WPI/200000/43/1302/2015 - Obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne, fundusz pracy i fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych za zatrudnionych na podstawie umowy o pracę obywateli ukraińskich.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 17 listopada 2015 r. przez przedsiębiorcę: (...) Sp. z o.o. w sprawie podlegania ubezpieczeniom społecznym, obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za zatrudnionych na podstawie umowy o pracę obywateli ukraińskich.

W dniu 17 listopada 2015 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek złożony przez przedsiębiorcę: (...) Sp. z o.o. o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca w opisie zdarzenia przyszłego przedstawił, że (...) Sp. z o.o. rozważa zatrudnienie w swoim zakładzie produkcyjnym obywateli Ukraińskich, na stanowiskach szwaczki lub innych pokrewnych, związanych z produkcją wyrobów odzieżowych. Rozważane są następujące warianty zatrudnienia:

Zgodnie z zasadą terytorialności, wynikającą z art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Polski są m.in. pracownikami.

Z powołanego przepisu wynika, że wszystkie osoby fizyczne bez względu na ich miejsce zamieszkania czy obywatelstwo podlegają polskim ubezpieczeniom społecznym, o ile wykonują pracę na obszarze Polski i na podstawie umowy o pracę zawartej z polskim pracodawcą.

W związku z tym, jeżeli (...) Spółka z o.o. zawrze z pracownikami, będącymi obywatelami Ukrainy umowy o pracę, to niezależnie od tego przez jaki okres taki pracownik wykonywał będzie pracę (tzn. niezależnie od tego czy okres ten będzie przekraczał 6 miesięcy w ciągu 12 miesięcy, czy też nie), podlegał on będzie ubezpieczeniem społecznym z Polsce na dokładnie takich samych zasadach jak pracownik będący obywatelem polskim.

Pracownik taki podlegał będzie również ubezpieczeniu zdrowotnemu, na tych samych zasadach jak osoby krajowe oraz pracodawca będzie miał obowiązek odprowadzania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, na takich samych zasadach, jak za pracowników będących obywatelami polskimi.

Podstawa wymiaru składek pracowników będących obywatelami Ukrainy powinna być ustalona zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych, tak samo jak podstawa wymiaru składek pracowników będących obywatelami Polskimi.

Natomiast w przypadku osób będących obywatelami Ukrainy, wykonujących pracę u pracodawcy Ukraińskiego i delegowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu realizacji usług na rzecz (...) Sp. z o.o., osoby te nie będą podlegać w Polsce ubezpieczeniom społecznym, ubezpieczeniu zdrowotnemu, ani składkom na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Osób tych nie będzie łączyć umowa o pracę, ani żadna inna umowa z (...) Sp. z o.o. Nie będą więc one pracownikami na obszarze RP, gdyż mimo, iż będą pracować realizując określone usługi w zakładzie produkcyjnym znajdującym się w Polsce, nie będą tego robić w ramach stosunku pracy zawartego z polskim podmiotem. Nie będzie więc spełniona przesłanka podlegania ubezpieczeniom społecznym, określona w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Ponadto zgodnie z dyspozycją art. 10 ust. 6 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, warunkiem koniecznym do stwierdzenia kompletności wniosku, jest jego należyte opłacenie, natomiast w myśl art. 10 ust. 7 tej ustawy - w przypadku wystąpienia w jednym wniosku o wydanie interpretacji odrębnych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych pobiera się opłatę od każdego przedstawionego we wniosku odrębnego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Wobec faktu, iż we wniosku złożonym w dniu 17 listopada 2015 r. Wnioskodawca przedstawił wątpliwości w zakresie dotyczącym dwóch stanów faktycznych, a do wniosku została dokonana opłata w pojedynczej wysokości, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydając niniejszą decyzję rozpoznał wniosek wyłącznie w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym, obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za zatrudnionych na podstawie umowy o pracę obywateli ukraińskich tj. pierwszej kwestii podniesionej przez Wnioskodawcę, natomiast drugą kwestię dotyczącą oddelegowania obywateli ukraińskich będących pracownikami pracodawcy ukraińskiego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu realizacji usług na rzecz (...) Sp. z o.o. pozostawił bez rozpoznania informując o powyższym

Wnioskodawcę odrębnym pismem.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

W myśl art. 5 ust. 2 wyżej cytowanej ustawy nie podlegają ubezpieczeniom społecznym określonym w ustawie obywatele państw obcych, których pobyt na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, nie ma charakteru stałego i którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.

Polskim przepisom o ubezpieczeniach społecznych nie podlegają również cudzoziemcy zatrudnieni wprawdzie przez polskie podmioty, ale miejsce wykonywania ich pracy określono w umowie o pracę poza granicami Polski. Jeśli miejsce pracy zostało określone za granicą i tam praca jest wykonywana, zatrudniony cudzoziemiec nie jest pracownikiem na obszarze Polski.

Należy podkreślić, że elementem zasadniczym, który decyduje o objęciu polskimi ubezpieczeniami społecznymi jest miejsce wykonywania pracy przez pracownika nawet jeśli do zawarcia umowy doszło w siedzibie pracodawcy na terenie Polski.

