Szkoły prowadzone przez osoby fizyczne a zwolnienie z podatku od nieruchomości.

"Na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2002 r. nr 9, poz. 84 ze zm.) zwolnione z podatku od nieruchomości są szkoły, placówki, zakłady kształcenia i placówki doskonalenia nauczycieli - publiczne jak i niepubliczne - oraz organy prowadzące te szkoły, placówki i zakłady. Ze zwolnienia korzystają wymienione podmioty, jeśli nieruchomości szkolne znajdują się w ich zarządzie, są przedmiotem użytkowania lub użytkowania wieczystego i nie są zajęte na działalność gospodarczą inną niż działalność oświatowa. Konstrukcja przepisu wyklucza stosowanie zwolnienia w stosunku do nieruchomości będących własnością podmiotów prowadzących szkoły.

Istniejące zróżnicowanie szkół i placówek oświatowych, ze względu na formy prawne władania nieruchomością (zarząd, użytkowanie, użytkowanie wieczyste), powoduje, że zwolnienie w ograniczonym zakresie dotyczy szkół niepublicznych lub organów prowadzących te szkoły. Nie jest to jednak równoznaczne z brakiem możliwości zastosowania zwolnienia w stosunku do takich szkół lub organów, gdyż mogą one, tak samo jak szkoły publiczne, korzystać z nieruchomości na podstawie wyżej wymienionych tytułów.

Artykuł 83a ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. nr 67, poz. 329 ze zm.) stanowi, że do prowadzenia szkoły lub placówki oraz zespołu szkół lub placówek nie mają zastosowania przepisy o działalności gospodarczej. Wyłączenie działalności oświatowej, o której mowa w powyższym przepisie, z regulacji ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. nr 173, poz. 1807) spowodowało, że również w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych nieruchomości zajęte na działalność oświatową nie są traktowane jak nieruchomości zajęte na działalność gospodarczą, a co za tym idzie, opodatkowane właściwą dla takiej działalności stawką. Przedmioty opodatkowania zajęte na prowadzenie działalności oświatowej, nieobjęte zwolnieniem na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 2, opodatkowane są kilkakrotnie niższą stawką podatku od nieruchomości niż stawka przewidziana dla przedmiotów opodatkowania związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, tj. stawką dla gruntów i budynków pozostałych.

Ponadto, na podstawie art. 7 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, rada gminy może uchwalić na swoim terenie inne zwolnienia przedmiotowe niż określone w ustawie. Uprawnienie to wynika z zasady samodzielności jednostek samorządu terytorialnego, która wyrażona została w art. 165 Konstytucji RP oraz w art. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591 ze zm.). Rada gminy może zatem zwolnić nieruchomości szkolne stanowiące własność podatników prowadzących szkoły.

Ocena zgodności treści powyższego zwolnienia z Konstytucją RP nie jest możliwa bez odniesienia się do konkretnie wskazanych przepisów ustawy zasadniczej i w istocie rzeczy należy do kompetencji Trybunału Konstytucyjnego.

Mając jednak na względzie przepisy konstytucyjne dotyczące kwestii podatkowych, należy stwierdzić, iż o zakresie i przedmiocie ulg i zwolnień podatkowych decydują przesłanki o charakterze ekonomicznym i społecznym. Powyższe jest realizacją zasady władztwa podatkowego państwa wyrażonej w art. 217 Konstytucji stanowiącym, iż nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy. Zgodnie z tą zasadą, państwo ma prawo ustanawiania ulg i zwolnień w stosunku do poszczególnych kategorii podmiotów w związku z finansowaniem ich zadań. Szkoły publiczne, inaczej niż szkoły niepubliczne, nie pobierają opłat za nauczanie (nie osiągają więc dochodów z tego tytułu, mogących finansować ich zadania). Realizują natomiast prawo do bezpłatnego nauczania, a zarazem obowiązek nauki do 18 roku życia, zagwarantowane w art. 70 Konstytucji RP.

Należy również zwrócić uwagę na istniejące różnice w funkcjonowaniu szkół publicznych i niepublicznych, a w szczególności na fakt, że działalność oświatowa szkół niepublicznych prowadzona na zasadzie odpłatności wyczerpuje przesłanki działalności gospodarczej, do której jednak, na mocy przepisu szczególnego art. 83a ustawy o systemie oświaty, nie stosuje się przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Powoduje to m.in. korzystanie przez wymienione podmioty z preferencyjnych stawek podatku od nieruchomości w porównaniu z podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą.

Biorąc pod uwagę powyższe, nie wydaje się oczywiste, że preferencje w formie zwolnienia podatkowego powinny być jednakowe dla wszystkich szkół (podmiotów prowadzących szkoły)."