US.III-415/3/5/07 - Obowiązek podatkowy w podatku dochodowym z tytułu nieodpłatnego użyczenia nieruchomości składającej się z budynku i działki wchodzącej w skład majątku małżonków, na potrzeby zakładu prowadzonego przez jednego z małżonków.

Działając na podstawie art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), po rozpatrzeniu wniosku z dnia 15 stycznia 2007 r. o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.)

uznać, iż nie ustala się wartości czynszowej nieruchomości w przypadku, kiedy nieruchomość ta wchodzi w skład wspólności majątkowej małżeńskiej i będzie wykorzystana przez jednego z małżonków w prowadzonej działalności gospodarczej. Nie wystąpi także przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń, o którym mowa w art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Pismem z dnia 15 stycznia (doprecyzowanym pismem z dnia 15 lutego 2007 r.) zwrócił się Pan wraz z małżonką do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Suwałkach z prośbą o udzielenie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, przedstawiając następujący stan faktyczny:

Dnia 1 stycznia 2007 r. pomiędzy małżonkami i firmą "XXX" prowadzoną przez męża została zawarta umowa nieodpłatnego użyczenia nieruchomości stanowiącej majątek wspólny małżonków na potrzeby działalności gospodarczej prowadzonej przez jednego z małżonków, czyli Pana. Małżonków łączy wspólność majątkowa małżeńska.

W takim stanie faktycznym zwrócił się Pan wraz z żoną zapytaniem:

Czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku dochodowym u którejś ze stron w przypadku nieodpłatnego użyczenia nieruchomości składającej się z budynku i działki o powierzchni 602 m² wchodzącej w skład majątku małżonków, na potrzeby zakładu prowadzonego przez jednego z małżonków?

Sformułował Pan też z małżonką własne stanowisko w sprawie stwierdzając, że przychód do opodatkowania nie wystąpi u żadnego z małżonków. Stanowisko to zostało oparte na postanowieniach art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Suwałkach, mając na uwadze stan faktyczny przedstawiony przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku i stan prawny obowiązujący w dacie zaistnienia tego zdarzenia, postanawia udzielić następującej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego.

W art. 10 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) ustawodawca wymienił źródła, z których uzyskane przychody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Takim źródłem przychodów może być nieruchomość lub jej część (art. 10 ust. 1 pkt 5 u.p.d.o.f.).

Przychodami z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3 są otrzymane lub pozostawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ust. 1 u.p.d.o.f.).

Powołana definicja przychodu ma charakter ogólny. Stosuje się ją wszędzie tam, gdzie przepis szczególny nie reguluje danej kwestii odmiennie. W pełni ma on zastosowanie jedynie wtedy, gdy przepisy szczególne nie przewidują odrębnego sposobu określenia momentu uzyskania i wysokości osiągniętego przychodu. Z powyższego wynika, że do opisanego w zapytaniu stanu faktycznego mają zastosowanie przepisy art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychód z nieruchomości odstąpionych bezpłatnie w całości lub części do używania innym osobom fizycznym i prawnym oraz jednostkom organizacyjnym niemającym osobowości prawnej uważa się wartość czynszową, stanowiącą równowartość czynszu, jaki przysługiwałby od tych osób w razie zawarcia umowy najmu lub dzierżawy nieruchomości. Nie jest jednak przychodem wartość czynszowa lokali lub budynków mieszkalnych udostępnionych osobom pozostającym z podatnikiem w stosunku pracy, dla których stanowi ona nieodpłatne świadczenie, o którym mowa w art. 12 ust. 1.

Z kolei z ust. 2 art. 16 wynika, że jeżeli właściciel nieruchomości używa jej na własne potrzeby lub potrzeby członków rodziny albo oddał bezpłatnie nieruchomość lub jej część do użytku na cele działalności naukowej, naukowo-technicznej, oświatowej, oświatowo-wychowawczej, kulturalnej, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zdrowotnej i społecznej inwalidów, kultu religijnego oraz związkom zawodowym, nie ustala się wartości czynszowej tej nieruchomości lub części, a wydatki związane z nieruchomością nie stanowią kosztu uzyskania przychodów.

