ST3-4820/1/2003/57 - Zasady i kryteria podziału subwencji ogólnej dla gmin na 2003 r.

Zgodnie z art. 40 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2003 (Dz. U. Nr 150, poz. 983 ze zm.) - przekazuję w załączeniu informację o ostatecznej:

- wysokości przyznanych kwot poszczególnych części subwencji ogólnej na 2003 r.,

- wysokości rocznej wpłaty na zwiększenie części podstawowej subwencji ogólnej na 2003 r.,

ustalonych według zasad określonych w ww. ustawie.

Ponadto informuję również o planowanej na 2003 r. kwocie dochodów z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, stanowiącego dochód budżetu państwa.

Kwota subwencji ogólnej dla gmin (bez części oświatowej) w 2003 r. wynosi 4.273.687 tys. zł, z tego:

1) część podstawowa - 2.182.246 tys. zł, stanowi sumę kwoty 1.906.842 tys. zł, tj. około 1,2% planowanych dochodów budżetu państwa (wynoszących 155.697.654 tys. zł) i kwoty wpłat gmin, wynoszącej 275.404 tys. zł,

2) część rekompensująca - 2.091.441 tys. zł, przy czym:

a) 1.550.451 tys. zł stanowi kwotę rekompensującą dochody utracone w związku z częściową likwidacją podatku od środków transportowych, ustaloną jako 10,5% planowanych w ustawie budżetowej wpływów z podatku akcyzowego od paliw silnikowych,

b) 540.990 tyś. zł stanowi kwotę rekompensującą dochody utracone z tytułu ustawowych ulg i zwolnień, określonych w art. 1 pkt 7 i art. 9 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2002 oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 216, poz. 1826).

Część podstawowa subwencji ogólnej została rozdzielona między gminy w następujący sposób:

-ustalono kwotę wyrównawczą dla gmin, w których wskaźnik podstawowych dochodów podatkowych na 1 mieszkańca jest mniejszy od 85% analogicznego wskaźnika obliczonego dla wszystkich gmin w kraju.

Wielkości kwot wyrównawczych, a także kwoty wpłat gmin na zwiększenie części podstawowej subwencji ogólnej, zostały ustalone na podstawie skorygowanej bazy danych (w porównaniu z bazą, która posłużyła do wyliczenia projektowanych kwot). Kwota wyrównawcza w 2003 r. wynosi 2.155.365 tys. zł i przysługuje 1.760 gminom (z tego: 103 miastom, 377 miastom i gminom oraz 1.280 gminom),

-pozostałą kwotę części podstawowej subwencji ogólnej (26.881 tys. zł) rozdzielono między wszystkie gminy proporcjonalnie do przeliczeniowej liczby mieszkańców. Przeliczeniowa liczba mieszkańców wszystkich gmin w kraju wynosi 42.409.216 osób, a więc na jednego mieszkańca przeliczeniowego przypada około 0,63 zł.

Część rekompensująca subwencji ogólnej w zakresie dochodów utraconych w związku z częściową likwidacją podatku od środków transportowych została rozdzielona między gminy zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 30 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu przyznawania gminom części rekompensującej subwencji ogólnej dla gmin, w zakresie kwoty rekompensującej dochody utracone w związku z częściową likwidacją podatku od środków transportowych (Dz. U. Nr 164, poz. 1179).

Natomiast informacja o kwocie rekompensującej dochody utracone z tytułu ustawowych ulg i zwolnień, wchodzącej w skład części rekompensującej subwencji ogólnej dla gmin, zostanie przekazana w trybie określonym w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 17 lutego 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad obliczania i trybu przekazywania gminom kwoty rekompensującej dochody utracone z tytułu ustawowych ulg i zwolnień (Dz. U. Nr 13, poz. 118 ze zm.).

Zaplanowana w ustawie budżetowej część oświatowa subwencji ogólnej na 2003 r. wynosi 24.321.215 tys. zł. Z kwoty tej wyłączona została 1% rezerwa w wysokości 243.212.150 zł, która została powiększona o kwotę 3.286 zł wynikającą z zaokrągleń.

