WPI/200000/43/1064/2015 - Obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej z uwagi na wiek i stan zdrowia przedsiębiorcy.

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustaw}' z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 584 z późn. zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 121. ze zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznaje za nieprawidłowe stanowisko wyrażone we wniosku złożonym w dniu 10 września 2015 r. przez Wnioskodawcę Panią (...) w sprawie zwolnienia z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej z uwagi na wiek i stan zdrowia przedsiębiorcy.

W dniu 10 września 2015 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek Wnioskodawcy Pani (...) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

W przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawczyni wskazała, że w (...) roku zrezygnowała z pracy w (...), gdzie była zatrudniona w pracowni (...) r. Zdobyła tam (...)-letnie doświadczenie w organizowaniu całokształtu pracy w pracowni i dlatego w r. zdecydowała się podjąć wyzwanie zorganizowania pracowni w Wojewódzkiej Przychodni w (...), gdzie przepracowała (...) lat. W toku pracy Wnioskodawczyni zorientowała się, że teren byłego województwa (...) jest epidemiologicznie zagrożony chorobami nowotworowymi z powodu bliskości produkcji (...) w (...). Dlatego też postanowiła za darmo zorganizować kurs (...) dla, (...) magistrów (...), (...) oraz (...) personelu pomocniczego -(...),(...). Przygotowała wszelkie potrzebne materiały (preparaty) dla kursantów. Do współpracy poprosiła prof. (...) oraz (...) z Instytutu, biegłego sądowego lekarza - patomorfologa (...).

Wyszkolono bezpłatnie (...) na 3 kursach, którzy do dnia dzisiejszego od (...) r. mają pełne ręce roboty.

W roku (...) po przejściu na emeryturę (za taki wielki ogrom włożonej pracy dla dobra narodowego, wypowiedzenie przyniósł wnioskodawczyni do pracowni goniec - to było podziękowanie dla bezpartyjnej) i śmierci męża w (...) roku wnioskodawczyni postanowiła założyć Specjalistyczną Pracownię (...) - czynną tylko 1 dzień w tygodniu. Zrobiła to dla dobra psychicznego i aby ratować zdrowie i życie kobiet, a także (robiąc cykle hormonalne) aby mogły cieszyć się upragnionymi dziećmi.

Praca w szkodliwych i zakaźnych warunkach pracy (ogrom pracy) dla zdrowia, stan zdrowia wnioskodawczyni ulegał systematycznemu pogorszeniu - (...). W trakcie kursu przez minuty wykazało linię prostą - wnioskodawczyni była reanimowana. (...) grupa inwalidzka + choroba zawodowa - wnioskodawczyni (...) r. zwróciła się do ZUS z zapytaniem czy przysługuje jej ulga w płaceniu świadczenia zdrowotnego. Pismem z dnia (...) r. ww. została powiadomiona, że nie ma obowiązku opłacania składki zdrowotnej od 27 września 2001 r., nadpłata została jej zwrócona. Tak trwało do (...) r., w którym to roku dokonano przeglądu dokumentów wnioskodawczyni. Po czym pismem z dnia (...) r. przeproszono ww., że omyłkowo zostało wysłane zawiadomienie oświadczenie o uzyskanym przychodzie za rok 2011. Za pomyłkę ZUS uprzejmie przeprosił.

W dniu (...) r. wnioskodawczyni otrzymała zawiadomienie z ZUS o wszczęciu postępowania administracyjnego "z urzędu" w sprawie okresów zwolnienia z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne od 2009-2013. Ww. była tym faktem niemile zaskoczona, ponieważ w ciągu tych 5 lat miała (...) zł strat. Szukała pomocy w Sejmie u posłów, aby ten węzeł związać, ale na próżno. Jedynie Ministerstwo Finansów zleciło jej złożyć pisemny wniosek w indywidualnej sprawie, pisemną interpretację, przepisów prawa podatkowego. Wniosek wniosła do Urzędu Skarbowego -(...), zapłaciła (...) zł. i otrzymała odpowiedź, że wniosek został przesłany do ZUS w Lublinie, opłata zł została zwrócona pocztą. ZUS Lublin powiadomił ww., że wniosek nie może być rozpatrzony bo brak opłaty (...) zł. Z uwagi na chorobę, córka wnioskodawczyni trochę później, przesłała drogą elektroniczną żądaną kwotę (...) zł.

