WPI/200000/43/1232/2015 - Brak obowiązku ubezpieczeń społecznych oraz opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne od nieodpłatnej umowy zlecenia.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 02 listopada 2015 r. przez przedsiębiorcę: (...) w sprawie braku obowiązku ubezpieczeń społecznych oraz braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne od nieodpłatnej umowy zlecenia oraz odmawia wydania pisemnej interpretacji w części dotyczącej potwierdzenia prawa Wnioskodawczyni do zawarcia z mężem nieodpłatnej umowy zlecenia na warunkach opisanych we wniosku.

W dniu 02 listopada 2015 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawczyni poinformowała, iż prowadzi działalność gospodarczą - książka przychodów i rozchodów i jest zgłoszona do podatku VAT. Od dnia (...) 2015 r. zawarła z mężem umowę zlecenia, prace na jej podstawie będzie wykonywał nieodpłatnie. Mąż Wnioskodawczyni nie prowadzi działalności gospodarczej i nie jest zatrudniony na umowie o pracę, ani na umowy cywilnoprawne, opłaca składki KRUS.

Wnioskodawczyni powzięła wątpliwość czy taka umowa będzie rodziła obowiązek ubezpieczeń społecznych i obowiązek odprowadzania z tego tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Wnioskodawczyni przedstawiła własne stanowisko w sprawie, uważa, że ma prawo zawrzeć z mężem ww. umowę zlecenia, w której zawarta jest informacja, że praca którą będzie wykonywał nieodpłatnie i z tego powodu nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia i brak jest również obowiązku odprowadzania z tego tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Wnioskodawczyni swoje stanowisko oparła na podstawie art. 735 § 1 k.c. oraz interpretacji Oddziału ZUS w Lublinie z dnia 01.07.2015 r. znak: WPI/200000/43/736/2015.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakiad Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 12 ust. 1 powołanej ustawy, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby z nimi współpracujące podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz ubezpieczeniu wypadkowemu. W myśl art. 11 ust. 1 powołanej ustawy osoby te mogą podlegać dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu na swój wniosek.

Sama umowa zlecenia jest regulowana natomiast przez przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.). Kodeks cywilny w art. 735 § 2 przewiduje, że jeśli z umowy ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonywać je bez wynagrodzenia za wykonanie zlecenie należy się wynagrodzenie. Powyższy przepis daje więc możliwość zawierania przez strony nieodpłatnych umów zlecenia, jeśli tak postanowią miedzy sobą strony. Nieodpłatny charakter zlecenia powinien jasno wynikać z umowy.

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych w art. 18 ust. 1 określa, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców stanowi co do zasady przychód w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.). Natomiast art. 18 ust. 3 doprecyzowuje tę zasadę w odniesieniu do umów zlecenia, zgodnie z którym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców ustala się zgodnie z ust. 1, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

Zgodnie natomiast z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia lub osób z nimi współpracujących stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

W związku z powyższym nieodpłatne umowy zlecenia, z których jasno wynika, że zleceniobiorca nie otrzymuje z tytułu wykonywania umowy żadnego wynagrodzenia, nie podlegają obowiązkowi ubezpieczeń społecznych i brak jest również obowiązku odprowadzania z tego tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni jako przedsiębiorca prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą od dnia (...) 2015 r. zawarła nieodpłatną umowę zlecenia ze swoim mężem. Mąż Wnioskodawczym nie prowadzi własnej działalności gospodarczej, nie jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę ani umowy cywilnoprawnej, jest natomiast objęty ubezpieczeniem w KRUS.

Uwzględniając powyższe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie braku obowiązku ubezpieczeń społecznych oraz braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne od nieodpłatnej umowy zlecenia oraz odmówił wydania pisemnej interpretacji w części dotyczącej potwierdzenia prawa Wnioskodawczyni do zawarcia z mężem nieodpłatnej umowy zlecenia na warunkach opisanych we wniosku z uwagi na fakt, że nie jest to zagadnienie z zakresu zastosowania przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i Zakład nie jest uprawniony do wypowiadania się w tej kwestii w drodze pisemnej interpretacji przepisów.

Jednocześnie Zakład podkreśla, iż w trybie wydawania decyzji z wniosku o pisemną interpretację przepisów na podstawie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie prowadzi postępowania wyjaśniającego ani dowodowego, opierając się jedynie na treści przedstawionego opisu stanu faktycznego. Wydając pisemną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez wnioskodawczynię oświadczenie co do nieprowadzenia z opisaną osobą wspólnego gospodarstwa domowego, zwracając jednocześnie uwagę, iż wiążący charakter mniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawczynię.

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.