ST2-4834-107/SZH/2008/1092 - Ograniczenia limitu zadłużenia jednostki samorządu terytorialnego.

W związku z pismem z dnia 26 czerwca 2008 r. w sprawie interpretacji przepisu art. 170 ust. 3 ustawy o Finansach publicznych dotyczącego ograniczeń limitu zadłużenia dla jednostek samorządu terytorialnego - Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnią:

Zgodnie z art. 170 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 z późn. zm.), łączna kwota długu jednostki samorządu terytorialnego na koniec roku budżetowego nie może przekroczyć 60% wykonanych dochodów tej jednostki w tym roku budżetowym.

W trakcie roku budżetowego, zgodnie z art. 170 ust. 2, łączna kwota długu jednostki samorządu terytorialnego na koniec kwartału nie może przekraczać 60% planowanych w danym roku budżetowym dochodów tej jednostki.

Przepisy ustawy o finansach publicznych przewidują, jednocześnie wyjątki w zakresie tych ograniczeń. Stosownie do art. 170 ust. 3, ograniczeń, o których mowa w art. 170 ust. 1 i 2, nie stosuje się do emitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek zaciąganych w związku z umową zawartą z podmiotem dysponującym środkami, o których mowa w art. 5 ust. 3 ustawy. Przepisu art. 170 ust. 3 nic stosuje się po zakończeniu programu, projektu tub zadania realizowanych ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 ustawy, oraz otrzymaniu refundacji dokonanych wydatków.

W przypadku, gdy określone, w umowie środki, o których mowa w art. 5 ust. 3 ustawy, nie zostaną przekazane lub po Ich przekazaniu orzeczony zostanie ich zwrot, jednostka samorządu terytorialnego nie może emitować papierów wartościowych, zaciągać kredytów, pożyczek i udzielać poręczeń do czasu spełnienia warunków, o których mowa w art. 170 ust. 1 i 2 oraz w art. 169 ust. 1 i 2 ustawy.

Dla ustalenia zakresu wyłączeń, przewidzianych w art. 170 ust. 3 ustawy, istotne znaczenie ma użyty w tym przepisie zwrot "w związku % umową". W umowach zawieranych z podmiotem dysponującym środkami, o których mowa w art. 5 ust. 3 ustawy o finansach publicznych, ustala się wielkość środków przeznaczonych przez beneficjenta na realizację danego projektu oraz wielkość środków podlegających refundacji. Oznacza to, że wyłączenia z limitu 60% dotyczą długu powstałego w celu zapewnienia wkładu własnego jednostki samorządu terytorialnego i długu zaciągniętego na sfinansowanie zadania w części podlegającej refundacji. Należy podkreślić, że zobowiązanie finansowe, powstałe w związku z umową zawartą z podmiotem dysponującym środkami, o których mowa w art. 5 ust. 3 ustawy, stanowią dług, który powinien być wykazywany w prognozie kwoty długu jednostki samorządu terytorialnego. Jednocześnie trzeba zwrócić uwagę, że wyłączenia z limitu 60% są ograniczone czasowo, o czym stanowi przepis art. 170 ust. 4 ustawy o finansach publicznych.

Reasumując powyższe wyjaśnienia, Ministerstwo Finansów zwraca uwagę, iż przepis art. 170 ust. 3 ustawy o finansach publicznych należy rozpatrywać w kontekście pozostałych przepisów w tym zakresie. Wyłączenie środków, o których mowa w art. 170 ust. 3 ustawy o finansach publicznych, z ograniczeń limitujących spłatę zobowiązań, ma na celu jednej strony zwiększenie zdolności absorpcji środków unijnych, z drugiej zaś strony dyscyplinowanie jednostek przed zbyt wysokim obciążeniem dochodów spłatami zobowiązań oraz nakazanie jednostkom samorządu terytorialnego zachowywania ostrożności przy zaciąganiu nowych kredytów i pożyczek.

Wydaje się, iż powyższe wyjaśnienia pozwolą rozwiać wątpliwości przedstawione w piśmie Pana Przewodniczącego. Jednakże należy wyraźnie zaznaczyć, że Ministerstwo Finansów nie zostało ustawowo upoważnione do ustalenia i opublikowania jednolitego algorytmu pozwalającego wyliczyć wskaźniki zadłużenia, o których mowa w piśmie.

Przedstawiona opinia nie ma charakteru wiążącego. Ministerstwo Finansów informuje, iż nie posiada ustawowych kompetencji do dokonywania obowiązującej wykładni przepisów ustawy o finansach publicznych.

Przewodniczący Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych

Łódź, 26 czerwca 2008 r.

Szanowna Pani Zdzisława Wasążnik

Dyrektor Departamentu Finansów Samorządu Terytorialnego Ministerstwo Finansów Warszawa

W związku z pytaniem skierowanym do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Łodzi przez Skarbnika M. Piotrkowa Trybunalskiego (pismo F.01140-5/08 z 20 czerwca 2008) oraz stosowaną różną interpretacją art. 170 ustawy o finansach publicznych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz inne podmioty (banki, urzędy centralne) zwracam się do Pani Dyrektor z propozycją ustalenia i opublikowania jednolitego algorytmu wyliczenia wskaźników o których mowa w art. 170 ustawy w oparciu o dostępne dane sprawozdawcze.

Problem interpretacyjny wynika z treści art. 170 ust. 3, w którym prawodawca stanowi, że ograniczeń limitu zadłużenia nie stosuje się do kwot emitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek zaciąganych w związku z umową zawartą z podmiotem dysponującym środkami, o których mowa w art. 5 ust. 3.

Taka konstrukcja przepisu pozwala na ustalenie wielkości wyłączenia z limitu zadłużenia różnych kwot znajdujących się w umowie zawartej z. podmiotem dysponującym środkami, o których mowa w art. 5 ust. 3.

Dopuszczalne jest zarówno podejście ostrożne tj, ustalenie wielkości wyłączenia na poziomie wyłącznie wkładu unijnego do zadania realizowanego z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 jak i podejście elastyczne choć zwiększające zagrożenie nagłego pogorszenia się sytuacji finansowej JST poprzez ustalenie kwoty wyłączenia obejmującej zarówno wkład unijny jak i wkład własny.

Obecnie stosowana przez izbę łódzką formuła wyliczania wskaźnika zadłużenia z art. 170 na podstawie informacji sprawozdawczej przedstawia się następująco:

Wskaźnik bez wyłączeń (art. 170 ust. 1) =

zobowiązania ogółem (Rb-Z) wiersz 1 kol. 2 dochody planowane (w kwartałach I-III) - lub wykonane (w kwartale IV)

Wskaźnik z uwzględnieniem wyłączeń (art. 170 ust. 3) =

zobowiązania po wyłączeniach dochody planowane (w kwartałach I-III) lub wykonane (w kwartale IV) gdzie zobowiązania po wyłączeniach liczone są następująco:

zobowiązania ogółem (Rb-Z) wiersz E kol. 2

- suma kwoty kredytów i pożyczek z części C sprawozdania Rb-Z "uzupełniające dane o kredytach i pożyczkach na realizację ..." z wiersza 2 "na pokrycie wydatków unijnych" otrzymanych z budżetu państwa (kol. 3) i otrzymany eh z Innych źródeł (kol. 5)