US.VI/443-4/05 - Czy kaucja, która staje się karą umowną w przypadku nie wywiązania się z warunków umowy przez klienta, podlega opodatkowaniu VAT?

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 14 lutego 2005 r. Urząd Skarbowy w Mielcu US.VI/443-4/05 Czy kaucja, która staje się karą umowną w przypadku nie wywiązania się z warunków umowy przez klienta, podlega opodatkowaniu VAT?

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Mielcu działając na podstawie art. 14a § 1 oraz § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60) - po rozpatrzeniu wniosku "R." Spółka Jawna z dnia 11 stycznia 2005 r. w sprawie udzielenia interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług, postanawia uznać, iż przedstawione we wniosku stanowisko w zakresie braku obowiązku opodatkowania kaucji zwrotnej pobieranej jako zabezpieczenie umów kupna-sprzedaży samochodów i umów najmu samochodów (wypożyczalnia samochodów), która po realizacji umowy jest zwracana w całości klientowi jak i w zakresie braku obowiązku opodatkowania ww. kaucji, która staje się karą umowną w przypadku nie wywiązania się z warunków umowy przez klienta? jest prawidłowe w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Spółka jest autoryzowanym dealerem samochodów oraz prowadzi wypożyczalnię samochodów osobowych. Sprzedaż samochodów odbywa się na podstawie wcześniejszego zamówienia przez klienta konkretnego modelu (kolor, wyposażenie itp.), w związku z czym dany samochód jest produkowany pod konkretne zamówienie klienta. W związku z powyższym jest zawierana umowa przedwstępna kupna-sprzedaży, a zabezpieczeniem wykonania umowy ostatecznej jest kaucja pobierana od klienta, której wysokość ustalana jest indywidualnie. W przypadku gdy dochodzi do realizacji sprzedaży wystawiana jest faktura VAT na wartość samochodu, a kaucja podlega zwrotowi lub zgodnie z dyspozycją klienta może zostać zarachowana jako częściowa zapłata za fakturę.

W przypadku wypożyczalni samochodów zawierana jest umowa najmu samochodu na określony czas z możliwością jego przedłużenia. Najemca przyjmuje pojazd w pełni sprawny, nie uszkodzony i odpowiada materialnie za uszkodzenia, zniszczenia, brak lub zaginięcie pojazdu. Całkowite rozliczenie za wynajem następuje z chwilą zwrotu pojazdu. Na łączną należność wystawiana jest faktura VAT bądź paragon. Dla zabezpieczenia roszczeń wynikających z ww. tytułów najemca wpłaca kaucję w umownej wysokości, która z chwilą całkowitego rozliczenia podlega zwrotowi lub zgodnie z dyspozycją najemcy może zostać zarachowana jako zapłata za usługę.

Podatnik stoi na stanowisku, iż wykonywana czynność pobrania kaucji zwrotnej będącej zabezpieczeniem przyszłej umowy kupna-sprzedaży, lub będącej zabezpieczeniem roszczeń wynikających z umowy, która jest zwracana kontrahentowi po realizacji umowy w całości lub zarachowywana jako częściowa zapłata za fakturę, a w przypadku rezygnacji z kupna stanowiąca karę umowną? nie jest obrotem w rozumieniu art. 29 ust. 2 ustawy o VAT i nie rodzi obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług na podstawie art. 19 ust. 11 cyt. ustawy o VAT.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Mielcu po zapoznaniu się z przedstawionym przez Spółkę stanem faktycznym wyjaśnia:

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę podatku należnego. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrotem jest także otrzymana dotacja, subwencja, i inna dopłata o podobnym charakterze związana z dostawą lub świadczeniem usług.

W przypadku, gdy podatnik dokonuje dostawy towarów lub świadczy usługi i pobiera z tego tytułu należności w postaci zaliczki, zadatku, przedpłaty lub raty, podstawą opodatkowania podatkiem od towarów i usług jest kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona od przypadającą od nich kwotę podatku (art. 29 ust. 2 ustawy). Dotyczy to również otrzymanych zaliczek na dotacje, subwencje i na inne dopłaty o podobnym charakterze.

Z kolei w art. 19 ust. 11 wskazano, iż obowiązek podatkowy z tytułu podatku od towarów i usług powstaje w części dotyczącej otrzymanej należności, w szczególności: przedpłaty, zaliczki, zadatku lub raty z chwilą jej otrzymania, jeżeli miało to miejsce przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi.

Artykuł 106 ust. 1 ww. ustawy w związku z § 17 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 971), nakłada na podatników obowiązek wystawienia faktury dokumentującej otrzymaną część lub całość należności od nabywcy, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, nie później niż siódmego dnia od dnia jej otrzymania pod warunkiem, że miało to miejsce przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi.

Zgodnie z definicjami zawartymi w "Słowniku języka polskiego" (PWN, Warszawa, 1978):

-

"zaliczka" jest to część należności wpłacana lub wypłacana z góry na poczet tej należności,

-

"zadatek" to suma pieniężna dawana przy zawarciu umowy w celu zapewnienia jej wykonania; zaliczka na poczet należności; akonto,

-

"przedpłata" to określona suma pieniędzy wpłacana regularnie, w ustalonych terminach, w celu zapewnienia sobie otrzymania jakiegoś towaru, niepodlegająca zwrotowi,

-

"rata" część należności pieniężnej, płatna w oznaczonym terminie,

-

"kaucja" suma pieniężna złożona jako gwarancja dotrzymania zobowiązania i stanowiąca odszkodowanie w razie niedopełnienia zobowiązania.

Jak wynika z powyższego kaucja zwrotna będąca jedynie zabezpieczeniem wykonania przyszłej umowy kupna-sprzedaży lub umowy najmu, gdy kaucja ta podlega zwrotowi w całości kontrahentowi po realizacji umowy, nie jest obrotem w rozumieniu art. 29 ust. 2 cyt. wyżej ustawy, tym samym nie rodzi obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług na podstawie art. 19 ust. 11 tej ustawy. Ponadto zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Artykuł 8 ust. 1 ww. ustawy o podatku od towarów i usług stanowi, że przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

-

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę w jakiej dokonano czynności prawnej;

-

zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

-

świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Podstawę opodatkowania z tytułu świadczenia usług stanowi, zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy, obrót rozumiany jako kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku, obejmująca całość świadczenia należnego od nabywcy. Nie każdą płatność otrzymaną przez podatnika podatku od towarów i usług można zaklasyfikować jako kwotę należną z tytułu sprzedaży, tj. wynagrodzenie za świadczenie usługi. Jednocześnie nie każde zachowanie (działanie lub zaniechanie) podatnika może być klasyfikowane jako świadczenie usługi. Istotną cechą usługi jest istnienie bezpośredniego konsumenta czyli odbiorcy usługi, który z danego świadczenia odniósł lub powinien odnieść korzyść. Pomiędzy usługodawcą a nabywcą musi być zawiązany stosunek prawny, z którego wynika obowiązek świadczenia usług oraz zapłaty wynagrodzenia za wykonaną usługę. W takim stosunku prawnym następuje spełnienie świadczenia wzajemnego. Świadczenia oparte na tytule prawnym, w ramach których spełniane są świadczenia wzajemne, podlegają generalnie opodatkowaniu podatkiem VAT.

W przedstawionym stanie faktycznym klient Spółki, w określonych w umowie przypadkach, jest zobowiązany do zapłaty Spółce kary umownej i nie otrzymuje w zamian świadczenia przynoszącego mu korzyść. Spółka natomiast nie jest zobowiązana do wykonywania jakichkolwiek dodatkowych czynności na rzecz klienta. W przypadku wypłaty kary umownej Spółka otrzymuje ustalone w umowie kwoty wyłącznie w wyniku wystąpienia określonych zdarzeń. Otrzymanie kwoty będącej karą umowną nie jest zatem związane bezpośrednio ze świadczoną usługą i nie musi koniecznie w wyniku jej świadczenia wystąpić.

Biorąc pod uwagę powyższe tut. organ podatkowy stoi na stanowisku, że kwota kary umownej, którą klient, zgodnie z zawartą umową, jest zobowiązany Spółce zapłacić, nie podlega obowiązkowi podatkowemu w podatku od towarów i usług.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl