Ulga podatkowa na dzieci

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra - na interpelację nr 3514 w sprawie ulg podatkowych na dzieci.

Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na przekazaną przy piśmie z dnia 29 czerwca 2006 r. interpelację Pani Poseł Anny Sobeckiej w sprawie ulg podatkowych na dzieci, uprzejmie informuję.

W dniu 6 czerwca 2006 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Przedmiotowy projekt w dniu 26 czerwca 2006 r. został złożony na ręce Marszałka Sejmu (druk nr 732).

Jedną z licznych zmian przewidzianych w ww. projekcie jest ulga o charakterze prorodzinnym, która miałaby obowiązywać począwszy od 2007 r. Jej celem jest wspieranie rodziny poprzez system podatkowy. Zgodnie z przedkładaną propozycją, podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych, uzyskujący dochody opodatkowane na ogólnych zasadach przy zastosowaniu skali podatkowej, mieliby prawo do odliczenia od podatku, obliczonego od ww. dochodów i pomniejszonego o składkę na ubezpieczenie zdrowotne, kwoty równej iloczynowi liczby wychowywanych dzieci i kwoty zmniejszającej podatek, o której mowa w pierwszym przedziale skali podatkowej (zgodnie z przedkładanym projektem kwota zmniejszająca podatek na 2007 r. wyniosłaby 572 zł 54 gr). Jednocześnie w projekcie przewiduje się, że ulga przysługiwała rodzicom wychowującym co najmniej troje własnych lub przysposobionych dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.), tj. dzieci:

1) małoletnich,

2) bez względu na ich wiek, na które, zgodnie z odrębnymi przepisami, pobierany był zasiłek pielęgnacyjny,

3) do ukończenia 25 lat uczące się w szkołach, jeżeli w roku podatkowym dzieci te nie uzyskały dochodów, z wyjątkiem dochodów wolnych od podatku dochodowego, renty rodzinnej oraz dochodów w wysokości niepowodującej obowiązku zapłaty podatku.

Ponadto przyjęto, że wysokość odliczenia dotyczyć będzie łącznie obojga rodziców. Kwota ta byłaby odliczana od podatku jednego z rodziców lub od podatku obojga, w proporcji przez nich określonej. W przypadku rodziców, którzy rozwiedli się lub orzeczona została separacja, odliczenie przysługiwałoby wyłącznie temu rodzicowi, u którego dziecko faktycznie przebywa.

Omawiana ulga byłaby odliczana w rozliczeniu rocznym, tj. przez samego podatnika w składanym przez niego zeznaniu podatkowym lub w rocznym obliczeniu podatku dokonywanym przez płatników, o których mowa w art. 34 ust. 1 ustawy (organy rentowe) oraz w art. 37 ust. 1 ustawy (np. zakłady pracy). Jednocześnie należy pamiętać, iż ostateczne brzmienie przepisów określających zasady oraz warunki korzystania z ulgi prorodzinnej w podatku dochodowym od osób fizycznych ukształtuje Parlament podczas prac nad ww. projektem ustawy. Przy czym, zgodzić się należy ze stwierdzeniem Pani Poseł, iż przedmiotowej ulgi na dzieci nie będą mogły wykorzystać rodziny najbiedniejsze, najbardziej potrzebujące wsparcia. Konstrukcja ulgi prorodzinnej umożliwia odliczenie określonych kwot od podatku, zatem ogranicza lub pozbawia takiego odliczenia osoby o najniższych dochodach. Podkreślić jeszcze raz należy, iż celem przedmiotowej ulgi jest wspieranie rodzin wielodzietnych, a nie pomoc o charakterze socjalnym.

Należy zauważyć, iż system podatkowy nie jest instrumentem polityki socjalnej, lecz ma na celu dostarczanie Państwu środków na pokrycie wydatków publicznych, związanych między innymi z edukacją, ochroną zdrowia, pomocą społeczną, w tym kierowaną do rodzin wielodzietnych o niskich dochodach. W konsekwencji, ulgi podatkowe (w tym proponowana ulga o charakterze prorodzinnym) nie mogą być traktowane jako element pomocy społecznej, kierowanej wyłącznie do osób o najniższych dochodach. Wprowadzenie odrębnych uregulowań w przedmiotowym zakresie dla osób najbiedniejszych stanowiłoby wyłom od konstytucyjnej zasady równości i sprawiedliwości społecznej.

Zasady równości i sprawiedliwości w prawie podatkowym były już wielokrotnie przedmiotem kontroli konstytucyjnej. Trybunał Konstytucyjny uznaje, iż zasada równości jest przestrzegana wtedy, gdy każdy obywatel może stać się adresatem każdej z norm przyznających określone prawo obywatelskie. Nie można więc różnicować obywateli ze względu na kryteria powodujące powstanie zamkniętych kategorii o zróżnicowanym statusie prawnym (sygn. akt K 10/93).