US.III.423/3/2005 - Zaliczenie w koszty działalności wartości umorzonych wierzytelności.

Na podstawie art. 216 oraz art. 14a § 1, § 3, § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jednolity: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zmianami) Naczelnik Urzędu Skarbowego w Puławach postanawia, że stanowisko podatnika w sprawie interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatkowego, dotyczącego uznania za koszt uzyskania przychodów wartości umorzonych wierzytelności, na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 w związku z art. 16 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zmianami), w oparciu o postanowienie komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z uwagi na jego bezskuteczność - jest prawidłowe.

W dniu 03.10.2005 r. Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa pismem z dnia 28.09.2005 r., uzupełnionym o braki formalne dnia 14.10.2005 r., sprostowanym dnia 06.12.2005 r., zwróciła się z wnioskiem o określenie obowiązków spoczywających na podatniku w przypadku zaliczenia w koszty działalności wartości umorzonych wierzytelności - na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 w związku z art. 16 ust. 2 pkt 1 ustawy, a w szczególności rozstrzygnięcia kwestii: "czy samo postanowienie komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z uwagi na jego bezskuteczność - na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 i art. 829 k.p.c., będzie wystarczającą podstawą do umorzenia wierzytelności i zaliczenia ich w koszty uzyskania przychodów, czy też konieczne są również inne dokumenty?".

Podatnik wskazuje, że przedmiotem jego działalności jest m.in. udzielanie swoim członkom pożyczek i kredytów. Indywidualność sprawy dotyczy części wierzytelności, w stosunku do których zostało wydane postanowienie komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z uwagi na jego bezskuteczność - na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 i art. 829 k.p.c.

Stanowisko podatnika w przedmiocie sprawy wskazuje na możliwość zaliczenia wartości umorzonych wierzytelności do kosztów uzyskania przychodu na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 w związku z art. 16 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w oparciu o postanowienie komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z uwagi na jego bezskuteczność - na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 i art. 829 k.p.c.

Podatnik prowadzi działalność gospodarczą w oparciu o przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 1995 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 1, poz. 2 ze zmianami). Dyspozycja art. 29 ww. ustawy reguluje kwestie zawierania umów kredytowych i kredytów konsumenckich wskazując odpowiednio na przepisy określone ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zmianami) oraz ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2001 r. Nr 100, poz. 1081 ze zmianami).

Przytoczone powyżej przepisy regulują zasady kwalifikacji rachunkowej zdarzeń, stanowiących przedmiot działalności Podatnika, określonych w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 63 ze zmianami), polegających na zawarciu między stronami umowy kredytu bądź pożyczki, w wyniku czego dochodzi do powstania instytucji dłużnika i wierzyciela. Przedmiotem zawartej umowy cywilnoprawnej jest wierzytelność, którą dłużnik zobowiązuje się spłacać wierzycielowi na zasadach określonych w umowie. Wierzytelność spłacana w określonych częściach oraz w ustalonych przedziałach czasowych powiększana jest proporcjonalnie o naliczone odsetki w wysokościach wskazanych w umowie.

Zgodnie z dyspozycją art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654. z późn. zm.) przychodami są otrzymane pieniądze i wartości pieniężne. Kwoty otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów) nie stanowią przychodu. Przychodem są natomiast skapitalizowane odsetki od tych pożyczek lub kredytów. Do przychodów nie zalicza się również kwot naliczonych, lecz nieotrzymanych odsetek od należności. Podatnik uzyskuje przychód podatkowy dopiero w momencie faktycznego otrzymania odsetek. W przypadku przekształcania przez bank zobowiązania kredytobiorcy z tytułu odsetek w zobowiązanie z tytułu kredytu, skapitalizowane odsetki stają się przychodem wierzyciela w dniu przeprowadzenia kapitalizacji.

Ponadto na podstawie art. 130 ust. 1 ww. ustawy - Prawo bankowe banki mogą tworzyć w ciężar kosztów rezerwę na ryzyko ogólne, służącą pokryciu niezidentyfikowanego ryzyka związanego z prowadzeniem działalności bankowej.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15.02.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy.

I tak zgodnie z brzmieniem art. 16 ust. 1 pkt 25 nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności, z wyjątkiem:

a) wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2,

b) udzielonych przez jednostki organizacyjne uprawnione, na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady ich funkcjonowania, do udzielania kredytów (pożyczek) - wymagalnych, a nieściągalnych kredytów (pożyczek), pomniejszonych o kwotę niespłaconych odsetek i równowartość rezerw na te kredyty (pożyczki), zaliczonych uprzednio do kosztów uzyskania przychodów,

c) strat poniesionych przez bank z tytułu udzielonych po dniu 1 stycznia 1997 r. gwarancji albo poręczeń spłaty kredytów i pożyczek, obliczonych zgodnie z pkt 25 lit. b.

Biorąc powyższe pod uwagę należy wskazać, iż w przedmiocie sprawy będą miały zastosowanie przepisy art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b. Wskazują one na możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności (kredytów i pożyczek) opisanych jako nieściągalne, pomniejszone o wartość nie spłaconych odsetek i równowartość rezerw na te wierzytelności, zaliczonych uprzednio do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 26 lit. a.

Wierzytelności wskazane w art. 16 ust. 1 pkt 25 precyzuje art. 16 ust. 2, zgodnie z którym za wierzytelności, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:

1. postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego albo

2. postanowieniem sądu o:

a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmujące likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub

b) umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidacje majątku, gdy zachodzi okoliczność wymieniona pod lit. a, lub

c) ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku,

albo

3. protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od tej kwoty.

Postanowienie o nieściągalności, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 1, dotyczy nieściągalności konkretnej należności i powinno być wydane w postępowaniu egzekucyjnym wszczętym przez konkretnego wierzyciela, któremu ta należność przysługuje.

Biorąc powyższe pod uwagę należy uznać, iż podatnik zajął właściwe stanowisko co do możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wierzytelności nieściągalnej, na mocy uznanego postanowienia komornika o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z uwagi na jego bezskuteczność - na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 i art. 829 k.p.c.

Podstawa prawna dokonania tej czynności została określona dyspozycją art. 16 ust 1 pkt 25 lit. b w związku z art. 16 ust. 2 u.p.d.o.p.

Biorąc pod uwagę fakt, iż we wniosku została poruszona problematyka wymagająca rozstrzygnięcia w ramach przepisów zakresowo i ustawowo odrębnych, interpretacje odnoszące się do pytania nr 2, 3 i 4 zostaną wydane w trybie odrębnych postanowień.

Niniejsza interpretacja odnosi się wyłącznie do przedstawionego przez wnioskodawcę stanu faktycznego oraz stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia tego zdarzenia i jest aktualna do czasu zmiany stanu prawnego lub stanu faktycznego przedstawionego przez pytającego.

Zgodnie z treścią art. 14b § 1 i § 2 ustawy - Ordynacja podatkowa przedmiotowa interpretacja nie jest wiążąca dla podatnika, płatnika lub inkasenta, wiąże natomiast właściwe organy podatkowe i organy kontroli skarbowej - do czasu jej zmiany lub uchylenia w drodze decyzji w trybie określonym w art. 14b § 5 ww. ustawy.

Na podstawie art. 14a § 4 Ordynacji podatkowej na niniejsze postanowienie zawierające interpretację służy zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w Lublinie w terminie 7 dni od doręczenia postanowienia za pośrednictwem Naczelnika Urzędu Skarbowego w Puławach.