US.II-PP-443/24/04 - Ewidencjonowanie zaliczek za pomocą kasy rejestrującej

Pytanie podatnika

1. Czy zaliczki pobierane od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej winny być ewidencjonowane za pomocą kasy rejestrującej?

2. W jaki sposób należy postąpić w sytuacji, gdy zwrot zaliczki pobranej w okresie styczeń - kwiecień 2004 r. lub innych miesiącach 2003 r. dokonywany jest po 1 maja 2004 r.?

Odpowiadając na pismo z dnia 13 września 2004 r. w sprawie udzielenia pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), Naczelnik Urzędu Skarbowego w Nisku, działając w oparciu o art. 14a § 1 i 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.), informuje jak niżej:

Zgodnie z art. 14a § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, stosownie do swojej właściwości naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego lub wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa na pisemne zapytanie podatnika, płatnika lub inkasenta mają obowiązek udzielić pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w ich indywidualnych sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym. Pismem z dnia 13 września 2004 r. pan Zbigniew M. jako wspólnik spółki jawnej C. zwrócił się do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Nisku z wnioskiem o udzielenie informacji w następujących sprawach:

Czy zaliczki pobierane od osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej winny być ewidencjonowane za pomocą kasy rejestrującej. Z treści pisma wynika, że spółka pobiera od klientów w związku z indywidualnymi zamówieniami na towary zaliczki. Ich przyjęcie potwierdzane jest dokumentem KP. Po realizacji zamówienia zaliczki zwracane są klientowi, a cała wartość sprzedanego towaru ewidencjonowana jest przy zastosowaniu kasy rejestrującej. Zdaniem podatnika przyjęcie zaliczki nie stanowi sprzedaży w rozumieniu art. 2 pkt 22 ustawy o podatku od towarów i usług, nie podlega zatem ewidencjonowaniu przy zastosowaniu kasy rejestrującej stosownie do art. 111 ust. 1 tej ustawy.

W jaki sposób należy postąpić w sytuacji, gdy zwrot zaliczki pobranej w okresie styczeń - kwiecień 2004 r. lub innych miesiącach 2003 r. dokonywany jest po 1 maja 2004 r. Podatnik stoi na stanowisku, że zwrot powyższych zaliczek nie powinien być rozliczany w deklaracjach podatkowych VAT-7.

Ad 1. Zgodnie z przepisem art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) podatnicy dokonujący dostawy towarów i świadczący usługi na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w formie indywidualnych gospodarstw rolnych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Powyższy przepis określa wyłącznie podmioty obowiązane do stosowania kas rejestrujących. Obowiązki nałożone na te podmioty wynikają natomiast z rozporządzeń wykonawczych do ustawy, między innymi rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków stosowania tych kas przez podatników (Dz. U. Nr 108, poz. 948 z późn. zm.). Przepis § 5 ust. 1 pkt 1 tego rozporządzenia stanowi, że podatnicy prowadzący ewidencję przy zastosowaniu kas rejestrujących są obowiązani do dokonywania rejestracji każdej sprzedaży przy zastosowaniu kasy. Pojęcie sprzedaży zdefiniowane zostało w § 1 pkt 5 ww. rozporządzenia. Rozumie się przez nią czynności, o których mowa w art. 2 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 z późn. zm.).

Na mocy przepisu przejściowego, tj. art. 165 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r., ustawodawca zapewnił ciągłość funkcjonowania przepisów wykonawczych dotyczących kas rejestrujących, które były wydane na podstawie art. 29 ust. 3 i 4 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym. Należy zatem przyjąć, iż sprzedażą w rozumieniu przepisów o kasach rejestrujących będą czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług określone w art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. O tym kiedy te czynności podlegają opodatkowaniu stanowi art. 19 ww. ustawy. W ust. 1 tego artykułu wskazano, że obowiązek podatkowy z tytułu podatku od towarów i usług powstaje w części dotyczącej otrzymanej należności, w szczególności: przedpłaty, zaliczki, zadatku, raty, z chwilą jej otrzymania, jeżeli miało to miejsce przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. Z kolei zgodnie z art. 29 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług podstawą opodatkowania podatkiem od towarów i usług, w przypadku, gdy podatnik dokonuje dostawy towarów lub świadczy usługi i pobiera z tego tytułu część należności w postaci zaliczki, zadatku, przedpłaty lub raty, jest kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku.

Zgodnie z definicjami zawartymi w "Słowniku języka polskiego" wydanym przez PWN, Warszawa 1980:

- zaliczka: jest to cześć należności wpłacana z góry na poczet tej należności,

- zadatek: to suma pieniężna dawana przy zawarciu umowy w celu zapewnienia jej wykonania, traktowana jako zaliczka na poczet należności; akonto,

- przedpłata: to określona suma pieniędzy wpłacana regularnie, w ustalonych terminach, w celu zapewnienia sobie otrzymania jakiegoś towaru, niepodlegająca zwrotowi,

rata: jest częścią należności pieniężnej, płatna w oznaczonym terminie.

W świetle przytoczonych wyżej przepisów tut. organ podatkowy uważa, iż zaliczka nie stanowi odrębnej czynności podlegającej opodatkowaniu, lecz jest integralnie związana z dostawą towarów lub świadczeniem, usług, na poczet których została uiszczona. Winna być zatem ewidencjonowana w kasie rejestrującej z chwilą powstania obowiązku podatkowego.

Ad 2. Do zaliczek pobranych przez spółkę przed 1 maja 2004 r. zastosowanie znajdują przepisy obowiązującej wówczas ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 z późn. zm.). Zgodnie z treścią art. 6 ust. 8 tej ustawy, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi pobrano co najmniej połowę ceny (przedpłata, zaliczka, zadatek, rata) obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia zapłaty. W świetle powyższego:

- w sytuacji, gdy pobrana przez podatnika zaliczka nie przekroczyła 50 % ceny towaru bądź usługi nie podlegała ona obowiązkowi podatkowemu, a co za tym idzie - obowiązkowi ewidencjonowania; zwrot takiej zaliczki nie skutkuje zatem koniecznością korygowania kwoty obrotu oraz podatku należnego,

- w sytuacji, gdy pobrana przez podatnika zaliczka wyniosła co najmniej 50 % ceny towaru bądź usługi podlegała ona obowiązkowi podatkowemu oraz obowiązkowi ewidencjonowania; zwrot takiej zaliczki skutkuje zatem koniecznością skorygowania kwoty obrotu oraz podatku należnego w miesiącu jego dokonania.

Mając na względzie powyższe Naczelnik Urzędu Skarbowego w Nisku uznaje, że stanowiska podatnika zawarte w piśmie z dnia 13 września 2004 r. są nieprawidłowe.