Kwoty części oświatowej subwencji ogólnej na 2003 r. dla poszczególnych gmin, powiatów (w tym miast na prawach powiatu) oraz samorządów województw naliczone zostały zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie zasad podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w 2003 r. (Dz.U. Nr 234, poz. 1966).

Zakres zadań oświatowych realizowany przez poszczególne jednostki samorządu terytorialnego, stanowiący podstawę do naliczania części oświatowej subwencji ogólnej na 2003 r., określony został na podstawie danych dotyczących liczby uczniów wykazanych w sprawozdaniach statystycznych GUS typu "S" na rok szkolny 2002/2003 oraz danych dotyczących liczby nauczycieli poszczególnych stopni awansu zawodowego wykazanych w sprawozdaniach EN 3.

Część oświatowa subwencji ogólnej naliczana jest dla jednostek samorządu terytorialnego, a nie dla poszczególnych szkół (placówek).

W części oświatowej subwencji ogólnej uwzględniono środki przeznaczone na:

- sfinansowanie awansu zawodowego nauczycieli i 12-miesięcznych skutków wdrożenia III etapu nowego systemu wynagradzania nauczycieli,

- realizację 4. godziny wychowania fizycznego w czwartej klasie szkoły podstawowej od 1 września 2003 r.,

- wdrożenie ramowych planów nauczania w szkołach ponadgimnazjalnych,

- doskonalenie zawodowe nauczycieli (zgodnie z zapisami art. 70a ustawy - Karta Nauczyciela).

Ostateczne kwoty części oświatowej subwencji ogólnej na 2003 r. dla poszczególnych gmin, powiatów (w tym miast na prawach powiatu) oraz samorządów województw zostały ustalone przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, które dysponuje szczegółowymi wyliczeniami dla poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego.

W związku z ustaleniem ostatecznej łącznej kwoty subwencji ogólnej dla gmin na 2003 r. uprzejmie informuję, że rata za styczeń br. zarówno części podstawowej subwencji ogólnej, jak i części rekompensującej subwencji ogólnej w zakresie kwoty rekompensującej dochody utracone w związku z częściową likwidacją podatku od środków transportowych, zostanie przekazana gminom w wysokości ustalonej na podstawie ostatecznej kwoty subwencji ogólnej.

Rata części oświatowej subwencji ogólnej za luty br. stanowić będzie różnicę między kwotą należną za okres styczeń-luty a kwotą przekazaną za styczeń br. (tj. wyliczoną na podstawie wstępnej kwoty tej części subwencji ogólnej).

Pragnę zwrócić uwagę, że ustawą z dnia 23 listopada 2002 r. o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2002 oraz niektórych innych ustaw wprowadzono przepisy regulujące zasady rozliczania środków przekazanych (ustalonych na podstawie projektowanych kwot subwencji ogólnej i wpłat) ze środkami należnymi (ustalonymi na podstawie kwot ostatecznych wynikających z ustawy budżetowej).

W związku z powyższym gminy, które - na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2003 - zostały zobowiązane do dokonywania wpłat przeznaczonych na zwiększenie części podstawowej subwencji ogólnej na 2003 r., powinny zwrócić uwagę na zmianę wielkości kwot tych wpłat w odniesieniu do kwot projektowanych. Rata ww. wpłat za styczeń powinna stanowić 1/12 ostatecznej kwoty wpłat. W przypadku dokonania już wpłaty za styczeń br. (gdy wysokość raty została wyliczona na podstawie wstępnej kwoty wpłaty) należy dokonać rozliczenia środków przekazanych i należnych przy dokonywaniu wpłaty za luty br. poprzez stosowną zmianę tej raty.

Ostatnia rata wpłaty, tj. za grudzień br., powinna uwzględniać roczne rozliczenie kwoty, wynikającej z decyzji Ministra Finansów i wpłat dokonanych przez gminę, oraz uwzględniać zaokrąglenia przyjęte przy wyliczaniu rat za poprzednie miesiące.

Wpłat na zwiększenie części podstawowej subwencji ogólnej należy dokonywać na rachunek bankowy Ministerstwa Finansów, Departament Finansów Samorządu Terytorialnego, umiejscowiony w Narodowym Banku Polskim Oddział Okręgowy w Warszawie numer 41101010100071712231000000.

