WPI/200000/43/1442/2015 - Wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne pracowników wartości pakietu medycznego, przy jednoczesnym uwzględnieniu w tej podstawie wartości tego pakietu w okresie kiedy pracownik pobiera zasiłek macierzyński, ojcowski, rodzicielski lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego oraz w okresie kiedy pracownik będzie przebywał na urlopie bezpłatnym.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stanowisko przedsiębiorcy (...) przedstawione we wniosku złożonym w dniu 18 grudnia 2015 r. uznaje za:

W dniu 18 grudnia 2015 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (...) z siedzibą w (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca w opisie zdarzenia przyszłego poinformował, że Firma (...) chce podpisać Grupowe Ubezpieczenia na Życie i Zdrowie tzw. Pakiet Medyczny z firmą ubezpieczeniową. Pracownicy, którzy przystąpią do ubezpieczenia będą mogli korzystać z usług medycznych i szczepień ochronnych objętych ubezpieczeniem. Składka miesięczna ma być Finansowana przez zakład i pracownika. W zależności jaki wariant ubezpieczenia zostanie wybrany, pracownik będzie opłacał składkę w wysokości (...) zł ((...) złoty) a różnicę pokrywa zakład.

Na podstawie planowanej zmiany Regulaminu wynagradzania, pracodawca zamierza wprowadzić zapis o następującej treści:

Zgodnie § 2 ust. 1p. 26) - Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 1998 r. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.) - Podstawy wymiaru składek nie stanowią następujące przychody: "26) korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji".

Zgodnie z powołanym Rozporządzeniem Wnioskodawca uważa, że różnicę którą planuje opłacać za pracownika wprawdzie jest przychodem ale wolnym od składki społecznej i zdrowotnej.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Ponadto stosownie do art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Stosownie do treści art. 18 ust. 1 i ust. 2, art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych. Ponadto zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

Zakład wskazuje ponadto, iż z brzmienia art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika ograniczenie w tematyce, w której jest zobowiązany wypowiedzieć się za pośrednictwem pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, uniemożliwiające potwierdzenie w tym trybie przez organ dokonanej kwalifikacji przychodu w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Uwzględniając powyższe, Zakład dokonał interpretacji przepisów ubezpieczeniowych opierając się na zawartej w treści wniosku informacji w powyższym zakresie.

Katalog przychodów wyłączonych z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe określony we wskazanym rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zawiera w § 2 ust. 1 pkt 26 zapis, iż podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie stanowią korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.

Konstrukcja powyższego przepisu rozporządzenia jednoznacznie wskazuje, iż aby móc zastosować wskazane wyłączenie, dana korzyść musi stanowić przychód pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy oraz dodatkowo prawo do uzyskania korzyści musi wynikać z przepisów układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, przewidujących partycypację pracownika w poniesieniu kosztów nabycia tych świadczeń. Ponadto dana korzyść musi przybrać formę niepieniężną (formę zakupu po cenach niższych niż detaliczne artykułu lub usługi). Jednocześnie należy zauważyć, że w sytuacji, gdy świadczenie przyznane pracownikowi jest w całości finansowane przez pracodawcę - stanowi ono podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia.

W świetle przytoczonego przepisu, składki na ubezpieczenia społeczne nie powinny być naliczane od przychodu pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy stanowiącego korzyść materialną wynikającą układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegającą na umożliwieniu pracownikowi skorzystania z artykułów, przedmiotów lub usług jedynie za częściową ich odpłatnością, Częściowa ich odpłatność polega w tym przypadku na partycypowaniu pracownika (choćby symbolicznym) w pokryciu kosztów zakupu artykułów, przedmiotów lub usług.

Powyższe wskazuje, że warunkiem obligatoryjnym, który umożliwia płatnikowi składek skorzystanie z wyłączenia przewidzianego wskazanym wyżej przepisem jest uprawnienie pracowników do przedmiotowych świadczeń na podstawie układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu oraz partycypowanie przez pracownika w kosztach uzyskania świadczeń, o których traktuje ten przepis.

Z przedstawionego we wniosku z dnia 18 grudnia 2015 r. opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Firma (...) chce podpisać umowę Grupowego Ubezpieczenia na Życie i Zdrowie, tzw. Pakiet Medyczny z firmą ubezpieczeniową. Pracownicy, którzy przystąpią do ubezpieczenia będą mogli korzystać z usług medycznych i szczepień ochronnych objętych ubezpieczeniem. Składka miesięczna ma być współfinansowana przez zakład i pracownika. Pracownik będzie opłacał składkę w wysokości (...) zł, a różnicę będzie pokrywał zakład pracy. Pracodawca zamierza w Regulaminie Wynagradzania umieścić zapis o wprowadzeniu dodatkowego świadczenia, tj. ubezpieczenia na zdrowie i życie ubezpieczonego pracownika,

Biorąc pod uwagę stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy prawa, Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 18 grudnia 2015 r. w sprawie nieuwzględniania w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracowników wartości składki grupowego ubezpieczenia na życie i zdrowie tzw. Pakiet Medyczny.