Z ostatnio powołanego przepisu wynika więc jednoznacznie, że nie ustala się przychodu z nieodpłatnego udostępnienia nieruchomości, jeżeli właściciel nieruchomości używa tę nieruchomość na potrzeby własne i członków rodziny.

Na potrzeby ustawy o podatku dochodowym ustawodawca nie zdefiniował, co należy rozumieć pod pojęciem "używania na potrzeby własne i członków rodziny".

W znaczeniu słownikowym słowo "użyć - używać" oznacza "zrobić z czegoś użytek, spożytkować" (str. 1103 - Nowy słownik języka polskiego. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 2002), a słowo "potrzeba" oznacza "to że coś jest potrzebne, nieodzowne, okoliczności zmuszające do postąpienia tak, a nie inaczej; konieczność, niezbędność" (str. 730-731 słownika). Natomiast "własny" oznacza "należący do tego, o kim mowa; także: pochodzący od tego, o kim mowa" (str. 1136 słownika). Z kolei słowo "rodzina" oznacza "małżonkowie i ich dzieci; także: inne osoby związane pokrewieństwem, powinowactwem; krewni, powinowaci" (str. 847 słownika).

Z zapytania wynika, że Pana i małżonkę łączy wspólność majątkowa małżeńska. W skład tej wspólności wchodzi także nieruchomość, którą Pan będzie wykorzystywał w prowadzonej działalności gospodarczej. W takim stanie faktycznym należy więc zwrócić uwagę na przepisy regulujące ustrój majątkowy pomiędzy małżonkami. Zgodnie z uregulowaniami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.) istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej jest to, iż każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej). W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego, jak również nie może rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku (art. 35 ustawy). Z powyższego wynika, że każdy z małżonków ma prawo do całości majątku, a sprzedający lub wynajmujący (używający) masę majątkową lub należące do niej przedmioty działają razem. Ponadto oboje małżonkowie obowiązani są współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, jednakże każdy z nich może zarząd ten wykonywać samodzielnie z zastrzeżeniem, że dla czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu wymagana jest zgoda drugiego małżonka w formie przewidzianej dla tej czynności prawnej (art. 36 ustawy).

W czasie trwania małżeństwa każdy z małżonków według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych ma obowiązek przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli (art. 27 ustawy).

Z powyższych przepisów należy wyprowadzić wniosek, że do małżonków, pomiędzy którymi nie została ustanowiona rozdzielność majątkowa, nie może mieć zastosowanie stosunek zobowiązaniowy wynikający z umowy użyczenia. Inaczej mówiąc, umowa użyczenia nie ma zastosowania do takich stanów faktycznych, w których w wyniku obopólnej woli małżonków ich wspólny majątek jest wykorzystywany w prowadzonej działalności gospodarczej przez jednego z małżonków.

Powyższe przesądza o tym, że do Pana nie będą miały zastosowania przepisy art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie ma Pan także obowiązku ustalania wartości czynszowej tej nieruchomości.

W ocenie organu podatkowego zarówno wykładnia językowa, jak i systemowa ust. 2 art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych daje w pełni podstawę do uznania, że hipotezą tej normy prawnej objęty jest także taki stan faktyczny, w którym majątek wspólny małżonków jest wykorzystywany przez jednego z nich w prowadzonej działalności gospodarczej, gdyż będzie on używany na potrzeby własne małżonków (zaspokajania potrzeb rodziny).

W świetle powyższego stanowisko Podatnika wyrażone w zapytaniu należy uznać za prawidłowe.

Zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, interpretacja niniejsza nie jest wiążąca dla Wnioskodawcy.

Wydana interpretacja jest wiążąca dla organów podatkowych i organów kontroli skarbowej właściwych dla Wnioskodawcy - art. 14b § 2 ww. ustawy.

Interpretacja co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego jest wiążąca do czasu zmiany prawa, które było przedmiotem interpretacji.

Na niniejsze postanowienie służy Podatnikowi prawo wniesienia zażalenia do Dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku, za pośrednictwem Naczelnika Urzędu Skarbowego w Suwałkach, w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia (art. 14a § 4 i art. 236 Ordynacji podatkowej).