zarządu Spółki, pracownikami Spółki ani osobą z którą Spółka zawarła umowę cywilnoprawną) z którym Spółka stale współpracuje środków pieniężnych z tytułu realizacji Instrumentu Pochodnego nie będzie stanowić tytułu do podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. W konsekwencji, Spółka nie będzie działać w charakterze płatnika składek w związku z przekazywaniem uczestnikom środków pieniężnych z tytułu realizacji Instrumentów Pochodnych. Dlatego też wypłata tych środków pieniężnych nie powinna być przez Spółkę uwzględniona przy ustaleniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Wnioskodawca wskazuje, że po pierwsze brak jest w katalogu tytułów do obowiązkowego ubezpieczenia społecznego (art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) brak jest takich, które nawiązywałyby do uzyskiwania przychodów z kapitałów pieniężnych. W literaturze przedmiotu podkreśla się, iż art. 6 ustawy zawiera zamknięty katalog osób podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym. Z uwagi na to, osoby niewymienione w tym przepisie nie podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. (Radzisław A., Komentarz do art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, LEX 2015).

Ponadto przychody otrzymywane przez Uczestników w związku z realizacją Instrumentów Pochodnych stanowić będą przychody z kapitałów pieniężnych w rozumieniu Ustawy PIT, nie będą one więc mogły być uznane za przychody, o których mowa w art. 4 ust. 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w szczególności zaś za przychody ze stosunku pracy,

Dalej Wnioskodawca wskazał, że jego stanowisko znalazło potwierdzenie w najnowszych interpretacjach wydawanych w indywidualnych sprawach przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Jedną z nich jest interpretacja wydana przez tut. Organ dla Spółki w odniesieniu do Uczestników Programu Motywacyjnego będących członkami zarządu (decyzja ZUS Oddział w Lublinie nr 1428/2015 z dnia 27 stycznia 2016 r. znak: WPI/200000/43/1428/2015). Innym przykładem jest interpretacje ZUS Oddziału w Gdańsku z 21 kwietnia 2015 r. znak: DI/100000/43/393/2015, z 12 grudnia 2014 r. oraz nr 1196/2014 z dnia 12 grudnia 2014 r. znak: DI/100000/43/1196/2014 oraz z 4 lipca 2013 r. znak: DI/100000/451/719/2013. Potwierdzono w nich, że wyłącza się z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych pracowników wartość przychodów z realizacji jednostek uczestnictwa, będących pochodnymi instrumentami finansowymi, do których nabycia upoważnieni zostaną pracownicy spółki. Wnioskodawca podniósł, że ww. decyzjach organ wskazał, iż dla rozstrzygnięcia czy dany przychód stanowi podstawę wymiaru składek istotne znaczenie ma jego kwalifikacja na gruncie prawa podatkowego.

Wnioskodawca uznał ponadto, że osiąganie przez Uczestników przychodów z tytułu realizacji Instrumentów Pochodnych nie spowoduje obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenie zdrowotne. Spółka nie będzie zatem działać w charakterze płatnika składek w stosunku do tych przychodów. Takie wnioski płyną z analizy przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej: "u.ś.o.z."). W art. 66 wskazanej ustawy ustawodawca zawarł katalog osób, które podlegają obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, wśród których wymieniono m.in. osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są pracownikami w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące działalność pozarolniczą itp. Co istotne, wyliczenie zawarte w art. 66 ustawy jest katalogiem zamkniętym. Oznacza to, że osoby niewymienione w tym przepisie nie podlegają obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. Z kolei w myśl art. 81 ust. 1 wskazanej ustawy, do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a, d-i i pkt 3, 11 i 35 stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób, z zastrzeżeniem ust. 5, 6 i 10.

Zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, za osobę pozostającą w stosunku pracy, w stosunku służbowym albo odbywającą służbę zastępczą składkę jako płatnik składek oblicza, pobiera z dochodu ubezpieczonego i odprowadza pracodawca, a w razie wypłaty świadczeń pracowniczych z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, o których mowa w ustawie z dnia 29 grudnia 1993 r., o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, podmiot obowiązany do wypłaty tych świadczeń.