Pragnę zauważyć, że zgodnie z art. 23 ust. 4 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2003, od kwot niewpłaconych w terminie (tj. do 15 dnia każdego miesiąca) nalicza się odsetki w wysokości ustalonej jak dla zaległości podatkowych.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że ostateczne kwoty: części podstawowej i części rekompensującej w zakresie kwoty rekompensującej dochody utracone w związku z częściową likwidacją podatku od środków transportowych, wchodzące w skład subwencji ogólnej na 2003 r., oraz planowana na 2003 r. kwota udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych dla gmin objętych zmianami w podziale administracyjnym kraju, wprowadzonymi:

- ustawą z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz. U. Nr 41, poz. 361 i Nr 127, poz. 1087),

- rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 września 2001 r. w sprawie ustalenia granic oraz nazw i siedzib władz niektórych gmin i miast (Dz. U. Nr 116, poz. 1241, Nr 156, poz. 1819 i z 2002 r. Nr 93, poz. 826),

- rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie zmiany granic województwa podkarpackiego i małopolskiego (Dz. U. Nr 93, poz. 823),

- rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania miejscowości statusu miasta (Dz. U. Nr 93, poz. 822),

zostały ustalone zgodnie z art. 38 ust. 1 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2003, tj. dla gmin istniejących w dniu 30 czerwca roku bazowego (roku poprzedzającego rok, na który ustalany jest budżet).

O dokonanym - zgodnie z art. 38 ust. 2 pkt 2 i ust. 4 oraz art. 39 ww. ustawy - podziale poszczególnych części subwencji ogólnej (z wyjątkiem części oświatowej) oraz kwoty udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych, w związku ze zmianami granic gmin, zainteresowane gminy zostaną powiadomione niezwłocznie odrębnym pismem Ministra Finansów.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że w związku ze zmianami w podziale administracyjnym kraju, wprowadzonymi ustawą o ustroju miasta stołecznego Warszawy, ostateczna kwota części podstawowej i części rekompensującej subwencji ogólnej na 2003 r. oraz wpłat na zwiększenie części podstawowej subwencji ogólnej dla gmin na 2003 r., a także planowane na 2003 r. dochody z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych dla miasta stołecznego Warszawy zostały ustalone jako suma odpowiednich kwot wyliczonych na 2003 r. dla gmin, które z dniem 27 października 2002 r. weszły w skład miasta stołecznego Warszawy.

Ponadto wyjaśniam, że przekazana informacja o planowanych dochodach z tytułu udziału gmin we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych nie ma charakteru dyrektywnego, a jedynie informacyjno-szacunkowy, ponieważ dochody podatkowe planowane są w budżecie państwa na podstawie szacunków i prognoz. Realizacja tych dochodów może ulec zwiększeniu lub zmniejszeniu, w porównaniu z planem określonym w ustawie budżetowej, z powodów, na które Minister Finansów nie ma bezpośredniego wpływu. W związku z powyższym, faktyczne dochody gmin mogą być większe lub mniejsze od tych wielkości, które wynikają z informacji podanej przez Ministra Finansów.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że w 2003 r. obowiązywać będzie znowelizowana ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2003. Ustawą z dnia 23 listopada 2002 r. o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2002 oraz niektórych innych ustaw wprowadzone zostały następujące rozwiązania:

1. O charakterze porządkowym:

a) przedłużono działanie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2002 o jeden rok,

b) przedłużono o kolejny rok funkcjonowanie art. 61b ustawy, cytowanej wyżej w pkt a), który dopuszcza możliwość zmiany przeznaczenia do 15% planowanej kwoty dotacji, otrzymywanych przez jednostki samorządu terytorialnego z budżetu państwa na realizację zadań własnych (nie będzie to jednak dotyczyło - tak jak obecnie - dotacji z rezerw celowych. Ponadto część dotacji, w stosunku do której dokonano zmian, nie może być przeznaczona na wynagrodzenia),

c) w 2003 r. działalność powiatowych i wojewódzkich urzędów pracy - tak jak w latach ubiegłych - będzie finansowana z dotacji celowych przekazywanych z budżetu państwa na realizację bieżących zadań własnych powiatu i samorządu województwa, a także z innych źródeł określonych w odrębnych przepisach,