Wnioskodawczyni zwraca się z prośbą o uwzględnienie jej niemocy i przyjęcie powtórnego wniosku.

Ponadto prosi o pozostawienie jej na dotychczasowych warunkach rozliczania się.

Wnioskodawczyni pyta również czy w jej przypadku rozporządzenie z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień od ewidencjonowania przy zastosowaniu kas fiskalnych na okres 2 lat ma sens w stosunku do jej osoby liczącej lata, na 2 lata 2015-2016. Wnioskodawczyni jest inwalidką grupy (...) od (...) r. z chorobą zawodową (dodatek za utracone zdrowie w ciągu długich lat pracy - odebrano jej na mocy ustawy z 17 października 1991 r. -). Z powodu choroby zawodowej wnioskodawczyni cierpi coraz bardziej i musi korzystać z leków przywożonych z (...). Kończąc 75 rok życia wnioskodawczyni nie otrzymała obligatoryjnego dodatku dla 75-latków. Z męża emerytury zabrano 20% i jej całą z dodatkami za wysługę lat.

W (...) r. odebrano 30% dodatek "Szczebel D" za szkodliwe i zakaźne warunki pracy. Niczego nie dodano. Ww. posiada jedynie dodatek dla kombatantów grupy inwalidzkiej od (...) roku Wnioskodawczyni zużyła swój nowy samochód Opel Vectra przejeżdżając do pracy z do (...) 100.000 km (od roku).

Wnioskodawczyni przedstawiła swoje stanowisko i uważa, że jej skromnym zdaniem Państwo polskie wzorem innych Państw powinno ochraniać starszych, wyuczonych, doświadczonych ludzi. To oni powinni korzystać z wszelkich możliwych udogodnień i zwolnień z opłat z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Wnioskodawczyni płaci na ZUS 60 lat, ale chorując chcąc korzystać z usług NFZ mogłaby doczekać się tylko śmierci. Dlatego jest zmuszona do korzystania z prywatnych, drogich usług, także stomatologicznych. Za (...) zł renty z dodatkami, po opłaceniu za mieszkanie, leki i inne nie pozostaje na godne życie. Za badanie pobiera (...) zł i z tego musi zrobić rozchód na (...) odczynniki, alkohole, także absolutny (...) środki dezynfekcyjne, czystości, ubezpieczenia, opłaty komunikacyjne, PZU, opłaty gabinetu itd. Wnioskodawczyni poinformowała również, że złożyła wniosek do ZUS w (...) umorzenie niesłusznie naliczonych jej opłat i odsetek, bo nikomu nie jest winna ani grosza. Jak przyznał jej poseł Pan (...) ustawa na której opiera się ZUS w praktyce jest niewykonalna. Na pytanie wnioskodawczyni: dlaczego Pan (...) za głupotą głosował? Brak odpowiedzi.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

W myśl art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Ponadto Zakład zaznacza, iż nie jest właściwy do udzielenia interpretacji w zakresie spraw dotyczących objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym, jednakże na podstawie art. 109a ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 581 z późn. zm.) sprawy dotyczące obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne należą do właściwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Na podstawie art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c powyższej ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Stosownie do art. 84 ust. 1 powołanej ustawy - składkę na ubezpieczenie zdrowotne opłaca osoba podlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu. Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna oraz wynosi 9% jej podstawy.