Analizując powyższe przepisy Wnioskodawca stwierdza, że ustawodawca nie wymienił osiągania przychodów z kapitałów pieniężnych jako przesłanki podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu. W takiej sytuacji brak jest obowiązku uiszczania składek. Na spółce nie będą ciążyły zatem obowiązki płatnika, związane z wypłacaniem wskazanym w niniejszym wniosku Uczestnikom (z którymi Spółka stale współpracuje) środków pieniężnych z tytułu realizacji Instrumentów Pochodnych. Na potwierdzenie swojego stanowiska Spółka wskazała na interpretacje ZUS Oddziału w Gdańsku z 21 kwietnia 2015 r. znak: DI/100000/43/393/2015 (dotyczącą podobnego programu motywacyjnego), w której Oddział wypowiedział się w zakresie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek aa ubezpieczenie zdrowotne pracowników przychodów uzyskanych z tytułu realizacji jednostek uczestnictwa.

Końcowo, Spółka prosi tut. Organ także o udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy w związku z wypłatą na rzecz wskazanych we wniosku Uczestników środków pieniężnych w ramach Programu Motywacyjnego Spółka będzie działać w charakterze płatnika składek na ubezpieczenie zdrowotne. Pytanie Spółki dotyczy samego obowiązku odprowadzenia składek, nie zaś kwestii objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym. Spółka w tym kontekście pragnie zwrócić uwagę na wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 1 lipca 2014 r. sygn. III AUa 51/14 LEX nr 1493728, w którym stwierdzono: "Jeżeli decyzją Zakładu Ubezpieczeń Społecznych zostanie stwierdzone, że dana osoba, podlegała w określonym czasie obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, to skutkiem tego jest objęcie tej osoby z mocy prawa obowiązkowo ubezpieczeniem zdrowotnym, co nie wymaga potwierdzenia decyzją NFZ. Wydanie takiej decyzji byłoby konieczne jedynie wówczas, gdyby ustawa o świadczeniach stwierdzała, że objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym następuje na podstawie decyzji wydanej przez dyrektora oddziału wojewódzkiego (...). Takiego przepisu nie ma jednak w ustawie o świadczeniach".

Spółka uważa, że przesądzenie przez tut. Organ o obowiązku (lub jego braku) uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne będzie miało określone konsekwencje także dla obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne (m.in. z uwagi na treść art. 81 ust. 1 u.ś.o.z.). Dlatego też, nie jest konieczne występowanie przez Spółkę do dyrektora właściwego terytorialnie oddziału wojewódzkiego NFZ z wnioskiem o wydanie decyzji w trybie art. 109a u.ś.o.z. W związku z powyższym Wnioskodawca zwraca się o uznanie jego stanowiska za prawidłowe.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, to następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. W powyższym trybie organ nie jest natomiast uprawniony do dokonywania interpretacji przepisów, z których wywodzi się obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego, gdyż zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) w powyższym zakresie sprawy rozpatruje dyrektor właściwego miejscowo oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Jednakże, mając na uwadze zapisy art. 109a ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 581 z późn. zm.). z którego wynika, iż sprawy dotyczące obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia zdrowotne należą do właściwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jak również faktu, że we wniosku z dnia 16 lutego 2016 r. Spółka przedstawiając własne stanowisko również w przedmiocie obowiązku ubezpieczenia zdrowotnego, jednocześnie wskazała, że intencją złożonego wniosku nie jest ustalenie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, a jedynie wskazanie, czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym w związku z wypłatą wskazanym we wniosku Uczestnikom środków pieniężnych z tytułu realizacji Instrumentów Pochodnych na Spółce będą ciążyły obowiązki płatnika w zakresie naliczenia i odprowadzenia składek na ubezpieczenie zdrowotne od dokonanych wypłat. Oddział odniósł się w niniejszej decyzji do kwestii dotyczącej obowiązków Wnioskodawcy jako płatnika składek w zakresie składek na ubezpieczenia społeczne jak również składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, iż mocą przedmiotowej decyzji Zakład nie przyznaje jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska Wnioskodawcy pod kątem prawidłowości przedstawionej przez niego interpretacji przepisów prawa tj. przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne oraz sposobu ich zastosowania w odniesieniu do określonej sprawy indywidualnej przedsiębiorcy, której zakres przedmiotowy wyznacza opis zdarzenia przyszłego przedstawiony we wniosku o interpretację. Podkreślenia wymaga fakt, że procedując nad wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, ani dowodowego. Powyższe oznacza, iż wiedzę o stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym Zakład opiera wyłącznie na treści złożonego przez przedsiębiorcę wniosku, nie posiadając uprawnień do jego weryfikowania w oparciu o posiadane informacje- co oznacza, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do zdarzenia przyszłego oraz stanowiska w sprawie przedstawionego przez Wnioskodawcę.

