WPI/200000/43/1110/2015 - Niepodleganie ubezpieczeniom społecznym w Polsce obywateli Czech wykonujących umowę o pracę na terytorium Czech.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 30 września 2015 r. przez przedsiębiorcę (...) w sprawie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym w Polsce przez obywatela Czech wykonującego umowę o pracę na terytorium Czech.

W dniu 30 września 2015 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca poinformował, iż polska firma z siedzibą w Polsce zatrudnia na podstawie umowy o pracę obywatela Czech zamieszkującego na terenie Czech. Miejsce wykonywania pracy zostało określone za granicą (w Czechach) i tam praca jest wykonywana.

W związku z powyższym wnioskodawca zwrócił się z zapytaniem czy w tym przypadku występuje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od przychodu uzyskanego przez pracownika zatrudnionego w ramach umowy o pracę.

W ocenie wnioskodawcy, zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, obywatel Czech zatrudniony przez polski podmiot, którego miejsce wykonywania pracy jest poza granicami Polski, nie jest pracownikiem na obszarze Polski i nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Wnioskodawca zadaje również pytanie czy jest możliwość odprowadzania przez przedsiębiorcę polskiego składek ZUS zarówno za pracownika, jak i składek za firmę oraz prosi o wskazanie strony odpowiedzialnej za zarejestrowanie pracownika w ZUS oraz za odprowadzanie składek zarówno za pracownika jak i za pracodawcę do odpowiedniej instytucji w Czechach.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu w związku z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 powołanej powyżej ustawy, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz opłacania składek na te ubezpieczenia regulują przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Na podstawie art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in. pracownikami podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie uzależniają objęcia wskazanymi w niej ubezpieczeniami od posiadanego obywatelstwa czy miejsca zamieszkania, natomiast istotny staje się fakt zawarcia z polskim podmiotem umowy o pracę czy innej umowy rodzącej zgodnie z przepisami obowiązek ubezpieczeń społecznych oraz wykonywanie pracy w ramach takiej umowy na obszarze Polski.

W konsekwencji powyższego, polskim przepisom o ubezpieczeniach społecznych nie będą podlegać również cudzoziemcy zatrudnieni wprawdzie przez polskie podmioty, ale gdy miejsce wykonywania ich pracy określono poza granicami Polski. Jeśli bowiem miejsce pracy zostało określone za granicą i tam praca jest wykonywana, to zatrudniony cudzoziemiec nie jest pracownikiem na obszarze Polski w rozumieniu przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Elementem zasadniczym, decydującym o objęciu polskimi ubezpieczeniami społecznymi, będzie bowiem w takiej sytuacji miejsce wykonywania pracy.

Zgodnie ze stanem faktycznym przedstawionym we wniosku z dnia 28 września 2015 r., wnioskodawca zawarł z obywatelem Czech umowę o pracę, która określa miejsce wykonywania i jest wykonywana poza granicami Polski (w Czechach). W świetle powyższego, pracownik taki nie będzie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w Polsce. Brak obowiązku ubezpieczeń społecznych będzie natomiast skutkował brakiem obowiązku pracodawcy do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od przychodu uzyskiwanego przez pracownika z tytułu umowy o pracę.

Uwzględniając powyższe, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy w sprawie niepodlegania ubezpieczeniom społecznym w Polsce przez cudzoziemca wykonującego umowę o pracę poza granicami Polski.

Jednocześnie Zakład wskazuje, iż wnioskodawca w treści wniosku zwrócił się z pytaniem o możliwość odprowadzania przez przedsiębiorcę polskiego składek ZUS zarówno za pracownika jak i za firmę oraz o podanie strony odpowiedzialnej za zarejestrowanie pracownika w ZUS oraz za odprowadzanie składek zarówno za pracownika, jak i za pracodawcę do odpowiedniej instytucji w Czechach, nie przedstawiając jednakże własnego stanowiska w powyższej kwestii. W pierwszej kolejności należy zauważyć, iż wydając pisemną interpretację przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej organ nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, a jedynie dokonuje analizy opisanego przez wnioskodawcę stanu faktycznego i wskazuje czy w świetle obowiązujących przepisów prawa stanowisko wnioskodawcy, w zakresie wskazanym w art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, należy uznać za prawidłowe czy niewłaściwe. W rezultacie, bezpośredni wpływ na możliwość wydania i zakres decyzji ma przedstawienie przez wnioskodawcę stanowiska w określonej sprawie. Ponadto istotne znaczenie odgrywa kwestia czy zakres wątpliwości wnioskodawcy zawiera się w katalogu spraw określonych w art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podlegających pisemnej interpretacji we wskazanym trybie oraz czy dotyczy potencjalnych obowiązków wnioskodawcy jako płatnika składek, a nie innych podmiotów. Organ w powyższym trybie nie jest również uprawniony do dokonywania interpretacji przepisów prawa obowiązujących w innych państwach np. w Czechach. W świetle powyższego, brak jest możliwości wypowiedzenia się przez Zakład za pośrednictwem pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w dodatkowo wskazanym przez wnioskodawcę zakresie.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.