WPI/200000/43/1301/2015 - Podleganie ubezpieczeniom społecznym członków rady nadzorczej od dnia, w którym przyznano im prawo do wynagrodzenia oraz brak obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych członków rady nadzorczej mających ustalone inne niż polskie ustawodawstwo w zakresie zabezpieczenia społecznego.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie odnosząc się do stanowiska przedstawionego przez przedsiębiorcę (...) we wniosku złożonym w dniu 17 listopada 2015 r.:

W dniu 17 listopada 2015 r., do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca poinformował, iż w grudniu 2015 r. będzie wpłacał honoraria dla członków rady nadzorczej, którzy mają miejsce zamieszkania w Szwajcarii, udokumentowane dla celów podatkowych certyfikatem rezydencji.

W związku z wprowadzeniem od dnia 1 stycznia 2015 r., za pośrednictwem nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązku ubezpieczeń społecznych członków rad nadzorczych Spółka uznała, że jako płatnik będzie zobowiązana z dniem wypłaty honorarium zgłosić członków rady nadzorczej do ZUS z kodem ubezpieczenia 22 42 i naliczyć od wypłaconej kwoty ubezpieczenie emerytalne (19,52%), finansowane w równych częściach przez ubezpieczonego i płatnika składek (tekst jedn.: po 9,76% każdy) oraz ubezpieczenie rentowe w wysokości 8% (1,5% finansuje ubezpieczony, 6,5% - płatnik składek). Spółka uważa również, że nie będzie miała obowiązku zgłaszania do ubezpieczeń oraz naliczenia składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jeśli członek rady nadzorczej przedstawi zaświadczenie (certyfikat) potwierdzający podleganie zagranicznemu systemowi ubezpieczeń społecznych wystawione przez właściwą instytucję państwa, w którym podlega ubezpieczeniu (tekst jedn.: w tym przypadku Szwajcarii).

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 22 oraz art. 13 pkt 17 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązujących od dnia 1 stycznia 2015 r. członkowie rad nadzorczych podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym od dnia powołania na członka rady nadzorczej, nie wcześniej jednak niż od dnia w którym zostało im przyznane wynagrodzenie, do dnia zaprzestania pełnienia tej funkcji.

W świetle powyższego niewłaściwym jest stanowisko Wnioskodawcy, co do podlegania ubezpieczeniom społecznym członków rady nadzorczej od dnia wypłaty honorarium, a nie od dnia, w którym przyznano im prawo do wynagrodzenia.

Słusznie natomiast Wnioskodawca wskazał, iż w sytuacji podlegania ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym członków rady nadzorczej, od wypłaconego im wynagrodzenia będzie zobowiązany opłacić składki na ubezpieczenia emerytalne w wysokości 19,52% podstawy wymiaru oraz na ubezpieczenia rentowe w wysokości 8% podstawy wymiaru. Wskazać należy dodatkowo, że wysokość stóp procentowych składek na ubezpieczenia społeczne została uregulowana w art. 22 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Jednocześnie Zakład nadmienia, iż biorąc pod uwagę określony w art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zakres przedmiotowy pisemnych interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, nie ma możliwości weryfikowania w powyższym trybie zasad wypełniania dokumentacji ubezpieczeniowej (np. wskazanych kodów tytułów do ubezpieczeń).

Odnosząc się do zagadnienia wskazanego przez Wnioskodawcę w drugiej części wniosku należy zauważyć, iż w celu określenia obowiązku podlegania/opłacania składek na terytorium Polski przez osoby mające miejsce zamieszkania na terenie innego Państwa Członkowskiego istotne staje się ustalenie czy właściwe dla takiej osoby jest ustawodawstwo polskie w zakresie zaprzeczenia społecznego.

Kwestie związane z ustaleniem i stosowaniem właściwego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego w stosunku do osób migrujących od maja 2010 r. reguluje zasadniczo w stosunku do Państw Członkowskich Unii Europejskiej rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz.UE.L Nr 166 poz. 1 z dnia 30 kwietnia 2004 r. ze zm.). Od stycznia 2015 r. rozszerzono obowiązywanie zasad zawartych w powyżej wskazanym rozporządzeniu nr 883/2004 na Szwajcarię. Osoby, do których zastosowanie ma powołane powyżej rozporządzenie, podlegają ustawodawstwu tylko jednego Państwa Członkowskiego. Zasada podlegania ustawodawstwu jednego Państwa Członkowskiego oznacza, że w danym momencie można być ubezpieczonym tylko w jednym Państwie Członkowskim.

Podkreślenia wymaga fakt, iż w trybie wydania decyzji z wniosku o wydanie pisemnej interpretacji Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie dokonuje rozstrzygnięcia kwestii ustalenia obowiązującego ustawodawstwa w zakresie zabezpieczenia społecznego, dlatego też elementem niezbędnym dla rozstrzygnięcia obowiązku ubezpieczeń społecznych członków rady nadzorczej jest wskazanie przez Wnioskodawcę czy podlegają oni ustawodawstwu polskiemu w zakresie zabezpieczenia społecznego.

Z treści wniosku z dnia 12 listopada 2015 r. wynika, iż członkowie rady nadzorczej przedłożą dokumentację potwierdzająca podleganie zagranicznemu systemowi ubezpieczeń społecznych wystawioną przez właściwą instytucję państwa członkowskiego, w którym podlegają ubezpieczeniu. W świetle powyższego, jeżeli dla członka rady nadzorczej jest właściwe inne niż polskie ustawodawstwo w zakresie zabezpieczenia społecznego, osoba taka nie podlega polskim przepisom w zakresie zabezpieczenia społecznego (tekst jedn.: ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych), a w konsekwencji nie podlega ubezpieczeniom wynikającym z tej ustawy, a wnioskodawca nie ma obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne od wypłaconego jej honorarium z tytułu członkostwa w radzie.

W świetle powyższego, należy uznać za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy w kwestii braku obowiązku ubezpieczeń emerytalnego i rentowych członków rady nadzorczej mających ustalone inne niż polskie ustawodawstwo w zakresie zabezpieczenia społecznego.

Należy przy tym jednakże dodać, iż w przedstawionej sytuacji istotnym jest podleganie przez członka rady nadzorczej ustawodawstwu innego niż Polska Państwa Członkowskiego, a nie fakt przedłożenia zaświadczenia potwierdzającego powyższe, gdyż jest to wyłącznie sposób dokumentacji podlegania takiemu ustawodawstwu.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.