US.IV/443-90/04 - Opodatkowanie przeniesienia własności gruntu z nakazu organu władzy publicznej

Pytanie podatnika

Jaką stawkę podatku od towarów i usług należy stosować w przypadku przeniesienia własności gruntu z nakazu organu władzy publicznej, za odszkodowaniem?

Odpowiadając na zapytanie z dnia 5 października 2004 r. o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego, które wpłynęło do organu podatkowego w dniu 7 października 2004 r., Naczelnik Urzędu Skarbowego w Ełku na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.) wyjaśnia.

Urząd Miasta zwrócił się o wyjaśnienie przez organ podatkowy kwestii dotyczących stawki opodatkowania podatkiem od towarów i usług oraz dokumentowania czynności przeniesienia własności gruntu z nakazu organu władzy publicznej w zamian za odszkodowanie.

Urząd Miasta przedstawił w tej sprawie stanowisko, iż w przypadku dokonania przeniesienia własności gruntu z nakazu organu władzy publicznej w zamian za odszkodowanie, należy wystawić fakturę wewnętrzną, ze wskazaniem kwoty netto, którą stanowiłaby kwota wypłaconego odszkodowania, wskazaniem właściwej stawki podatku od towarów i usług, którą dla gruntu przeznaczonego na cele budowlane jest stawka 22%, oraz wskazaniem kwoty brutto. Osoba otrzymująca odszkodowanie w konsekwencji otrzymałaby kwotę netto jako rzeczywiste odszkodowanie. Obowiązek podatkowy powstałby w dniu wypłaty odszkodowania.

Przeniesienie własności gruntu z nakazu organu władzy publicznej w zamian za odszkodowanie, stanowi w rozumieniu przepisów art. 2 pkt 6, art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) dostawę towaru podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług spoczywa na dostawcy towaru, czyli na podatniku, który dokonuje czynności podlegającej opodatkowaniu. W przedmiotowej sprawie obowiązek podatkowy w zakresie podatku od towarów i usług będzie spoczywał na właścicielu gruntu, którego własność gruntu z nakazu organu władzy publicznej jest przenoszona. W przypadku, gdy przedmiotem dostawy jest grunt niezabudowany stawka podatku zależy od charakteru i przeznaczenia tego gruntu. Jeżeli przedmiotem dostawy jest niezabudowany grunt inny niż tereny budowlane lub przeznaczone pod zabudowę, dostawa tego gruntu jest zwolniona od podatku VAT na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy. Natomiast w przypadku, gdy przedmiotem dostawy są niezabudowane grunty budowlane lub przeznaczone pod zabudowę, wówczas ma zastosowanie stawka podstawowa podatku VAT w wysokości 22 %, określona w art. 41 ust. 1 ww. ustawy.

W przypadku, gdy przedmiotem dostawy jest grunt zabudowany, istotne znaczenie ma przepis art. 29 ust. 5 ww. ustawy. Zgodnie z tym przepisem, w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu.

Powyższe oznacza, że w przypadku dostawy budynku lub budowli stawką właściwą dla tego budynku lub budowli opodatkowany będzie również grunt związany z tym budynkiem lub budowlą.

Zgodnie z przepisem art. 43 ust. 1 pkt 10 ww. ustawy, zwalnia się od podatku dostawę obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyjątkiem obiektów i ich części, które mają być zasiedlone lub zamieszkane po raz pierwszy; zwolnienie nie dotyczy części budynków przeznaczonych na cele inne niż mieszkaniowe. Zgodnie z przepisem art. 2 pkt 14 ww. ustawy, przez pierwsze zasiedlenie rozumie się wydanie pierwszemu nabywcy lub pierwszemu użytkownikowi obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części do użytkowania w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu. Zgodnie z przepisem art. 43 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, zwalnia się od podatku dostawę towarów używanych, pod warunkiem że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego; zwolnienie dotyczy również używanych budynków i budowli lub ich części będących przedmiotem umowy najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. Zgodnie z przepisem art. 43 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy, za używane budynki, budowle lub ich części uznaje się budynki i budowle, w przypadku których minęło co najmniej 5 lat od końca roku, w którym zakończono budowę tych obiektów.

Zgodnie z art. 43 ust. 6 ww. ustawy, zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, nie stosuje się do dostawy używanych budynków, budowli lub ich części, jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji środków trwałych lub w trakcie użytkowania wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym stanowiły co najmniej 30 % wartości początkowej, a podatnik:

- miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych wydatków.

- użytkował te budynki, budowle lub ich części w okresie krótszym niż 5 lat w celu wykonywania czynności opodatkowanych.

W myśl przepisu art. 146 ust. 1 pkt 2 lit. b ww. ustawy, w okresie od dnia przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej do dnia 31 grudnia 2007 r., stosuje się stawkę w wysokości 7 % w odniesieniu do obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części, z wyłączeniem lokali użytkowych. Jeżeli dostawa budynków, budowli lub ich części oraz gruntów nie jest zwolniona lub opodatkowana obniżoną stawką podatku od towarów i usług, wówczas ma zastosowanie stawka podstawowa podatku w wysokości 22 %, określona w art. 41 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do przepisu art. 29 ust. 1 ww. ustawy, podstawą opodatkowania jest kwota należna z tytułu dostawy, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Zatem podstawą opodatkowania, w przypadku przeniesienia własności gruntu z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub też z mocy prawa, jest kwota należnego odszkodowania pomniejszona o kwotę należnego podatku.

W przypadku, gdy przedmiotem dostawy są grunty niezabudowane, zgodnie z przepisem art. 19 ust. 1 ww. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru, natomiast w przypadku, gdy przedmiotem dostawy są gruntu zabudowane, zgodnie z przepisem art. 19 ust. 10 ww. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wydania towaru. Zgodnie z przepisem art. 106 ust. 1 ww. ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16. W przedmiotowej sprawie, należy stwierdzić, iż nie ma podstawy prawnej, dla przyjęcia, że Podatnik powinien wystawić fakturę wewnętrzną. Podatnik powinien wystawić fakturę VAT, o której mowa w przepisie art. 106 ust. 1 ww. ustawy.

Ponadto, zgodnie z przepisem art. 113 ust. 1 i 2 ww. ustawy, zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 10 000 euro (w 2004 r. kwota ta wynosi 45.700 zł). Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku, a także odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku, a także towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji. Zgodnie z przepisem art. 113 ust. 9 ww. ustawy, podatnik rozpoczynający wykonywanie czynności określonych w art. 5 w trakcie roku podatkowego jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez podatnika wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży, kwoty określonej w ust. 1.

Organ władzy publicznej, z którego nakazu następuje przeniesienie własności gruntu, powinien wskazać dotychczasowemu właścicielowi gruntu, iż przeniesienie własności gruntu z nakazu organu władzy publicznej w zamian za odszkodowanie, jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, oraz wskazać w kwocie odszkodowania wartość netto (podstawę opodatkowania) oraz kwotę należnego podatku we właściwej stawce.