US35/PP1/443-168/04/PN - Wydanie przewłaszczonej rzeczy wierzycielowi

Pytanie podatnika

1. Czy przez rolnicze przeznaczenie gruntów, o którym mowa w § 8 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. ("dzierżawa gruntów przeznaczonych na cele rolnicze") należy rozumieć ich przeznaczenie wynikające z planu zagospodarowania przestrzennego, czy ich faktyczne rolnicze użytkowanie?

2. Czy rozliczenie poniesionych nakładów na budynki w trakcie ich użytkowania przez dzierżawcę, za zapłatę sumy odpowiadającej ich wartości w chwili zwrotu, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

3. Czy czynność wydania przewłaszczonej rzeczy wierzycielowi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

4. Czy przejmując w ramach rozliczenia z dzierżawcą, rolnikiem ryczałtowym, produktów rolnych, środków produkcji rolnej, wyposażenia należy wystawić fakturę VAT RR?

5. Czy czynsz uzyskiwany z tytułu dzierżawy prawa rybackiego użytkowania jezior podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

8. Czy sprzedaż działki - w studium uwarunkowań przewidzianej pod zalesienie a w nieaktualnym planie zagospodarowania przestrzennego pod zabudowę - jest zwolniona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług?

10. Jak należy ustalić koszt wytworzenia przekazywanych nieodpłatnie składników mienia zasobu?

11. Czy i w jakim momencie powstaje obowiązek podatkowy w przypadku zbycia towaru na warunkach określonych w art. 24 ust. 5a ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa?

12. Jaka jest podstawa opodatkowania w przypadku sprzedaży gruntu w drodze zaspokojenia roszczenia na podstawie art. 231 § 2 k.c.?

13. W jakim momencie powstaje obowiązek podatkowy przy wpłaconym przez kontrahenta wadium?

14. Czy odsetki ustalane po przeniesieniu prawa własności przedmiotu sprzedaży na nabywcę (sprzedaż ratalna) podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług?

Przedstawiony przez Podatnika stan faktyczny wskazuje, iż wykonuje on zadania dotyczące prywatyzacji i restrukturyzacji mienia Skarbu Państwa. Zadania te realizowane są poprzez sprzedaż ratalną mienia, nieodpłatne przekazanie a także przekazanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy i innych form użytkowania. Działając na podstawie ustawy podatnik dokonuje także nieodpłatnego przekazania mienia na rzecz uprawnionych podmiotów.

1. Na podstawie przepisu § 8 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia Ministra finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 970) zwalnia się od podatku dzierżawę gruntów przeznaczonych na cele rolnicze, a także zbycie prawa użytkowania wieczystego tych gruntów. O charakterze nieruchomości decyduje jej stan prawny, określany na podstawie odrębnych przepisów, w związku z czym tut. organ podatkowy nie jest właściwy do klasyfikowania gruntów.

2. Nakłady poniesione na budynek na dzierżawionym terenie, stanowiące inwestycję w obcym środku trwałym, to suma wydatków poniesionych przez dzierżawcę w stosunku do niestanowiącego jego własności środka trwałego, która zmierza do jego ulepszenia. W takim znaczeniu inwestycja ta nie jest towarem w rozumieniu art. 2 pkt 6 ww. ustawy. W art. 5 ustawy o VAT ustawodawca zawarł katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wśród których wymieniono również odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. W związku z powyższym rozliczenie poniesionych nakładów na budynki w trakcie ich użytkowania przez dzierżawcę, za zapłatą sumy odpowiadającej ich wartości w chwili zwrotu, będzie niewątpliwie odpłatnym świadczeniem usług i podlegać będzie opodatkowaniu wg stawki właściwej dla takiej usługi.

3. Istotą przewłaszczenia jest przeniesienie własności rzeczy na wierzyciela, na wypadek gdyby dłużnik nie spłacił swojego zobowiązania. Na gruncie ustawy o VAT z dnia 11 marca 2004 r. wydanie rzeczy przewłaszczonej wierzycielowi zawiera się w czynnościach określonych w art. 7 ust. 1 zdanie wstępne, tj. przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Zatem wydanie przewłaszczonej rzeczy wierzycielowi stanowi dostawę towarów i podlega opodatkowaniu, pod warunkiem że wydana rzecz jest towarem w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, a dłużnik jest podatnikiem podatku VAT. (zgodnie z art. 2 pkt 6 przez towar rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty)