Powołana ustawa w pewnych przypadkach zwalnia osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą z opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Zgodnie z art. 82 ust. 8 cyt. wyżej ustawy w brzmieniu obowiązującym od dnia 27 września 2001 r. - składka na ubezpieczenie zdrowotne osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą lub osoby z nią współpracującej nie jest opłacana, jeżeli:

- osoba ta ma ustalone prawo do emerytury lub renty i pobiera świadczenie emerytalne lub rentowe w miesięcznej wysokości nie przekraczającej kwoty minimalnego wynagrodzenia,

- uzyskiwane zaś dodatkowe przychody z tego tytułu nie przekraczają miesięcznie wysokości 50% kwoty najniższej emerytury lub opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Wskazany wyżej przepis ma zastosowanie do osoby, która faktycznie otrzymuje świadczenie emerytalne lub rentowe. Założeniem tego przepisu było zwolnienie z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne, osób pobierających niskie świadczenia emerytalno-rentowe, jeżeli prowadzą równolegle pozarolniczą działalność gospodarczą, z której uzyskują niewielkie przychody.

Natomiast na podstawie art. 82 ust. 9 powyższej ustawy składka na ubezpieczenie zdrowotne nie jest opłacana przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą zaliczoną do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności, w przypadku gdy osoba ta:

- uzyskuje przychody z tego tytułu w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50% kwoty najniższej emerytury lub

- opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Powyższy przepis jest kierowany do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą zaliczanych do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności, a uzyskujących przychody z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w wysokości nie przekraczających miesięcznie wysokości 50% kwoty najniższej emerytury.

Składki na ubezpieczenie zdrowotne, niezależnie od wysokości osiągniętego przychodu z prowadzonej działalności nie opłacają również osoby posiadające orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą, z tytułu której opłacają podatek dochodowy w formie karty podatkowej.

Natomiast przepis art. 82 ust. 10 powyższej ustawy stanowi - składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, w przypadku gdy osoba zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności uzyskuje przychód jedynie z tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c tej ustawy (osoby prowadzące działalność pozarolniczą lub osoby z nimi współpracujące, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej).

Przedsiębiorca posiadający orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, dla którego prowadzona działalność stanowi jedyne źródło przychodu, może opłacać składkę zdrowotną w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Dopuszczalność obniżenia wysokości składki zdrowotnej do kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych uzależniona jest od posiadania przez przedsiębiorcę umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności oraz od uzyskiwania przez płatnika składek przychodów jedynie z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, tym samym wyłączenie możliwości zastosowania wskazanej normy będzie miało miejsce zarówno w przypadku, gdy źródło dodatkowych przychodów będzie stanowiło inny niż pozarolnicza działalność tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego, jak również wtedy, gdy dodatkowy przychód nie będzie stanowił odrębnego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego.

Ponadto, ulgi tej nie stosuje się również wobec niepełnosprawnych przedsiębiorców opłacających podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, w formie karty podatkowej lub w przypadku, gdy przedsiębiorca uprawniony jest do wpłaty zaliczek kwartalnych, gdyż w tej sytuacji kwota należnej zaliczki jest przypisana do innego okresu niż okres miesięczny, który jest okresem rozliczeniowym dla składki na ubezpieczenie zdrowotne.

W sytuacji więc, gdy osoba mająca orzeczony umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności, prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej uzyskuje przychody jedynie z tytułu prowadzenia tej działalności, to może opłacać składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości wynikającej z art. 82 ust. 10 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych tj. w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

W tym miejscu należy podkreślić, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych w trybie wydawania decyzji z wniosku o wydanie pisemnej interpretacji nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, ani postępowania dowodowego, a wydając decyzję opiera się jedynie na treści wniosku, zwracając jednocześnie uwagę, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię.

Obowiązujące przepisy uzależniają zwolnienie z opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne od ww. warunków. Sam wiek i stan zdrowia osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą nie jest przesłanką do zwolnienia z powyższego obowiązku. Zatem jeśli nie spełnia Pani warunków określonych w art. 82 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych istnieje obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.

Mając powyższe na uwadze, Zakład Ubezpieczeń Społecznych stanowisko Wnioskodawczyni uznał za nieprawidłowe.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia stanu faktycznego. Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego w (...).

Odwołanie wnosi się na piśmie za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.