WPI/200000/43/1109/2015 - Podleganie ubezpieczeniom społecznym osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na warunkach dotyczących pracowników, a nie osób współpracujących przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lubi nie uznaje za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 29 września 2015 r. przez (...) prowadzącego działalność gospodarcza pod firmą: (...) w przedmiocie podlegania ubezpieczeniom społecznym jako pracownik, a nie jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, przez matkę Wnioskodawcy zatrudnioną na podstawie umowy o pracę.

W dniu 29 września 2015 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (...) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca poinformował, że prowadzi działalność gospodarczą jako osoba fizyczna w zakresie usług fryzjerstwo i pozostałe zabiegi kosmetyczne i zatrudnił od 1 września 2015 r. na 1/4 etatu matkę jako pracownika z wynagrodzeniem (...) zł brutto zgłaszając do ubezpieczeń z kodem 01 10. Przedsiębiorca zatrudnia także innych pracowników wykonujących usługi fryzjerskie i zabiegi kosmetyczne. W zakresie czynności pracownika (matki) jest świadczenie usług fryzjerskich.

Przedsiębiorca prowadzi odrębne gospodarstwo domowe choć nie założył własnej rodziny, ma 24 lata, zamieszkuje pod innym adresem niż matka, samodzielnie się utrzymuje z prowadzonej działalności gospodarczej. Matka Wnioskodawcy nigdzie nie jest zatrudniona poza zatrudnieniem w firmie syna. Matka użyczyła synowi lokal, którego jest właścicielem na prowadzenie w nim działalności gospodarczej przez syna. Matka mieszka pod adresem (...) wraz ze swoją matką, która wymaga opieki lecz utrzymuje kontakty z mężem i synem (zamieszkali (...) jednak prowadzone przez nią gospodarstwo domowe koncentruje się w miejscu zamieszkania tj. ul. (...).

Wnioskodawca powziął wątpliwość czy w opisanym stanie faktycznym matka podlega ubezpieczeniom z tytułu zatrudnienia na umowę o pracę zawartą z synem jako pracownik zgodnie ze złożonym zgłoszeniem kod 0110?.

Zdaniem Wnioskodawcy: za pracownika uważa się osobę pozostająca w stosunku pracy. Jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, to dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca. Osobą współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolnicza działalność - jest małżonek, dziecko własne, dziecko drugiego małżonka, dziecko przysposobione, rodzic, macocha i ojczym oraz osoba przysposabiająca, jeżeli pozostaje z osobą prowadzącą pozarolnicza działalność we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracuje przy prowadzeniu działalności. Warunkami zatem objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym osób bliskich osobie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarcza są: pozostawanie we wspólnym gospodarstwie oraz współpraca przy prowadzeniu owej działalności pozarolniczej.

Według Wnioskodawcy osoba współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność jest więc matka, jeżeli pozostaje z osoba prowadzącą pozarolniczą działalność we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracuje przy prowadzeniu działalności. Natomiast jeśli matka nie pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą prowadzącą działalność i ma z nią zawartą umowę o pracę, wtedy podlega ubezpieczeniom społecznym jako pracownik. Powinien zostać wówczas zgłoszony do ubezpieczeń z kodem tytułu ubezpieczenia 01 10. Ustalając, czy członek rodziny może być uznany zn osobę współpracującą nie bierze się pod uwagę ani okresu, przez który' współpraca jest wykonywana, ani wymiaru wymiaru czasu pracy, ani wieku osoby współpracującej. Podana definicja osoby współpracującej przy prowadzeniu pozarolniczej działalności nie ma zastosowania do osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego, lecz nie ma to zastosowania w opisanym stanie faktycznym.

Wnioskodawca jako podstawę prawną wskazał: art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 8 ust. 12 i 11 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Stosownie do ust. 5 cytowanego przepisu, udzielenie interpretacji następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Natomiast w myśl art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r.) Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., Nr 584 ze zm.), wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Powyższe przepisy jednoznacznie przesądzają, iż przedmiotem interpretacji może być wyłącznie zakres i sposób zastosowania przepisów w-odniesieniu do spraw wskazanych w treści art. 83d - powyżej przywołanego. Oznacza to, iż Zakład w trybie ww. art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie wydaje interpretacji m.in. w sprawie możliwości zawarcia z matką umowy o prace w świetle przepisów Kodeksu pracy, z uwagi na fakt, że nie jest to zagadnienie z zakresu zastosowania przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i Zakład nie jest uprawniony do wypowiadania się w tej kwestii w drodze pisemnej interpretacji przepisów.

Jednocześnie Zakład podkreśla, iż w trybie wydawania decyzji z wniosku o pisemną interpretację przepisów na podstawie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie prowadzi postępowania wyjaśniającego ani dowodowego, opierając się jedynie na treści przedstawionego opisu stanu faktycznego. Wydając pisemną interpretację Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe złożone przez Wnioskodawcę oświadczenie co do nieprowadzenia z opisaną osobą wspólnego gospodarstwa domowego, zwracając jednocześnie uwagę, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego / zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polski są pracownikami; za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy. Potwierdzeniem powyższego jest zapis zawarty w art. 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502), który stanowi, iż pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - jeżeli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jako osoba współpracująca. Jednocześnie stosownie do ustępu 11 powyższego artykułu, za osobę współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność, uważa się małżonka, dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, rodziców, macochę i ojczyma oraz osoby przysposabiające, jeżeli pozostają z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu tej działalności. Nie dotyczy to osób, z którymi została zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Należy przyjąć, że o statusie osoby współpracującej decyduje współpraca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, ścisła więź rodzinna z osobą prowadzącą działalność gospodarczą oraz prowadzenie wspólnego gospodarstwa domowego. Jednocześnie o prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego decyduje łącznie wspólne zamieszkiwanie i zaspokajanie potrzeb. Wspólnota gospodarstwa domowego oznacza, że pozostające w niej osoby mają zaspokajane potrzeby ze środków będących w dyspozycji wspólnoty (rodziny). Powyższe oznacza również, iż istotny jest nie tylko adres zamieszkania (zameldowania) lecz także okoliczności takie jak prowadzenie wspólnego budżetu domowego oraz współpraca w załatwianiu codziennych spraw' życiowych. Można więc stwierdzić, iż osoby współpracujące to członkowie najbliższej rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, przyczyniający się do prowadzenia działalności, działający na rzecz i w imieniu osoby prowadzącej działalność, korzystający zarówno z zysków jakie przynosi ta działalność, jak i ponoszący skutki ewentualnych błędów w jej prowadzeniu.

Uwzględniając przedstawiony przez Wnioskodawcę stan faktyczny oraz obowiązujące przepisy prawne, w sytuacji nieprowadzenia przez przedsiębiorcę i zatrudnionego członka rodziny wspólnego gospodarstwa domowego, osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę podlega ubezpieczeniom społecznym jako pracownik a nie jako osoba współpracująca przyprowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej.

Biorąc powyższe pod uwagę, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za prawidłowe stanowisko przedstawione we wniosku złożonym w dniu 29 września 2015 r. w sprawie podlegania ubezpieczeniom społecznym jako pracownik, a nie jako osoba współpracująca przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, przez córkę Wnioskodawcy, którą zatrudni! na podstawie umowy' o pracę,

Decyzja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez wnioskodawczymi? i stanu prawnego obowiązującego w dacie jego zaistnienia,

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do właściwego Sądu Okręgowego (...). Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.