W rezultacie celem interpretacji jest prawidłowa wykładnia rozumienia treści przepisów prawnych z zakresu przedmiotowego art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w odniesieniu do konkretnego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego przedstawionego przez przedsiębiorcę, a tym samym uchronienie w ten sposób przed błędnym zastosowaniem danych przepisów.

Odnosząc się do problematyki podniesionej w treści złożonego w dniu 22 lutego 2016 r. wniosku o wydanie pisemnej interpretacji wskazać należy, iż obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne spoczywa na płatniku składek i dotyczy osób, które podlegają tym ubezpieczeniom z uwagi na posiadanie odpowiedniego tytułu do tych ubezpieczeń.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym i opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Wskazana ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych zawiera w art. 6 katalog osób, które podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, a ponadto w art. 11 i 12 wskazuje, które z wymienionych osób podlegają ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu. Należy zaznaczyć, że określony tym przepisem katalog osób fizycznych, podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jest wyczerpujący i zamknięty.

Z przepisu ww. art. 6 tej ustawy wynika, iż obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in. pracownikami, osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Zatem, obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne wynika bezpośrednio z istnienia tytułu do objęcia tymi ubezpieczeniami łączącego ubezpieczonego i płatnika składek. Z powyższego jednoznacznie wynika, że zaistnienie obowiązku ubezpieczeń społecznych jest bezpośrednio związane z posiadaniem tytułu do tych ubezpieczeń, o którym mowa w powołanym powyżej art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a nie z uzyskaniem przychodu jeżeli, nie jest on związany z powstaniem określonego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych wskazanego w tymże artykule w wyniku np. zawarcia umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej.

Należy zatem uznać, iż jak słusznie zauważył Wnioskodawca, w świetle obowiązujących przepisów, w szczególności przepisu powołanego powyżej art. 6 ustawy wskazującego tytuły do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, brak jest możliwości uznania, iż opisana we wniosku realizacja pochodnego instrumentu finansowego, której skutkiem jest uzyskanie przez Uczestnika (tu: nie będącego członkiem zarządu Spółki, pracownikiem Spółki, ani osobą, z którą Spółka ma zawartą umowę cywilnoprawną) przychodów z kapitałów pieniężnych, będzie stanowiła odrębny tytuł do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń społecznych, a w konsekwencji będzie rodziła dla Wnioskodawcy obowiązek zapłaty składek na te ubezpieczenia.

W świetle powyższego, brak obowiązku opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne od środków pieniężnych wynikających z realizacji Instrumentów Pochodnych otrzymanych przez wskazanych we wniosku Uczestników Programu Motywacyjnego będzie skutkiem braku tytułu prawnego rodzącego obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym, a tym samym obowiązek odprowadzania składek na te ubezpieczenia, natomiast nie będzie wynikał z dokonanej przez Wnioskodawcę kwalifikacji uzyskanego przychodu jako przychód z kapitałów pieniężnych w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle powyższego, uwzględniając przedstawione przez Wnioskodawcę zdarzenie przyszłe oraz obowiązujący stan prawny Zakład Ubezpieczeń Społecznych stanowisko zawarte we wniosku złożonym w dniu 22 lutego 2016 r. w przedmiocie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym Uczestnika (nie będącego członkiem zarządu Spółki, pracownikiem Spółki, ani osobą, z którą Spółka ma zawartą umowę cywilnoprawną), z którym Spółka stale współpracuje z tytułu wypłaty środków pieniężnych z tytułu realizacji Instrumentu Pochodne - wypłaty środków pieniężnych. Powyższe skutkuje brakiem również obowiązku po stronie Wnioskodawcy jako płatnika składek uwzględnienia rzeczonych środków pieniężnych z tytułu realizacji Instrumentów Pochodnych w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne wskazanego Uczestnika, a tym samym obowiązku naliczenia i odprowadzenia składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tego tytułu. W konsekwencji Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stanowisko Wnioskodawcy w sprawie przedstawionej we wniosku od tego wynagrodzenia - uznał za prawidłowe.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.