4. Przejęcie przez podatnika w ramach rozliczenia z dzierżawcą, będącym rolnikiem ryczałtowym - towarów (produkty rolne, środki produkcji rolnej, wyposażenie, itp), stanowi zdaniem tut. organu podatkowego w rozumieniu ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 odpłatną dostawę towarów. Zgodne z art. 116 ust. 1 i ust. 2 podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny nabywający produkty rolne od rolnika ryczałtowego wystawia w dwóch egzemplarzach fakturę dokumentującą nabycie tych produktów. Faktura dokumentująca nabycie produktów rolnych powinna być oznaczona jako "Faktura VAT RR" i zawiera oświadczenie dostawcy produktów rolnych określone w art. 116 ust. 3 ww. ustawy.

5. Zgodnie z przepisem § 8 ust. 1 pkt 4 ww. rozporządzenia zwalnia się od podatku od towarów i usług dzierżawę gruntów przeznaczonych na cele rolnicze. Dzierżawa prawa, rybackiego użytkowania jezior jest równoznaczna z dzierżawą gruntów na cele rolnicze.

6. 7. i 8. O charakterze nieruchomości decyduje jej stan prawny, a nie faktyczny. Jednocześnie tut. Urząd zaznacza, że nie jest właściwy do dokonywania klasyfikacji gruntów.

9. Zdaniem tut. organu podatkowego sprzedaż nieruchomości, w postaci jednej działki zawierającej część gruntu przeznaczonego pod zabudowę, bez wyodrębnienia wartości tej części gruntu, na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 9 podlega zwolnieniu od podatku VAT w części w jakiej dotyczy dostawy terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane przeznaczone pod zabudowę.

10. Tut. organu podatkowego stwierdza, iż nie jest władny do określenia "jak należy ustalić koszty wytworzenia przekazanych nieodpłatnie składników mienia zasobu".

11. Zbycie towaru na warunkach określonych w art. 24 ust. 5a ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa należy traktować na równi z dostawą towaru. Obowiązek podatkowy z tego tytułu, zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o VAT powstanie z chwilą wydania towaru, z zastrzeżeniem ust. 2 - 21.

12. W przypadku sprzedaży gruntu w drodze zaspokojenia roszczenia na podstawie art. 231 § 2 k.c., właściciel gruntu, na którym wzniesiono budynek lub inne urządzenie o wartości przekraczającej znacznie wartość zajętej na ten cel działki, może żądać, aby ten kto wzniósł budynek lub inne urządzenie nabył od niego własność działki za odpowiednim wynagrodzeniem. W umowie ujmowana jest także zabudowa znajdująca się na tym gruncie. W świetle art. 2 pkt 6 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. - o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) grunt jest towarem. Oznacza to, że odpłatna dostawa gruntu podlega opodatkowaniu VAT w stawce 22%, jeżeli jest realizowana przez podatnika w ramach jego działalności gospodarczej. Dostawa budynków znajdujących się na tym gruncie, jeżeli od końca roku, w którym zakończono budowę tych obiektów, minęło co najmniej 5 lat, a dokonującemu ich dostawy nie przysługiwało w stosunku do nich prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, zwolniona jest od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 1. Zaznaczyć należy, że zwolnienia tego nie stosuje się, jeśli zajdą okoliczności przewidziane w pkt 6 ust. 1 art. 43, jak również do obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części, które mają być zasiedlone lub zamieszkane po raz pierwszy oraz do części tych budynków mieszkalnych przeznaczonych na cele inne niż mieszkaniowe (pkt 10, ust. 1 art. 43).

Zgodnie z art. 29 ust. 1 podstawą opodatkowania jest obrót, czyli kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku, zaś zgodnie z ust. 5 w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu. Dostawa gruntów rolnych zabudowanych nie podlegają zwolnieniu z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 9, jako że w przepisie tym mowa jest o terenach niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę.

13. Zgodnie z art. 29 ust. 2 w/w ustawy podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy.

Wobec powyższego zdaniem tut. organu podatkowego obowiązek podatkowy dla wpłaconego wadium powstaje z chwilą dokonania jego zaliczenia na poczet ceny.

14. Zdaniem tut. organu podatkowego zgodnie z art. 29 ust. 1 ww. ustawy w sytuacji gdy podatnik dokonuje sprzedaży na raty odsetki, związane z tym faktem ustalane po przeniesieniu prawa własności przedmiotu sprzedaży na nabywcę nie są wliczane do podstawy opodatkowania.