Oddział zwraca jednocześnie uwagę, że zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, wskazując w art. 6 zamknięty katalog podmiotów, które podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Z przepisu tego wynika, iż obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in. pracownikami.

Zgodnie natomiast z pkt 19 powołanego wyżej art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na terenie Rzeczypospolitej Polskiej są osobami przebywającymi na urlopach wychowawczych lub pobierającymi zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.

Z powyższego jednoznacznie wynika, iż przebywanie na urlopie wychowawczym oraz pobieranie zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego stanowi odrębny tytuł (odrębny niż stosunek pracy) do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Okres urlopu wychowawczego jak również pobierania zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego jest okresem przerwy w ubezpieczeniu pracowniczym. Tytułem zatem do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych jest korzystanie z urlopu wychowawczego, jeżeli osoba ta nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych - co wynika z dyspozycji art. 6 ust. 1 pkt 19 w związku z art. 9 ust. 6 ustawy, lub pobieranie zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego.

W konsekwencji, wartość pakietu medycznego w kwocie finansowanej pracownikowi przez Wnioskodawcę, opłacanego przez pracodawcę w okresie kiedy pracownik będzie przebywał na urlopie wychowawczym oraz w okresie kiedy będzie pobierał zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego (w okresie faktycznego nie świadczenia pracy), nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne z tytułu stosunku pracy, gdyż prawo do świadczeń w postaci Pakietu medycznego nie przysługuje za okres świadczenia pracy, lecz z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym lub pobierania zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego, a wiec odrębnych od stosunku pracy tytułów do ubezpieczeń.

Uwzględniając opis przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego i stanowisko w sprawie oraz obowiązujący stan prawny, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 18 grudnia 2015 r. w sprawie możliwości wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne, wartości tzw. Pakietu medycznego w kwocie finansowanej pracownikowi przez pracodawcę, w okresie kiedy pracownik będzie pobierał zasiłek macierzyński, ojcowski, rodzicielski lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego na podstawie § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia - za nieprawidłowe.

Odnosząc się do stanowiska Przedsiębiorcy w kwestii możliwości wyłączenia wartości Pakietu medycznego z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne finansowanego przez pracownika we własnym zakresie na podstawie § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia, Zakład wskazuje co następuje:

Zgodnie z art. 174 § 1 i 2 Kodeksu pracy, na pisemny wniosek pracownika pracodawca może udzielić mu urlopu bezpłatnego, natomiast okres urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu, od którego zalezą uprawnienia pracownicze. Z powyższego wynika, iż okres urlopu bezpłatnego to okres zawieszenia stosunku pracy, w którym pracownik nie świadczy pracy na rzecz pracodawcy. W konsekwencji, w okresie urlopu bezpłatnego pracownik nie podlega ubezpieczeniom społecznym i brak jest obowiązku odprowadzenia składek na ubezpieczenia społeczne. Podkreślić jednak w tym miejscu należy, iż w czasie urlopu bezpłatnego pracownik w dalszym ciągu pozostaje w stosunku pracy, mimo że tej pracy nie świadczy, a pracodawca nie wypłaca mu wynagrodzenia.

Z zapisu w Regulaminie Wynagradzania w pkt 6 wynika, że pracownik przebywający na urlopie bezpłatnym przez okres dłuższy niż jeden miesiąc kalendarzowy nie jest uprawniony do świadczeń, o których mowa w pkt 1 Regulaminu. Jednakże może skorzystać ze świadczenia, ale w tym przypadku pracodawca nie pokrywa ani nie partycypuje w kosztach dodatkowych świadczeń medycznych. Zainteresowani pracownicy pokrywają koszt wybranych dodatkowych świadczeń medycznych we własnym zakresie na podstawie złożonego w Dziale Kadr pisemnego oświadczenia. Tym samym nie zachodzi przesłanka partycypowania kosztów, a w konsekwencji brak podstaw do zastosowania § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia.

Zatem, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał stanowisko Przedsiębiorcy w części dotyczącej możliwości wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne, wartości tzw. Pakietu medycznego finansowanego przez pracownika we własnym zakresie w okresie kiedy będzie przebywał na urlopie bezpłatnym przez okres dłuższy niż jeden miesiąc na podstawie § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia - za nieprawidłowe.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydala decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.