ST1-4834-15/WWRI/08/418 - Możliwość zawierania transakcji zabezpieczających ryzyko kursowe przy zobowiązaniach w walutach obcych.

W odpowiedzi na pismo w sprawie możliwości zawierania transakcji zabezpieczających ryzyko kursowe przy zobowiązaniach zaciąganych w walutach obcych - Ministerstwo Finansów uprzejmie informuje, iż ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. Nr 249, poz. 2104 ze zm.) nie zawiera przepisów zezwalających jednostkom samorządu terytorialnego na dokonywanie przedmiotowych transakcji.

Artykuł 9 pkt 3 ustawy przez pojęcie potrzeb pożyczkowych budżetu jednostki samorządu terytorialnego rozumie zapotrzebowanie na środki finansowe niezbędne do m.in. wykonywania innych operacji finansowych związanych z długiem jednostki samorządu terytorialnego. Przepis ten ma charakter ogólny, o czym świadczy jego umieszczenie w ustawie o finansach publicznych w Dziale I rozdziale I - "Podstawowe definicje". Nie zostały sprecyzowane w nim rodzaje operacji finansowych jakie mogłyby być dokonywane przez jednostkę samorządu terytorialnego. Tym samym brak jest wskazania instrumentarium, poprzez które jednostki mogłyby realizować operacje finansowe. Z kolei w art. 168 ust. 2 powołanej ustawy wskazano enumeratywnie źródła finansowania deficytu. Wśród nich brak jest wskazania transakcji, które mogą być źródłem jego finansowania np. swapy odsetkowe.

Odwrotna sytuacja występuje w odniesieniu do Ministra Finansów. W art. 8 pkt 4 został zamieszczony analogiczny zapis jak w art. 9 pkt 3. Jednakże, w Dziale II ustawy doprecyzowano jakiego rodzaju operacje finansowe mogą być dokonywane przez Ministra Finansów reprezentującego Skarb Państwa. W art. 71 pkt 3 ustawy o finansach publicznych upoważnia się Ministra Finansów do przeprowadzania operacji związanych z finansowymi instrumentami pochodnym, do których zaliczamy m.in. swapy walutowe czy też swapy odsetkowe. Z kolei art. 72 ust. 3 stanowi, że zarządzenie aktywami finansowymi, obejmuje wykonywanie operacji i działań na rynkach finansowych w celu obniżenia ryzyka i kosztów obsługi długu Skarbu Państwa, Również w art. 141 znajdują się zapisy wskazujące na możliwość dokonywania przez Ministra Finansów transakcji finansowych na instrumentach pochodnych.

Należy również zauważyć, że przepisy dające uprawnienie Ministrowi Finansów do przeprowadzania operacji związanych z finansowymi instrumentami pochodnymi dotyczą szeroko rozumianego zarządzania długiem Skarbu Państwa. Dlatego też, w celu stworzenia podstawy prawnej dla dokonywania transakcji finansowych na instrumentach pochodnych dotyczących nie tylko długu, ale również aktywów Skarbu Państwa wprowadza się, od 2006 r., w ustawie budżetowej na dany rok upoważnienie dla Ministra Finansów do dokonywania przedmiotowych transakcji finansowych na instrumentach pochodnych, zmieniających strukturę przepływów.

Biorąc pod uwagę powyższe, należy podkreślić, iż w ustawie z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych brak jest przepisów, które dawałyby wprost uprawnienie jednostkom samorządu terytorialnego do dokonywania operacji finansowych zabezpieczających ryzyko stopy procentowej, czy też ryzyko walutowe.

Przedstawiona opinia nie ma charakteru wiążącego. Ministerstwo Finansów informuje, iż nie posiada ustawowych kompetencji do dokonywania obowiązującej wykładni przepisów ustawy o finansach publicznych.