UPO-415/PD/157/04/AM - Płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych od wypłaconego wynagrodzenia netto

Pytanie podatnika

Podatnik w 2003 r. uzyskał wyrok Sądu Rejonowego-Wydział Pracy, w którym zasądzona została kwota z tytułu wynagrodzenia za pracę w kwocie 3.540,34 zł /netto/ wraz z odsetkami za zwłokę. Wykonanie tego wyroku nastąpiło na podstawie egzekucji komorniczej w 2004 r. w dwóch ratach. Kto w tych okolicznościach jest płatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych od wypłaconego wynagrodzenia netto?

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym w 2004 r., zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52 i 52a oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Rodzaje źródeł przychodów zawarte zostały w art. 10 ust. 1 ustawy. W punkcie 1 tego artykułu jako źródło przychodów wymieniono m.in. stosunek pracy. W myśl art. 12 ust. 1 ustawy za przychody ze stosunku pracy, uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. W myśl art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.) płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczania i pobierania od podatnika poda i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w art. 31 nałożyła na płatników, będących zakładami pracy, obowiązek poboru zaliczek na podatek dochodowy. Zgodnie z tym przepisem osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, zwane dalej "zakładami pracy", są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów m.in. przychody ze stosunku pracy.

Z powyższego wynika, iż tylko w przypadku gdy zakład pracy dokonuje faktycznej wypłaty wynagrodzenia jest on płatnikiem, na którym ciążą obowiązki wynikające z powołanych przepisów Ordynacji podatkowej i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem przypadek wypłaty zaległych wynagrodzeń przez komornika, po uprzednim ich wyegzekwowaniu od pracodawcy (bez względu na okoliczność, czy są to kwoty wynagrodzeń brutto czy netto), pozostaje poza dyspozycją w/w przepisów, i tym samym pracodawca nie jest obowiązany w takiej sytuacji do poboru zaliczki na podatek dochodowy, bowiem pracownik nie uzyskał przedmiotowych należności od pracodawcy. W przedmiotowej sprawie czynności wypłaty zasądzonego na rzecz Pana należnego wynagrodzenia dokonał komornik sądowy. Zaznaczyć w tym miejscu należy, iż przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie nakładają również na komornika obowiązku obliczania i pobrania zaliczki na podatek dochodowy od wypłacanych na rzecz wierzycieli należności z tytułu wyegzekwowanych zaległych wynagrodzeń za pracę. Tym samym komornik nie jest płatnikiem tego podatku w rozumieniu cytowanego art. 8 Ordynacji podatkowej.

Natomiast jak stanowi art. 39 ust. 1 ustawy w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym płatnicy, o których mowa m.in. w art. 31, w przypadku gdy nie dokonują rocznego obliczenia podatku, są obowiązani przekazać podatnikowi i urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika - imienne informacje PIT-11. Powyższy przepis nakłada zatem na płatnika obowiązek sporządzenia informacji PIT-11 i przekazania jej podatnikowi i urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika. W informacji tej płatnik powinien również wykazać kwoty wyegzekwowanych przez komornika zaległych wynagrodzeń, bowiem źródłem tych świadczeń jest stosunek pracy.

Podatnik otrzymujący zaległe wynagrodzenia za pośrednictwem komornika, zobowiązany jest stosownie do postanowień art. 45 ust. 1 ustawy - do rozliczenia się z właściwym miejscowo urzędem skarbowym w terminie do dnia 30 kwietnia roku następnego po roku podatkowym. W związku z tym, w zeznaniu rocznym podatnik ma obowiązek wykazania przychodu osiągniętego z przedmiotowego tytułu (na podstawie otrzymane od pracodawcy informacji PIT-11) łącznie z przychodami uzyskanymi z innych źródeł i obliczenia od sumy łącznych dochodów należnego podatku, zgodnie z obowiązującą skalą podatkową określoną w art. 27 ustawy, zaś zgodnie z ust. 4 art. 45 ustawy we wskazanym wyżej terminie na podatniku ciąży obowiązek wpłacenia różnicy między podatkiem należnym od dochodu wynikającego z zeznania, a sumą należnych za dany rok zaliczek, w tym również sumą zaliczek pobranych przez płatników.

Mając na uwadze opisany wyżej sposób postępowania odnośnie zasad opodatkowania przychodów ze stosunku pracy (zaległych wynagrodzeń) wypłaconych przez komornika sądowego, z którego wynika, iż obowiązek opodatkowania przedmiotowego przychody spoczywa na podatniku, uznać należy, iż opodatkowaniu powinno podlegać wynagrodzenie faktycznie przez pracownika uzyskane - nie ma przy tym znaczenia, czy jest to kwota brutto czy netto.

Podkreślić należy, iż przedstawione powyżej zasady postępowania odnośnie sposobu opodatkowania przychodów ze stosunku pracy wypłaconych przez komornika sądowego na podstawie wyroków sądowych, mają zastosowanie do tych wypłat, które zostały dokonane do dnia 31 grudnia 2004 r.

Reasumując, wpłacone w 2004 r. przez komornika przychody (z pominięciem odsetek, które w oparciu o art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy są wolne od podatku dochodowego) winien Pan ująć w zeznaniu podatkowym za 2004 rok.