UPO-415/PD/136/04/AS - Przeniesienie ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki jawnej

Pytanie podatnika

Czy w związku z czynnością przeniesienia ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej u wspólnika wstępującego powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych? Czy z tytułu przeniesienia ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej powstanie u mnie obowiązek zapłaty podatku od spadków i darowizn?

W opisanej sprawie należy brać pod uwagę przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks Spółek Handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.), jako decydujące o prawach i obowiązkach wspólników. Przepis art. 10 § 1 KSH stanowi, iż ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej może być przeniesiony na inną osobę tylko wówczas, gdy umowa spółki tak stanowi. Wstępując w prawa i obowiązku występującego wspólnika (męża) przejmie Pani również ogół praw majątkowych (uczestnictwo w zyskach, prawo do odsetek od udziału kapitałowego, partycypacja w majątku spółki w razie jej rozwiązania i likwidacji) oraz obowiązków majątkowych (uczestnictwo w stratach, odpowiedzialność za zobowiązania spółki).

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż umowa spółki taką możliwość przewiduje. Z przedłożonego pisma nie wynika, aby zmiana osobowa spółki jawnej miała cokolwiek zmienić w dotychczasowym ustroju majątkowym Pani i Męża w rozumieniu przepisów prawa rodzinnego.

W myśl art. 17 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity ogłoszony w Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się:

1) odsetki od pożyczek,

2) odsetki od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, z wyjątkiem środków pieniężnych związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą,

3) odsetki (dyskonto) od papierów wartościowych,

4) dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, których podstawą uzyskania są udziały (akcje) w spółce mającej osobowość prawną lub spółdzielni, w tym również:

a) dywidendy z akcji złożonych przez członków pracowniczych funduszy emerytalnych na rachunkach ilościowych,

b) oprocentowanie udziałów członkowskich z nadwyżki bilansowej (dochodu ogólnego) w spółdzielniach,

c) podział majątku likwidowanej spółki (spółdzielni),

d) wartość dokonanych na rzecz udziałowców i akcjonariuszy nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, określoną według zasad wynikających z art. 11 ust. 2-2b,

5) przychody tytułu udziału w funduszach kapitałowych,

6) należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z:

a) odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych,

b) realizacji praw wynikających z papierów wartościowych, o których mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o publicznym obrocie papierami wartościowymi,

7) przychody z odpłatnego zbycia prawa poboru, w tym również ze zbycia prawa poboru akcji nowej emisji przez pracowniczy fundusz emerytalny w imieniu członka funduszu,

8) przychody członków pracowniczych funduszy emerytalnych z tytułu przeniesienia akcji złożonych na rachunkach ilościowych do aktywów tych funduszy,

9) nominalną wartość udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną albo wkładów w spółdzielni objętych w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część,

10) przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających.

Zgodnie z art. 18 cytowanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.

Opisana zmiana składu osobowego w spółce jawnej nie pociągnie za sobą zobowiązań podatkowych w podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ przeniesienie ogółu praw i obowiązków ma charakter nieodpłatny. W ustawie tej przewidziano opodatkowanie jedynie odpłatne zbycie praw majątkowych.

W związku z przedstawionym przez Panią zapytaniem w piśmie dotyczącym przeniesienia praw i obowiązków w spółce jawnej pomiędzy małżonkami istnieje możliwość przeniesienia tych praw przy zachowaniu postanowień art. 10 § 1 wyżej cytowanej ustawy - KSH. Właściwie sporządzona zmiana (aneks) umowy spółki jawnej pozwoli więc na przeniesienie ogółu praw i obowiązków męża w omawianej spółce jawnej na Pani osobę i może być przedmiotem skutecznie prawnej umowy darowizny praw majątkowych (nie udziałów) w spółce. Prawa te mogą rodzić zobowiązania w podatku od darowizny w świetle przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. Nr 142, poz. 1514 ze zm.).

Zakładając, że tak teraz jak i w chwili przeniesienia wymienionych praw będą Państwo trwali w związku małżeńskim nie podlegającym rozdzielności majątkowej - to właśnie ten fakt pozostawania w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej nie spowoduje, przysporzenie majątku obdarowanej (żony) kosztem uszczuplenia majątku darczyńcy (męża). W rezultacie zmiana osobowa spółki jawnej niczego nie zmieni w dotychczasowym ustroju majątkowym Pani i męża w rozumieniu przepisów prawa rodzinnego. W tej sytuacji podatek od darowizny przewidziany ustawą o podatku od spadków i darowizn nie wystąpi.