VI/443-324/06/JD - Czy w przypadku wystawienia przez kontrahenta faktury VAT zawierającej kwotę wartości utraconego przez najemcę przedmiotu najmu, przysługuje Podatnikowi prawo do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony z tej faktury?

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 30 stycznia 2007 r. Pomorski Urząd Skarbowy w Gdańsku VI/443-324/06/JD Czy w przypadku wystawienia przez kontrahenta faktury VAT zawierającej kwotę wartości utraconego przez najemcę przedmiotu najmu, przysługuje Podatnikowi prawo do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony z tej faktury?

POSTANOWIENIE

Naczelnik Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Gdańsku na podstawie art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) po rozpatrzeniu wniosku z dnia 25 października 2006 r. (data wpływu do tut. Urzędu 30 października 2006 r.) złożonego przez Podatnika, o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawie prawa do odliczenia, na podstawie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, podatku od towarów i usług naliczonego w fakturze VAT dokumentującej transakcję niepodlegającą opodatkowaniu.

stwierdza, że:

stanowisko przedstawione w tym wniosku jest nieprawidłowe w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego.

UZASADNIENIE

Podatnik wynajął od kontrahenta drewniane elementy rusztowań i szalunków, które były wykorzystywane przy realizacji robót budowlanych. W wyniku kradzieży lub na skutek zniszczenia elementy te zostały utracone. Podatnik porozumiał się z wynajmującym, że zwróci zwrócił wartość zniszczonych bądź skradzionych elementów rusztowań i szalunków.

W związku z powyższym Podatnik zwraca się z zapytaniem, czy w przypadku wystawienia przez kontrahenta (wynajmującego) faktury VAT, zawierającej kwotę wartości utraconego przez najemcę (Podatnika) przedmiotu najmu (przy założeniu, że kwota podatku wykazana w fakturze zostanie zapłacona przez wynajmującego), przysługuje Podatnikowi prawo do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony z tej faktury.

W opinii Podatnika, w przypadku otrzymania faktury VAT dokumentującej wypłatę odszkodowania za utracone przedmioty umowy najmu, nie będzie mógł pomniejszyć kwoty podatku należnego o podatek naliczony wynikający z tej faktury.

W obecnie obowiązującym stanie prawnym, zdaniem Podatnika, nie ma przepisu, który wprost zakazywałby odliczenia podatku naliczonego z faktury dokumentującej czynność niepodlegającą opodatkowaniu, w przypadku, gdy podatek został zapłacony na podstawie art. 108 ust. 1 ustawy o VAT. Z przepisów art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT wynika, że jeżeli podatnik otrzymał przedmiotową fakturę, to może odliczyć kwotę podatku w niej wykazaną, pod warunkiem, że została ona zapłacona przez sprzedawcę.

Zdaniem Podatnika, powyższa regulacja ma charakter sprzeczny z podstawowymi zasadami podatku VAT. Prawo do odliczenia przysługuje bowiem tylko względem kwot podatku, a takiego charakteru nie ma kwota błędnie wykazana na fakturze jako podatek.

Analiza przywołanego wyżej przepisu prowadzi jednakże do wniosku, że pomimo braku zakazu odliczenia podatku, podatnik nie nabywa prawa do jego odliczenia - nie ma bowiem czego odliczyć. Kwota błędnie wykazana na fakturze, w sytuacji, gdy dana czynność nie podlega opodatkowaniu lub jest zwolniona od podatku, nie jest podatkiem. Wynika to z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości - m.in. w wyroku sygn. C - 78/02 z dnia 6 listopada 2003 r. W powyższym orzeczeniu Trybunał stwierdził, że, podatku omyłkowo wykazanego na fakturze przez podmiot, który nie działał jako podatnik, nie można uznać za VAT.

Zdaniem Podatnika powyższe poglądy można odnieść do sytuacji przedstawionej we wniosku. Wykazana na fakturze kwota nie ma w istocie charakteru podatku naliczonego, co pomimo braku w tym wypadku zakazu odliczenia, powoduje wątpliwości, czy istnieje podatek naliczony, który mógłby podlegać odliczeniu.

Po przeanalizowaniu zaprezentowanego we wniosku stanu faktycznego oraz stanowiska Podatnika, mając na uwadze obowiązujące przepisy prawa, tut. Organ stwierdza, co następuje:

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Podatnik wynajął od kontrahenta drewniane elementy rusztowań i szalunków, które były wykorzystywane przez niego, przy realizacji robót budowlanych. W wyniku kradzieży lub na skutek zniszczenia elementy te zostały utracone. Podatnik porozumiał się z wynajmującym, że zwróci wartość utraconych elementów.

Termin "odszkodowanie" oznacza "określoną kwotę pieniędzy stanowiącą rekompensatę, wyrównanie poniesionych strat lub doznanych krzywd" - ("Popularny słownik języka polskiego", Wydawnictwo Wilga, rok wydania 2000).

Zakres przedmiotowy opodatkowania podatkiem od towarów i usług został określony w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie, z którym opodatkowaniu tym podatkiem podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione.

Stosownie natomiast do treści art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)

zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)

świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Artykuł 8 ustawy o VAT definiuje bardzo szeroko usługę, jako każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów. Aby jednak świadczenie takie podlegało opodatkowaniu, musi być, co do zasady, wykonane w zamian za wynagrodzenie. Zatem opodatkowaniu podlegają generalnie świadczenia o charakterze ekwiwalentnym (usługi w zamian za wynagrodzenie).

W opisanym stanie faktycznym Podatnik zamierza zwrócić kontrahentowi (wynajmującemu) wartość przedmiotów odpowiadającą utraconym w wyniku kradzieży lub na skutek zniszczenia, drewnianym elementom rusztowań i szalunków.

W oparciu o powyższe tut. Organ stwierdza, że sama wypłata odszkodowania podobnie jak jego otrzymanie, co do zasady, nie może być uznana za czynność opodatkowaną ze względu na fakt, że pieniądze otrzymane tytułem odszkodowania nie odpowiadają pojęciu towaru w rozumieniu ustawy o VAT i w związku z tym przekazanie prawa do rozporządzania nimi nie stanowi dostawy towarów.

Zgodnie bowiem z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Z uwagi na to, że odszkodowanie wypłacane jest jako zadośćuczynienie za szkodę, która została wyrządzona podmiotowi, lub za utracone przez niego korzyści, czynność tego rodzaju nie może być też uznana za usługę, występuje bowiem tutaj płatność, która nie jest następstwem wykonania świadczenia. Przedmiotowego odszkodowania, nie można zatem uznać za wynagrodzenie za świadczenie.

Reasumując, odszkodowanie nie jest wynagrodzeniem za świadczoną usługę, lecz rekompensatą za poniesione przez kontrahenta ewentualne koszty (straty) spowodowane utratą elementów rusztowań i szalunków i nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

W myśl art. 2 pkt 22 ustawy o VAT przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Wobec powyższego dla udokumentowania otrzymanego odszkodowania kontrahent Podatnika może wystawić np. notę obciążeniową. Nie może natomiast wystawić faktury VAT, którą nie dokumentuje się czynności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W przypadku zaś udokumentowania powyższej czynności fakturą VAT z wykazaną kwotą podatku będzie miała zastosowanie regulacja art. 108 ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie z powołanym przepisem, w przypadku, gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty.

Stosownie do art. 86 ust.1 zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124

Zgodnie natomiast z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi, z zastrzeżeniem ust. 3-7 suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Z brzmienia przywołanych przepisów wynika, iż podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z otrzymywanych faktur VAT stwierdzających nabycie towarów i usług w zakresie, w jakim służą one do wykonywania czynności opodatkowanych. Jednocześnie realizacja tego prawa została obwarowana wieloma ograniczeniami ustawowymi określonymi w art. 88 przywołanej ustawy.

W myśl art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu, jest zwolniona od podatku - a kwota wykazana w fakturze nie została uregulowana.

Przepis art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT odnosi się do kwoty wykazanej w fakturze, nie precyzując, że chodzi o kwotę podatku - zatem oznacza to, że uregulowanie wykazanej w fakturze kwoty (należności) przez nabywcę na rzecz wystawcy powoduje, że omawiane wyłączenie nie znajdzie zastosowania.

W świetle powyższego należy stwierdzić, iż w przypadku otrzymania faktury dokumentującej transakcję niepodlegającą opodatkowaniu, prawo do odliczenia podatku z niej wynikającego determinowane jest uregulowaniem przez Podatnika należności z tej faktury.

Jednocześnie tut. Organ nadmienia, iż przywołany w uzasadnieniu wniosku wyrok Europejskiego Trybunału sygn. C-78/02 nie odnosi się do stanu faktycznego przedstawionego przez Pełnomocnika Wnioskodawcy.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl