US/PD/415-03/05 - Wspólne rozliczenie małżonków w podatku dochodowym od osób fizycznych

Pytanie podatnika

Czy w okresie od 1998 do 2001 r. istniało prawo umożliwiające wnioskodawcy wspólne rozliczenie podatku od osób fizycznych z małżonką? Czy istniały i istnieją jakiekolwiek okoliczności, które by tego prawa wnioskodawcy pozbawiły, a jeżeli tak to jakie?

W dniu 7 marca 2005 r. podatnik Pan złożył do Naczelnika Urzędu Skarbowego wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w Jego indywidualnej sprawie. Z opisanego przez wnioskodawcę stanu faktycznego wynika, iż Pan od 1 marca 1998 r. został pozbawiony renty przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Prawo do tego świadczenia zostało przywrócone w czerwcu 2002 r. Organ rentowy dokonując rozliczenia ujął kwotę zaległego świadczenia na jednym formularzu PIT-40A za 2002 rok, uniemożliwiając tym samym wspólne rozliczenie z małżonką oraz odpisanie kwot wolnych od podatku za lata 1998-2001.

W związku z powyższym Pan zwraca się z prośbą o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

1. Czy w okresie od 1998 do 2001 r. istniało prawo umożliwiające wnioskodawcy wspólne rozliczenie podatku od osób fizycznych z małżonką?

2. Czy istniały i istnieją jakiekolwiek okoliczności, które by tego prawa wnioskodawcy pozbawiły, a jeżeli tak to jakie?

We wniosku zaznaczono ponadto, iż małżonkowie pozostawali w tym okresie w związku małżeńskim i istniała między nimi wspólność majątkowa. Małżonka od 5 maja 1998 r. jest osobą bezrobotną bez prawa do zasiłku. Natomiast wnioskodawca nie pamięta, dlaczego w 1998 r. z tytułu pozostałych źródeł dochodów nie rozliczał się wspólnie z żoną. Zaznacza ponadto, iż ustawodawca dał Jemu prawo wyboru formy rozliczenia. W latach następnych zaś nie osiągał dochodów, aby dokonać takiego rozliczenia.

Wnioskodawca wyraził stanowisko, iż posiadał i nadal ma prawo do rozliczeń wspólnych z małżonką.

Organ podatkowy po rozpoznaniu wyżej wymienionego wniosku uznał, iż zaprezentowane w nim stanowisko nie zasługuje na akceptację.

Zgodnie z art. 14a § 1 ustawy Ordynacja podatkowa stosownie do swojej właściwości naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego lub wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa na pisemny wniosek podatnika, płatnika lub inkasenta mają obowiązek udzielić pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w ich indywidualnych sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym.

W myśl § 3 w/w ustawy interpretacja, o której mowa w § 1, zawiera ocenę prawną stanowiska pytającego z przytoczeniem przepisów prawa.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Na podstawie art. 11 ust. 1 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z powyższej ogólnej definicji przychodu, mającej również zastosowanie do przychodów z renty wynika, że do momentu, w którym organ rentowy nie postawi rentobiorcy do dyspozycji należnych świadczeń (lub ich nie wypłaci), świadczenie to nie stanowi dla niego przychodu. Zatem w rocznym obliczeniu podatku, sporządzonym zgodnie z art. 34 ust. 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, organy rentowe mogą ująć tylko takie świadczenia - renty, które stanowią przychód w danym roku podatkowym. Czynność dokonywana przez organy rentowe opiera się bowiem na podstawie prawnej określonej w art. 11 ust. 1 ustawy.

Z powyższych zasad wynika, iż organ rentowy w danym roku może zastosować renciście tylko raz ulgę podatkową, zgodnie z art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeżeli w jednym roku organ rentowy wypłaci zaległe renty za kilka lat, nie jest możliwe zastosowanie ulg podatkowych z kilku lat. Przepisy ustawy nie przewidują bowiem przeniesienia nie wykorzystanych ulg z lat, w których nie wypłacono żadnych przychodów z renty na lata, w których przychody te zostały wypłacone.

Natomiast małżonkowie, zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegają odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych przez nich dochodów. Natomiast na podstawie art. 6 ust. 2 ustawy, małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, między którymi istnieje wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy, mogą być jednak, z zastrzeżeniem ust. 8, na wniosek wyrażony we wspólnym zeznaniu rocznym opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot określonych w art. 26; w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków, z tym że do sumy tych dochodów nie wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany na zasadach określonych w tej ustawie.

W latach podatkowych 1998-1999 podatnik uzyskiwał dochody i dokonał ich rozliczenia na indywidualnych zeznaniach rocznych. Dokonywał wyboru właśnie takiej formy rozliczeń. Wprawdzie w roku 1999 uzyskał dochód niepowodujący obowiązku zapłaty podatku, dlatego też wybór sposobu opodatkowania nie jest w tej sytuacji istotny, ponieważ w każdym przypadku podatnik otrzymałby zwrot do wysokości pobranych zaliczek. W świetle powyższego należy stwierdzić, że wnioskodawca za lata 1998-1999 - sam dokonał wyboru indywidualnego sposobu rozliczenia dochodów, natomiast za lata 2000-2001 nie miał możliwości dokonania jakiegokolwiek rozliczenia, ponieważ nie uzyskał w tych latach żadnych dochodów. Dochód z renty za okres 1998-2001 został wypłacony dopiero w 2002 r.

Mając powyższe na uwadze zgodnie z art. 14a § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, Naczelnik Urzędu Skarbowego stanowisko strony w zakresie:- prawa do łącznego opodatkowania małżonków za poszczególne lata 1998-2001 od dochodu z tytułu wypłaconej w 2002 r. zaległej renty krajowej - uznaje za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 14b § 1 interpretacja, o której mowa w art. 14a § 1, nie jest wiążąca dla podatnika, płatnika lub inkasenta. Zgodnie z § 2 interpretacja, o której mowa w art. 14a § 1 jest wiążąca dla organów podatkowych i organów kontroli skarbowej właściwych dla wnioskodawcy i może zostać zmieniona albo uchylona wyłącznie w drodze decyzji, w trybie określonym w § 5.

Powyższa interpretacja została udzielona w oparciu o stan faktyczny przedstawiony we wniosku oraz o obowiązujące w dniu wydania niniejszego postanowienia przepisy prawa podatkowego. Interpretacja traci moc w momencie zmiany stanu prawnego.