2. Doprecyzowujące aktualnie obowiązujące przepisy:

a) dostosowano zapisy ustawy, odnoszące się do opłaty eksploatacyjnej, do znowelizowanej ustawy - Prawo geologiczne i górnicze. Zgodnie z tą nowelizacją organem podatkowym w stosunku do opłaty eksploatacyjnej jest gmina i jest ona uprawniona do stosowania przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa w zakresie zobowiązań podatkowych. W związku z tym, że w przypadku udzielania ulg, odraczania, umarzania czy rozkładania na raty tej opłaty gmina będzie stosowała zasady ogólne, określone w art. 17 ust. 1 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2003 wykreślono przepis art. 17 ust. 3, regulujący szczególny tryb postępowania w tym zakresie. W odniesieniu do spraw niezakończonych, a rozpoczętych przed dniem wejścia w życie nowelizacji ustawy - Prawo geologiczne i górnicze, będą obowiązywały przepisy dotychczasowe, tj. organem podatkowym będzie nadal Minister Środowiska lub wojewoda,

b) od 2003 r. gminy górnicze nie będą otrzymywały zwiększonego o 5% udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych. Jednocześnie utrzymane zostaną na 2003 r. dotychczasowe - korzystne dla gmin górniczych - zasady naliczania wpłat dla gmin górniczych,

c) doprecyzowano zapisy dotyczące sposobu dokonywania wpłat gmin w sytuacji, gdy zmieniają się granice tych gmin (tj. gminy łączą się lub dzielą),

d) doprecyzowano sposób przekazywania jednostkom samorządu terytorialnego środków pochodzących ze źródeł zagranicznych. W ustawie określono, iż środki finansowe pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi oraz środki na współfinansowanie programów realizowanych z udziałem środków zagranicznych niepodlegających zwrotowi są przekazywane zgodnie z procedurami zawartymi w umowie międzynarodowej lub w umowie z dawcą tych środków, albo zgodnie z innymi procedurami, obowiązującymi przy ich wykorzystaniu,

e) podstawę wyliczenia subwencji wyrównawczej, a także zapotrzebowania na dotacje przeznaczone na wypłatę dodatków mieszkaniowych na 2003 r. stanowią dane o liczbie ludności na dzień 31 grudnia 2001 r. Wynika to z faktu, iż z powodu przeprowadzenia w 2002 r. Narodowego Spisu Powszechnego Główny Urząd Statystyczny nie miał możliwości opracowania bilansu ludności na dzień 30 czerwca 2002 r.,

3. Związane z wejściem w życie innych ustaw mających związek z finansowaniem jednostek samorządu terytorialnego:

a) w nowelizacji ustawy wprowadzono zmiany, wynikające z ustawy o ustroju miasta stołecznego Warszawy. Zmieniono zapisy, dotyczące m.in.: sposobu przekazywania wpływów z opłaty skarbowej, wpływów z podatku od czynności cywilnoprawnych oraz naliczania środków na finansowanie dróg,

b) z ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2002 wykreślony został przepis uprawniający gminy do otrzymania części rekompensującej subwencji ogólnej z tytułu zwolnień podatkowych w stosunku do zakładów pracy chronionej. Dochody utracone na skutek zwolnienia z podatków i opłat tych zakładów rekompensowane będą gminom ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Jednocześnie utrzymano na 2003 r. przepisy, pozwalające na ostateczne rozliczenie subwencji rekompensującej z tego tytułu za 2002 r.,

c) wprowadzono zmiany do art. 24 pkt 2 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2002. Zmiany te mają charakter porządkowy i spowodowane są przyjęciem przez Sejm ustaw: o podatku leśnym, o zmianie ustawy o podatku rolnym oraz o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych oraz o zmianie niektórych ustaw. W ustawach tych zmienia się numeracja poszczególnych artykułów, które były przywoływane w art. 24 pkt 2 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2002. Do rozliczenia faktycznych rocznych skutków, wynikających z decyzji i nakazów płatniczych oraz deklaracji podatkowych, będą miały zastosowanie przepisy wykonawcze, wydane na podstawie dotychczasowego upoważnienia ustawowego, zawartego w art. 26 ust. 2 ustawy, w brzmieniu obowiązującym do końca 2002 r.