ST3-4820-3/2007 - Informacja o rocznych kwotach poszczególnych części subwencji ogólnych oraz o wysokości rocznych wpłat gmin, wynikających z ustawy budżetowej na rok 2007.
Pismo z dnia 12 lutego 2007 r. Ministerstwo Finansów ST3-4820-3/2007 Informacja o rocznych kwotach poszczególnych części subwencji ogólnych oraz o wysokości rocznych wpłat gmin, wynikających z ustawy budżetowej na rok 2007.
Zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 203, poz. 1966 z późn. zm.), przekazuję w załączeniu informację o wynikających z ustawy budżetowej na rok 2007 rocznych kwotach poszczególnych części subwencji ogólnych oraz o wysokości rocznych wpłat gmin, ustalonych według zasad określonych w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.
W ustawie budżetowej na rok 2007 ujęte zostały:
część wyrównawcza subwencji ogólnej dla gmin w wysokości 4.377.957 tys. zł,
część równoważąca subwencji ogólnej dla gmin w wysokości 463.602 tys. zł,
część oświatowa subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w wysokości 28.204.949 tys. zł.
Część wyrównawcza subwencji ogólnej dla gmin
Część wyrównawcza subwencji ogólnej dla gmin składa się z kwoty podstawowej i kwoty uzupełniającej.
Kwota podstawowa części wyrównawczej subwencji ogólnej dla gmin wynosi 3.395.813 tys. zł.
Zgodnie z art. 20 ust. 2 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, kwotę podstawową otrzymują gminy, w których wskaźnik dochodów podatkowych na 1 mieszkańca jest niższy od 92% wskaźnika dochodów podatkowych wszystkich gmin na 1 mieszkańca kraju.
Stosownie do art. 20 ust. 3 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, przez dochody podatkowe rozumie się łączne dochody z tytułu: podatku od nieruchomości, podatku rolnego, podatku leśnego, podatku od czynności cywilnoprawnych, podatku od osób fizycznych opłacanego w formie karty podatkowej, podatku od środków transportowych, wpływów z opłaty skarbowej, wpływów z opłaty eksploatacyjnej, udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych.
Dla ustalenia części wyrównawczej subwencji ogólnej i wpłat przyjmuje się dochody, które gmina może uzyskać z podatku rolnego, stosując do ich obliczenia średnią cenę skupu żyta, a z podatku leśnego - średnią cenę sprzedaży drewna, ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, a w przypadku innych podatków, stosując do ich obliczenia górne granice stawek podatków obowiązujące w danym roku. Do dochodów, które gmina może uzyskać zalicza się także skutki finansowe wynikające z zastosowania, przewidzianych w przepisach prawa podatkowego, ulg podatkowych i ulg w spłacie zobowiązań podatkowych.
Podstawę do ustalenia wysokości kwoty podstawowej na 2007 r. stanowią dane ze sprawozdań z wykonania dochodów podatkowych gminy za 2005 r., z uwzględnieniem korekt, złożonych do właściwych regionalnych izb obrachunkowych, w terminie do dnia 30 czerwca 2006 r. oraz dane o liczbie mieszkańców, według stanu na dzień 31 grudnia 2005 r., ustalonej przez Główny Urząd Statystyczny.
W 2007 r. kwotę podstawową otrzyma 1.960 gmin, z tego: 124 miasta, 445 miast i gmin oraz 1.391 gmin.
Wysokość kwoty uzupełniającej uzależniona jest od gęstości zaludnienia w gminie, w relacji do średniej gęstości zaludnienia w kraju (w 2005 r. średnia gęstość zaludnienia w kraju wynosiła 122 osoby na 1 km2) i dochodu gminy na 1 mieszkańca.
Kwotę uzupełniającą otrzymują te gminy, w których gęstość zaludnienia, ustalona przez Główny Urząd Statystyczny według stanu na dzień 31 grudnia 2005 r. (art. 2 pkt 11 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego), jest niższa od średniej gęstości zaludnienia w kraju i dochód podatkowy na 1 mieszkańca gminy nie jest wyższy niż 150% średniego dochodu podatkowego na 1 mieszkańca kraju.
Wysokość kwoty uzupełniającej, należnej danej gminie, stanowi iloczyn liczby mieszkańców gminy, 17% średniego dochodu podatkowego wszystkich gmin w przeliczeniu na 1 mieszkańca w kraju oraz ilorazu różnicy średniej gęstości zaludnienia w kraju i gęstości zaludnienia w gminie do średniej gęstości zaludnienia w kraju.
Zgodnie z art. 20 ust. 9 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego - kwoty uzupełniającej nie otrzymują gminy, w których gęstość zaludnienia jest niższa od średniej gęstości zaludnienia w kraju, ale wskaźnik G jest wyższy od 150% wskaźnika Gg. Kwota uzupełniająca naliczona dla ww. gmin zwiększa część równoważącą subwencji ogólnej - w 2007 r. kwota ta wynosi 25.344 tys. zł.
W 2007 r. kwotę uzupełniającą, w łącznej wysokości 956.800 tys. zł, otrzyma 1.816 gmin, z tego: 8 miast, 425 miast i gmin oraz 1.383 gminy.
Część równoważąca subwencji ogólnej dla gmin
Część równoważącą subwencji ogólnej dla gmin ustala się w wysokości stanowiącej sumę łącznej kwoty wpłat gmin (463.602 tys. zł) oraz łącznej kwoty uzupełniającej części wyrównawczej subwencji ogólnej tych gmin, których wskaźnik dochodów podatkowych jest wyższy od 150% analogicznego wskaźnika obliczonego łącznie dla wszystkich gmin w kraju i które w związku z tym nie otrzymują kwoty uzupełniającej, choć jest ona dla nich obliczana (25.344 tys. zł).
Łączna kwota części równoważącej subwencji ogólnej dla gmin, ustalona w wysokości kwoty wpłat gmin, jaka została ujęta w ustawie budżetowej na rok 2007, jest o 15.268 tys. zł wyższa od kwoty tej części subwencji przyjętej do projektu ustawy budżetowej na rok 2007. Jest to wynikiem zmiany przepisów dotyczących sposobu wyliczenia wpłat dla gmin górniczych. Szczegółowe wyjaśnienia zostały zawarte w dalszej części niniejszego pisma dotyczącej wpłat gmin.
Dlatego należy mieć na uwadze, iż w terminie 30 dni od dnia ogłoszenia uchwalonej w dniu 26 stycznia 2007 r. przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustawy o zmianie ustawy o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego (proces legislacyjny jeszcze nie został zakończony), Minister Finansów zmniejszy kwotę części równoważącej subwencji ogólnej dla gmin, podaną w załączniku do niniejszego pisma. Gminy zostaną poinformowane o powyższym odrębnym pismem.
Część równoważąca subwencji ogólnej dla gmin na 2007 r. została rozdzielona między gminy zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 15 września 2006 r. w sprawie podziału części równoważącej subwencji ogólnej dla gmin na rok 2007 (Dz. U. Nr 169, poz. 1205), stanowiącym wykonanie delegacji zawartej w art. 21 ust. 3 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.
W związku z powyższym, część równoważąca subwencji ogólnej na 2007 r., podlegająca rozdzieleniu między gminy, w sposób określony w ww. rozporządzeniu Ministra Finansów, wynosi 488.946 tys. zł.
W rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie podziału części równoważącej subwencji ogólnej dla gmin na rok 2007 określono, iż z kwoty, która podlega podziałowi, zostanie wydzielone:
50% - do podziału pomiędzy gminy miejskie, w których wydatki na dodatki mieszkaniowe poniesione w 2005 r., w przeliczeniu na jednego mieszkańca gminy, były wyższe od 80% średnich wydatków wszystkich gmin miejskich poniesionych na ten cel w 2005 r., w przeliczeniu na jednego mieszkańca gmin miejskich,
25% - do podziału pomiędzy gminy wiejskie i miejsko-wiejskie, w których wydatki na dodatki mieszkaniowe poniesione w 2005 r., w przeliczeniu na jednego mieszkańca gminy, były wyższe od 90% średnich wydatków wszystkich gmin wiejskich i miejsko-wiejskich poniesionych na ten cel w 2005 r., w przeliczeniu na jednego mieszkańca gmin wiejskich i miejsko-wiejskich.
25% - do podziału pomiędzy gminy wiejskie i miejsko-wiejskie, w których suma dochodów - zrealizowanych w 2005 r. z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz dochodów, jakie gmina mogła uzyskać w 2005 r. z podatku rolnego, stosując do ich obliczenia średnią cenę skupu żyta, i z podatku leśnego, stosując do ich obliczenia średnią cenę sprzedaży drewna, ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, bez ulg, zwolnień, odroczeń, umorzeń, w przeliczeniu na jednego mieszkańca gminy - jest niższa od 80% średnich dochodów z tych samych tytułów we wszystkich gminach wiejskich i miejsko-wiejskich, w przeliczeniu na jednego mieszkańca tych gmin.
Część oświatowa subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego
Część oświatowa subwencji ogólnej, planowana na rok 2007, została podzielona zgodnie z art. 28 ust. 5 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.
Z podziału ogólnej kwoty części oświatowej subwencji ogólnej, planowanej na 2007 r. - 28.204.949 tys. zł - wyłączona została ustawowa 0,6% rezerwa w wysokości 169.230 tys. zł, która została powiększona o kwotę 2 tys. zł, wynikającą z zaokrąglenia kwot skalkulowanych dla poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego.
Podział kwoty 28.035.717 tys. zł na poszczególne rodzaje samorządu kształtuje się następująco:
gminy - 17.121.165 tys. zł,
powiaty - 10.321.174 tys. zł,
województwa - 593.378 tys. zł.
W powyższych kwotach uwzględnione zostały: kwota bazowa części oświatowej subwencji ogólnej, według finansowego standardu A, kwota uzupełniająca na realizację zadań szkolnych, kwota na zadania pozaszkolne.
Kwoty części oświatowej subwencji ogólnej na 2007 r. dla poszczególnych gmin, powiatów i województw samorządowych naliczone zostały zgodnie z zasadami przyjętymi w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 grudnia 2006 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2007 (Dz. U. Nr 246, poz. 1799).
Zakres zadań oświatowych realizowany przez poszczególne jednostki samorządu terytorialnego, stanowiący podstawę do naliczenia subwencji na 2007 r., określony został na podstawie danych dotyczących liczby uczniów wykazanych w sprawozdaniach statystycznych GUS typu "S" na rok szkolny 2006/2007 oraz danych dotyczących liczby nauczycieli poszczególnych stopni awansu zawodowego wykazanych w sprawozdaniach EN-3 (wg stanu na dzień 10 września 2006 r.).
W wyliczeniach części oświatowej subwencji ogólnej na 2007 r. przyjęto zakres zadań oświatowych realizowanych przez poszczególne jednostki samorządu terytorialnego, uwzględniający zmiany w podziale terytorialnym kraju wprowadzone z dniem 1 stycznia 2007 r. na podstawie rozporządzeń Rady Ministrów:
z dnia 26 lipca 2005 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania miejscowościom statusu miasta (Dz. U. Nr 141, poz. 1185 z późn. zm.),
z dnia 27 lipca 2006 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania miejscowościom statusu miasta (Dz. U. Nr 137, poz. 972 z późn. zm.).
W planowanej kwocie części oświatowej subwencji ogólnej na rok 2007 uwzględniono wzrost - w stosunku do roku bazowego (2006) - wydatków bieżących szkół i placówek oświatowych finansowanych (dotowanych) z budżetów jednostek samorządu terytorialnego z tytułu:
planowanego wzrostu wynagrodzeń nauczycieli (z uwzględnieniem skutków awansu zawodowego nauczycieli),
skutków utworzenia 510 etatów dla doradców zawodowych w poradniach psychologiczno-pedagogicznych,
kontynuowania kształcenia w funkcjonujących od 1 września 2004 r. uzupełniających liceach ogólnokształcących dla młodzieży.
Wyliczenia planowanych na rok 2007 kwot części oświatowej subwencji ogólnej dla poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego dokonało Ministerstwo Edukacji Narodowej. W związku z powyższym, ewentualne pytania w sprawie wysokości kwoty części oświatowej subwencji, należy kierować do Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Wpłaty gmin
Zgodnie z art. 29 ww. ustawy, gminy, w których wskaźnik dochodów podatkowych na 1 mieszkańca (wskaźnik G) jest większy niż 150% wskaźnika ustalonego analogicznie dla wszystkich gmin w kraju (wskaźnik Gg), dokonują wpłat do budżetu państwa, z przeznaczeniem na część równoważącą subwencji ogólnej dla gmin.
Z dniem 31 grudnia 2006 r. stracił moc obowiązujący przepis art. 30 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach 2003-2006 (Dz. U. Nr 210, poz. 2037 oraz z 2005 r. Nr 150, poz. 1250), na podstawie którego gmina górnicza w latach 2004-2006 była zwolniona z wpłat do budżetu państwa od przypadającej jej części opłaty eksploatacyjnej od przedsiębiorstwa górniczego.
Wpłaty gmin górniczych zostały więc ustalone na zasadach ogólnych, tj. określonych w art. 29 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Przyjęta w ustawie budżetowej na rok 2007 łączna kwota wpłat gmin, ustalona według zasad określonych w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, wynosi 463.602 tys. zł, tj. o 15.268 tys. zł więcej niż w projekcie ustawy budżetowej na rok 2007.
Należy jednak zauważyć, iż w dniu 26 stycznia 2007 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił ustawę o zmianie ustawy o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach 2003-2006, w której zwolnienie gmin górniczych z wpłat do budżetu państwa od przypadającej jej części opłaty eksploatacyjnej od przedsiębiorstwa górniczego przedłużone zostało na lata 2007-2011. Ustawa ta wejdzie w życie w terminie 14 dni od dnia ogłoszenia i będzie mieć zastosowanie od dnia 1 stycznia 2007 r.
Z uwagi na to, iż proces legislacyjny jeszcze trwa, dopiero po jego zakończeniu i wejściu w życie ustawy, o której mowa wyżej, Minister Finansów zmniejszy kwoty wpłat oraz części równoważącej subwencji ogólnej i poinformuje zainteresowane gminy w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie omawianej ustawy.
W odniesieniu do zmniejszonych kwot wpłat i części równoważącej subwencji ogólnej będą miały zastosowanie przepisy art. 33 ust. 2 i 4 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.
Jednocześnie pragnę przypomnieć, że - zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego - jednostki samorządu terytorialnego zobowiązane są do dokonywania wpłat na rachunek budżetu państwa w dwunastu równych ratach w terminie do 15 dnia każdego miesiąca. Jednostki samorządu terytorialnego dokonują wpłat na rachunek bankowy Ministerstwa Finansów, Departament Finansów Samorządu Terytorialnego, umiejscowiony w Narodowym Banku Polskim Oddział Okręgowy w Warszawie numer 41 1010 1010 0071 7122 3100 0000.
Wpłaty powinny być ujmowane w budżetach gmin (po stronie wydatków) w następujących podziałkach klasyfikacji budżetowej:
dział - 758 - Różne rozliczenia,
rozdział - 75831 - Część równoważąca subwencji ogólnej dla gmin,
paragraf - 2930 - Wpłaty jednostek samorządu terytorialnego do budżetu państwa.
Uprzejmie informuję, że w ustawie budżetowej na rok 2007 ujęta została kwota przeznaczona na część rekompensującą subwencji ogólnej dla gmin w wysokości 33.071 tys. zł.
Kwota części rekompensującej dla gmin wynika z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 października 2003 r. o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych i niektórych ustaw (Dz. U. Nr 188, poz. 1840 z późn. zm.). Część rekompensująca subwencji ogólnej dla gmin przeznaczona jest na wyrównanie ubytku dochodów, wynikającego ze zwolnienia z podatku od nieruchomości gruntów, budowli i budynków, które są zajęte na prowadzenie przez przedsiębiorcę, na podstawie zmienionego zezwolenia, działalności gospodarczej na terenie specjalnych stref ekonomicznych.
Ustawa o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych i niektórych ustaw w art. 10 ust. 1, przewiduje zwolnienie z podatku od nieruchomości gruntów, budynków i budowli, które są zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia, zmienionego stosownie do przepisów art. 6 tej ustawy, przez przedsiębiorcę, do którego stosuje się art. 5 ust. 2, w okresie ważności tego zezwolenia. Ustawa przewiduje również przyznanie gminie, która nie uzyskała dochodów z tytułu podatku od nieruchomości w związku z zastosowanymi zwolnieniami, rekompensaty z budżetu państwa w formie części rekompensującej subwencji ogólnej.
Szczegółowe zasady ustalania tej rekompensaty określa rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 13 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobu ustalania i trybu przekazywania gminom części rekompensującej subwencji ogólnej na wyrównanie ubytku dochodów w specjalnych strefach ekonomicznych (Dz. U. Nr 65, poz. 599 z późn. zm.), natomiast wykaz gmin uprawnionych do otrzymania tej rekompensaty w 2007 r. zostanie określony - w drodze rozporządzenia - przez Ministra Gospodarki.
Uprzejmie informuję, że roczne kwoty części wyrównawczej i równoważącej subwencji ogólnej dla gmin na 2007 r. oraz kwoty wpłat gmin, a także planowane na 2007 r. dochody gmin z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, obliczone zostały dla gmin istniejących w roku poprzedzającym rok bazowy, bez uwzględnienia zmian w podziale administracyjnym kraju, które weszły w życie z dniem 1 stycznia 2006 r. i 1 stycznia 2007 r.
W celu dokonania podziału rocznych kwot części wyrównawczej i części równoważącej subwencji ogólnej na 2007 r., kwot wpłat oraz kwot udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych dla gmin objętych zmianami w podziale administracyjnym kraju, Ministerstwo Finansów zwróciło się do Głównego Urzędu Statystycznego o podanie liczby ludności faktycznie zamieszkałej na terenie tych gmin według stanu na dzień 31 grudnia 2005 r. z uwzględnieniem zmian, o których mowa wyżej.
O dokonanym podziale zainteresowane gminy zostaną powiadomione odrębnym pismem Ministra Finansów, niezwłocznie po otrzymaniu z Głównego Urzędu Statystycznego danych dotyczących liczby mieszkańców w jednostkach, w których nastąpiły zmiany w podziale administracyjnym kraju.
W związku z podnoszoną przez niektóre gminy kwestią dotyczącą liczby mieszkańców gminy, przyjętej do wyliczenia subwencji ogólnej na 2007 r., uprzejmie informuję, że zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego - ilekroć w ustawie jest mowa o liczbie mieszkańców, rozumie się przez to liczbę mieszkańców faktycznie zamieszkałych na terenie jednostki samorządu terytorialnego (w tym przypadku gminy), według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego rok bazowy, ustaloną przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
Do kategorii ludności faktycznie zamieszkałej zalicza się:
ludność zameldowaną w danej gminie i autentycznie mieszkającą w tej gminie (czyli bez ludności wymeldowanej na pobyt czasowy powyżej 2 miesięcy z powodu pracy, nauki itp.),
ludność zameldowaną na stałe w innej gminie, ale mieszkającą czasowo na terenie danej gminy (czyli osoby zameldowane na pobyt czasowy powyżej 2 miesięcy z powodu pracy, nauki itp.).
Podana przez Główny Urząd Statystyczny liczba mieszkańców gmin wynika z bilansu ludności faktycznie zamieszkałej, prowadzonego przez ten Urząd dla podstawowych jednostek podziału administracyjnego kraju.
Jeżeli gmina stwierdziła rozbieżności między liczbą mieszkańców podaną przez Główny Urząd Statystyczny a liczbą mieszkańców ustaloną przez gminę samodzielnie, może zwrócić się - za pośrednictwem Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego - do Głównego Urzędu Statystycznego z wnioskiem o weryfikację odpowiednich danych.
Uprzejmie informuję, że zgodnie z art. 4 ust. 2, w związku z art. 89, ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, w 2007 r. wielkość udziału gmin we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych wynosi 36,22%.
Przekazana informacja o planowanych dochodach z tytułu udziału gmin we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych nie ma charakteru dyrektywnego, a jedynie informacyjno-szacunkowy, ponieważ dochody podatkowe planowane są w budżecie państwa na podstawie szacunków i prognoz. Realizacja tych dochodów może ulec zwiększeniu lub zmniejszeniu, w porównaniu z planem określonym w ustawie budżetowej, z powodów, na które Minister Finansów nie ma bezpośredniego wpływu. W związku z powyższym, faktyczne dochody gmin mogą być zatem większe lub mniejsze od tych wielkości, które wynikają z informacji podanej przez Ministra Finansów.
Pragnę zwrócić uwagę, że stosownie do art. 34 ust. 3 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego - w przypadku zmiany banku prowadzącego obsługę budżetu jednostki samorządu terytorialnego lub zmiany numeru rachunku bankowego, gminy zobowiązane są do przekazania Ministrowi Finansów informacji o nowym rachunku bankowym, w terminie 30 dni przed dniem zamknięcia rachunku funkcjonującego przed zmianą.
Powyższa informacja powinna być podpisana przez dwie osoby, tj. Wójta (Burmistrza lub Prezydenta) oraz Skarbnika.
Informuję o najważniejszych zmianach wprowadzonych w systemie finansów jednostek samorządu terytorialnego w związku z wejściem w życie z dniem 29 grudnia 2006 r. ustawy z dnia 8 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 249, poz. 1832):
Rozszerzono katalog środków publicznych określonych w przepisie art. 5 ust. 3 ustawy, m.in. o środki z pomocy udzielonej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, tj. środki: Norweskiego Mechanizmu Finansowego; Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego; Szwajcarskiego Mechanizmu Finansowego.
Doprecyzowano przepisy dotyczące jawności i przejrzystości finansów publicznych. Przepis art. 14 pkt 2 lit. e, który obowiązywał do końca 2006 r., nakładał na zarząd jednostki samorządu terytorialnego wymóg podania do publicznej wiadomości w terminie do dnia 31 maja roku następnego wykazu osób prawnych i fizycznych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym w zakresie podatków lub opłat udzielono ulg, odroczeń, umorzeń lub rozłożono spłatę na raty. W nowym brzmieniu przepisu art. 14 pkt 2 lit. e uściślono, iż wymóg ten dotyczy wykazu osób prawnych i fizycznych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, którym w zakresie podatków lub opłat udzielono ulg, odroczeń, umorzeń lub rozłożono spłatę na raty w kwocie przewyższającej 500 zł, wraz ze wskazaniem wysokości umorzonych kwot i przyczyn umorzenia.
Wprowadzono zmianę art. 24 ust. 2 i art. 26 ust. 2, polegającą na wyłączeniu samorządowych zakładów budżetowych i samorządowych gospodarstw pomocniczych z zakresu ww. regulacji.
Zamieszczono w art. 43 ust. 3 ustawy o finansach publicznych przepis stanowiący, iż do przypadających jednostkom samorządu terytorialnego należności pieniężnych, z tytułu realizacji zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego ustawami, stosuje się przepisy art. 42 tej ustawy. Wymieniony przepis ustawy o finansach publicznych również otrzymał nowe brzmienie, przy czym obecny zakres regulacji jest zbieżny z przepisami uchylonego z dniem 29 grudnia 2006 r. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 czerwca 2006 r. w sprawie sposobu i trybu umarzania, odraczania lub rozkładania na raty spłat należności pieniężnych, do których nie stosuje się przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 117, poz. 791).
Wprowadzono zmiany przepisów w zakresie prowadzenia kontroli finansowej i audytu wewnętrznego. Na podstawie art. 45 ust. 5a ustawy na kierownika jednostki podsektora samorządowego został nałożony obowiązek zawiadomienia - w formie pisemnej wraz z uzasadnieniem - zarządu jednostki samorządu terytorialnego o wydaniu polecenia realizacji operacji gospodarczej lub finansowej zakwestionowanej przez głównego księgowego. W przypadku, gdy polecenie wyda wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta lub marszałek województwa będący kierownikiem jednostki, zawiadamia organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego oraz właściwą regionalną izbę obrachunkową.
Dokonano zmiany art. 79 ust. 2 pkt 2 ustawy o finansach publicznych, w myśl której ograniczeń w zakresie procedur ostrożnościowych i sanacyjnych, o których mowa w art. 79 ust. 1 pkt 1, pkt 2 lit. a i b oraz pkt 3 lit. d tej ustawy, nie stosuje się do kwot deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego sfinansowanych nadwyżką budżetową z lat poprzednich, a także sfinansowanych emisją papierów wartościowych, zaciągniętymi kredytami i pożyczkami w związku z umową zawartą z podmiotem dysponującym środkami, o których mowa w art. 5 ust. 3. Znowelizowany przepis art. 79, odsyłając do art. 5 ust. 3, rozszerza zatem katalog przypadków, w których nie stosuje się ograniczeń w zakresie procedur ostrożnościowych i sanacyjnych. Tym samym zwiększa się możliwości wykorzystania środków zagranicznych.
W art. 165a wprowadzono przepis określający, iż dochody i wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego ujmuje się w podziale na bieżące i majątkowe, przy czym przepisy definiują co rozumie się pod pojęciem odpowiednio dochodów i wydatków: bieżących i majątkowych.
Jednocześnie dokonano zmiany w art. 184 ust. 1 pkt 1. Zgodnie z nowym przepisem, uchwała budżetowa jednostki samorządu terytorialnego określa prognozowane dochody jednostki samorządu terytorialnego według źródeł i działów klasyfikacji w podziale na dochody: bieżące i majątkowe.
Zmiany dotyczące sposobu ujmowania dochodów i wydatków zwiększą przejrzystość budżetu.
Regulacje zawarte w art. 165a i 184 ust. 1 pkt 1 ustawy o finansach publicznych, w brzmieniu nadanym w nowelizacji ustawy, będą miały zastosowanie po raz pierwszy do opracowania uchwały budżetowej na rok 2008.