Zgodnie natomiast z art. 6 ust. 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, a więc osobami pozostającymi w stosunku pracy, mianowania, powołania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę.

Stosownie do przepisów ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, w ramach której zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem.

Jednakże Kodeks pracy nie zastrzega, że pracownikiem może być tylko osoba posiadająca obywatelstwo polskie. Cudzoziemiec jest zatem - zgodnie z art. 2 ustawy - kodeks pracy - pracownikiem, jeśli został zatrudniony na podstawie umowy o pracę, mianowania, powołania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę.

Przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych również nie uzależniają objęcia polskimi ubezpieczeniami od posiadanego obywatelstwa, miejsca zamieszkania, pobytu itp. Istotny dla objęcia obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych jest:

Powyższe oznacza, iż jeżeli miejsce pracy zostało określone na terytorium Polski i praca będzie wykonywana na terytorium Polski - obywatel Ukrainy, który wykonuje swoją pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, spełnia przesłanki określone w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że (...) Sp. z o.o. rozważa zatrudnienie w swoim zakładzie produkcyjnym obywateli Ukrainy, na stanowiskach szwaczki lub innych pokrewnych, związanych z produkcją wyrobów odzieżowych. Rozważane są warianty zatrudnienia na podstawie umowy o pracę przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy oraz na okres przekraczający 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy.

Uwzględniając opis zdarzenia przyszłego oraz obowiązujące przepisy prawa jeśli obywatele ukraińscy będą wykonywać swoją pracę, na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umowy o pracę zawartej z polskim pracodawcą, to zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 13 pkt 1 i art. 12 ust.l ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych będą podlegać obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym chorobowemu, wypadkowemu w Polsce od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

Stosownie natomiast do treści art. 18 ust. 1 i ust. 2, art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Jednocześnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) wynika, iż do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Tym samym powyższe będzie miało również zastosowanie do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Równocześnie biorąc pod uwagę treść przywołanego wyżej art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie, w związku z czym w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego zawiadamia, iż w przedmiotowej sprawie wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia podania do dyrektora właściwego terytorialnie oddziału wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Ponadto z treści obowiązujących przepisów wynika, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest właściwy do rozstrzygnięcia w trybie interpretacji kwestii dotyczących istnienia lub braku obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wynikających z ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 149) oraz ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 272 z późn. zm.).

Stosownie jednak do art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy - cyt. powyżej - pracodawcy i inne jednostki organizacyjne opłacają za ubezpieczonych obowiązkowe składki na Fundusz Pracy ustalone od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę.

Natomiast z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy - cyt. powyżej wynika, że pracodawcy opłacają składki na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych ustalone od wypłat stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Uwzględniając powyższe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w sprawie podlegania ubezpieczeniom społecznym, obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za zatrudnionych na podstawie umowy o pracę obywateli ukraińskich.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczym? i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania decyzji.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.

W związku ze złożonym w dniu 17 listopada 2015 r. wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie na podstawie art. 10 ust. 6 i 7 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej zawiadamia o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia w zakresie potwierdzenie stanowiska w przedmiocie oddelegowanych obywateli ukraińskich będących pracownikami pracodawcy ukraińskiego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu realizacji usług na rzecz Sp. z o.o.

W dniu 17 listopada 2015 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) Sp. z o.o. o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca zwrócił się potwierdzenie stanowiska w przedmiocie oddelegowanych obywateli ukraińskich będących pracownikami pracodawcy ukraińskiego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu realizacji usług na rzecz (...) Sp. z o.o.

Zgodnie z dyspozycją art. 10 ust. 6 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, warunkiem koniecznym do stwierdzenia kompletności wniosku, jest jego należyte opłacenie. Wskazany przepis stanowi: "wniosek o wydanie interpretacji podlega opłacie w wysokości 40 zł, którą należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku. W razie nieuiszczenia opłaty w terminie, wniosek pozostawia się bez rozpatrzenia". Jednocześnie, w przypadku wystąpienia w jednym wniosku o wydanie interpretacji odrębnych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych pobiera się opłatę od każdego przedstawionego we wniosku odrębnego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego - w myśl art. 10 ust. 7 wyżej powołanej ustawy.

Wobec faktu, iż z treści wniosku z dnia 17 listopada 2015 r. wynika, że wnioskodawca zwrócił się z zapytaniem w zakresie dotyczącym dwóch odrębnych stanów faktycznych, a do wniosku dokonana została jedna opłata, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydając decyzję nr 1302/2015 rozpatrzył zagadnienie wskazane przez wnioskodawcę jako pierwsze pozostawiając drugą z kwestii bez rozpoznania.

Biorąc powyższe pod uwagę, z uwagi na niewypełnienie przez wnioskodawcę przesłanki ustawowej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych zawiadamia o braku możliwości rozpatrzenia złożonego wniosku w powyżej wskazanym zakresie.