Doprecyzowano przepis art. 168 ust. 2 pkt 6 ustawy, określając, iż deficyt budżetu jednostki samorządu terytorialnego może być sfinansowany przychodami pochodzącymi z wolnych środków, jako nadwyżki środków pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu jednostki samorządu terytorialnego, wynikających z rozliczeń kredytów i pożyczek z lat ubiegłych.
Wprowadzono nowe regulacje dotyczące limitów zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego. Regulacje te rozszerzają zakres odstępstw od limitów w zakresie spłaty zobowiązań (art. 169 ust. 3) i długu jednostek samorządu terytorialnego (art. 170 ust. 3), głównie poprzez wyłączenie z nich wyemitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek zaciągniętych w związku z umową zawartą z podmiotem dysponującym środkami z pomocy udzielonej przez państwa Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.
Nowy przepis art. 169 ust. 3 stanowi, iż ograniczeń określonych w art. 169 ust. 1 nie stosuje się do:
emitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek zaciągniętych w związku z umową zawartą z podmiotem dysponującym środkami, o których mowa w art. 5 ust. 3,
poręczeń i gwarancji udzielonych samorządowym osobom prawnym realizującym zadania jednostki samorządu terytorialnego z wykorzystaniem środków, o których mowa w art. 5 ust. 3.
Z kolei nowy przepis art. 170 ust. 3 stanowi, że ograniczeń, o których mowa w art. 170 ust. 1 i 2, nie stosuje się do emitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek zaciąganych w związku z umową zawartą z podmiotem dysponującym środkami, o których mowa w art. 5 ust. 3.
Wprowadzone rozwiązania zwiększają zdolność absorpcji środków zagranicznych przez jednostki samorządu terytorialnego.
Zmiana przepisu art. 170 ust. 4 ustawy jest konsekwencją zmiany art. 5 ust. 3, a nadto doprecyzowuje, iż przepis ust. 3 nie będzie miał zastosowania po zakończeniu programu, projektu lub zadania, realizowanych ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 3, oraz po otrzymaniu refundacji dokonanych wydatków.
Doprecyzowano w art. 172 regulacje dotyczące trybu przedkładania i publikowania opinii regionalnych izb obrachunkowych w sprawach:
możliwości sfinansowania deficytu przedstawionego przez jednostkę samorządu terytorialnego;
prawidłowości dołączonej do projektu uchwały budżetowej prognozy kwoty długu jednostki samorządu terytorialnego, ze szczególnym uwzględnieniem zapewnienia przestrzegania przepisów ustawy dotyczących uchwalania i wykonywania budżetów w następnych latach, na które zaciągnięto zobowiązania.
Zgodnie z art. 172 ust. 2, opinie te powinny być publikowane przez jednostkę samorządu terytorialnego w terminie miesiąca od dnia przekazania projektu uchwały budżetowej do regionalnej izby obrachunkowej, na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 z późn. zm).
Dokonano zmiany w art. 181 ust. 2, w świetle której opinię regionalnej izby obrachunkowej o prognozie kwoty długu jednostki samorządu terytorialnego, zarząd jednostki samorządu terytorialnego jest obowiązany przedstawić, przed uchwaleniem budżetu, organowi stanowiącemu jednostki samorządu terytorialnego.
Zakres spraw objętych uchwałą budżetową obejmować będzie - stosownie do zmiany dokonanej w art. 184 ust. 1 pkt 6 ustawy - wydatki na programy i projekty realizowane ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej oraz niepodlegających zwrotowi środków z pomocy udzielonej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), a także środków pochodzących z innych niż wymienione wyżej źródeł zagranicznych, w części związanej z realizacją zadań jednostki samorządu terytorialnego. W brzmieniu obowiązującym do dnia 28 grudnia 2006 r. przepis art. 184 ust. 1 pkt 6 dotyczył wyłącznie wydatków na programy i projekty realizowane ze środków budżetu UE w części związanej z realizacją zadań danej jednostki samorządu terytorialnego.
Dodano w art. 188 regulacje:
ust. 1a i 1b, określające, iż zarząd województwa może dokonywać zmian w planie dochodów i wydatków budżetu samorządu województwa w zakresie środków przeznaczonych na realizację regionalnych programów operacyjnych, dla których samorząd województwa jest instytucją zarządzającą. Zmiany, o których mowa wyżej, mogą być dokonywane w związku z wnioskiem beneficjenta pomocy udzielanej ze środków przewidzianych na realizację regionalnych programów operacyjnych, wyłącznie w ramach przyznanych środków,
pkt 3 w ust. 2, umożliwiający przekazanie przez zarząd jednostki samorządu terytorialnego innym jednostkom organizacyjnym jednostki samorządu terytorialnego, uprawnień do zaciągania zobowiązań z tytułu umów, których realizacja w roku następnym jest niezbędna dla zapewnienia ciągłości działania jednostki i termin zapłaty upływa w roku następnym. Zmiana ta ułatwi kierownikom samorządowych jednostek organizacyjnych zawieranie umów na świadczenie różnych usług związanych z funkcjonowaniem jednostki organizacyjnej.
Zamieszczono regulację art. 189a, zgodnie z którą przepis art. 130 - określający niezbędne elementy umowy o udzielenie i rozliczenie dotacji celowych - stosuje się odpowiednio w odniesieniu do dotacji udzielonych z budżetu jednostki samorządu terytorialnego.
Wprowadzono w art. 191 przepis ust. 1a, określający, iż z upływem roku budżetowego nie wygasają wydatki budżetowe jednostki samorządu terytorialnego przeznaczone na programy i projekty realizowane przy udziale środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub środków pomocy udzielonej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.
Doprecyzowano treść art. 195 ust. 1 dotyczącą wyboru banku do obsługi budżetu jednostki samorządu terytorialnego. Zgodnie z dotychczasowym brzmieniem art. 195 ust. 1, bankową obsługę budżetu jednostki samorządu terytorialnego wykonywał bank wybrany w trybie określonym w przepisach o zamówieniach publicznych. Obowiązujący obecnie przepis stanowi natomiast, iż bankową obsługę budżetu jednostki samorządu terytorialnego wykonuje bank wybrany na zasadach określonych w przepisach o zamówieniach publicznych.
Zastąpienie określenia "w trybie określonym w przepisach o zamówieniach publicznych" sformułowaniem "na zasadach określonych w przepisach o zamówieniach publicznych" zapewnia spójność terminologiczną ustawy o finansach publicznych z ustawą z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2006 r. Nr 164, poz. 1163 z późn. zm.).
Ważne dla jednostek samorządu terytorialnego rozwiązania w zakresie absorpcji środków zagranicznych związane są z późniejszymi zmianami systemowymi dotyczącymi budżetu państwa. Zmiany w tym zakresie wynikają z włączenia środków unijnych do dochodów budżetu państwa oraz likwidacji możliwości prefinansowania zadań realizowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej. W szczególności:
W świetle art. 203 samorząd województwa, będący instytucją zarządzającą w rozumieniu ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. Nr 227, poz. 1658), będzie otrzymywać z budżetu państwa, w formie zaliczki, dotację rozwojową na realizację regionalnego programu operacyjnego. Dotacja rozwojowa stanowi dochód samorządu województwa.
Przepis art. 204 określa, że samorząd województwa, będący instytucją zarządzającą, udziela dotacji beneficjentom regionalnych programów operacyjnych. Dotacje udzielone jednostce samorządu terytorialnego stanowią dochód tej jednostki.
W świetle art. 206 ust. 2 pkt 2 lit. c ustawy, programy operacyjne, które ujmowane są w załączniku do ustawy budżetowej, określają m.in. środki pochodzące z budżetów jednostek samorządu terytorialnego. W terminie do dnia 15 sierpnia gminy i powiaty realizujące programy operacyjne będą przedkładać zarządowi województwa informację o wymienionych środkach planowanych na realizację programów operacyjnych wynikających z uchwał. W terminie do dnia 31 sierpnia zarząd województwa przedkłada ministrowi właściwemu do spraw rozwoju regionalnego zbiorczą informację o środkach, o których mowa w art. 206 ust. 2 pkt 2 lit. c ustawy, planowanych na realizację programów operacyjnych w województwie.
Jednocześnie wprowadzono w art. 201 ustawy rozwiązanie określające, iż środki, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 3 i ust. 3 pkt 3a i 4, stanowią dochody jednostek samorządu terytorialnego, przychody innych jednostek sektora finansów publicznych lub jednostek spoza tego sektora, jeżeli jednostki otrzymały te środki bezpośrednio od dawcy środków, chyba że możliwość otrzymania tych środków wynika z umowy międzynarodowej lub porozumienia pomiędzy organem administracji rządowej a dawcą środków.
Wprowadzono regulacje, iż przepisy wykonawcze wydane na podstawie upoważnień zmienianych ustawą z dnia 8 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw, zachowują moc do dnia wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie przepisów zmienianych tą ustawą, nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2011 r.