ST1-4800-137/2006/319 - Wyjaśnienie wątpliwości związanych ze stosowaniem niektórych przepisów z zakresu finansów publicznych

W związku z napływającymi do Ministerstwa Finansów pismami jednostek samorządu terytorialnego dotyczącymi wyjaśnienia wątpliwości związanych ze stosowaniem niektórych przepisów z zakresu finansów publicznych - uprzejmie informuje:

I. W kwestii dotyczącej podziału zysku gospodarstwa pomocniczego zaznaczyć należy, iż stosownie do postanowień art. 26 ustawy o finansach publicznych z dnia 30 czerwca 2005 r. (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 i Nr 169, poz. 1420) gospodarstwem pomocniczym jest wyodrębniona z jednostki budżetowej, pod względem organizacyjnym i finansowym, cześć jej podstawowej działalności lub działalność uboczna. Szczegółowe zasady gospodarki finansowej gospodarstw pomocniczych, określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 26 stycznia 2005 r. w sprawie gospodarki finansowej jednostek budżetowych, zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych oraz zasad i terminów rocznych rozliczeń i wpłat do budżetu (Dz. U. Nr 23, poz. 190) w § 50 ust. 1 stanowią, że gospodarstwo pomocnicze, po obowiązkowym obciążeniu wyniku finansowego z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych oraz innych obciążeń określonych przepisami, wpłaca do budżetu, za pośrednictwem jednostki budżetowej, połowę osiągniętego zysku. Stosownie zaś do uregulowań ust. 3 tego paragrafu - decyzje o przeznaczeniu pozostałej w gospodarstwie pomocniczym części zysku podejmuje kierownik jednostki budżetowej.

W świetle § 50 ust. 4 decyzje o sposobie wykorzystania części zysku gospodarstwa pomocniczego, przekazanego do jednostki budżetowej na dofinansowanie inwestycji tej jednostki budżetowej, w tym w zakresie inwestycji gospodarstwa pomocniczego, podejmuje kierownik jednostki budżetowej.

Z powołanych wyżej przepisów wynika zatem, iż zysk, który pozostaje w gospodarstwie pomocniczym, może być wykorzystany na dofinansowanie inwestycji jednostki budżetowej (np. w formie zakupu sprzętu, wyposażenia, które będą majątkiem jednostki), jak również działalności bieżącej.

Zaznaczyć należy jednak, iż przepisy te nie określają, jakich inwestycji ma dotyczyć to dofinansowanie.

II. W odniesieniu do zagadnienia dotyczącego ewidencjonowania kredytu zaciąganego w rachunku bieżącym należy zaznaczyć, iż zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 4 lit. d ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych środkami publicznymi są przychody budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek sektora finansów publicznych pochodzące z otrzymanych pożyczek i kredytów. Kredyt zaciągany w rachunku bieżącym jest jednym z rodzajów kredytu. Jednostka samorządu terytorialnego może zaciągać kredyty i pożyczki, stosownie do przepisów art. 82 ustawy o finansach publicznych. Należy zauważyć, iż w przypadku gdy jednostka samorządu terytorialnego zaciągnie kredyt lub pożyczkę na pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego, to zgodnie z art. 82 ust. 2 ustawy o finansach publicznych podlegają one spłacie w tym samym roku, w którym zostały zaciągnięte. Organ wykonawczy, zaciągając kredyt lub pożyczkę, korzysta z upoważnienia organu stanowiącego, które może być zawarte w uchwale budżetowej, zgodnie z art. 184 ust. 2 pkt 1 ustawy o finansach publicznych. W ramach podpisanej z bankiem umowy z kredytu odnawialnego można korzystać wielokrotnie w ciągu roku. Z uwagi na to, iż kredyt ten służy pokryciu niedoboru występującego w ciągu roku, kredyt odnawialny nie jest planowany w przychodach, a spłaty tego kredytu nie są planowane w rozchodach jednostki samorządu terytorialnego - z tym, iż powinien być spełniony warunek określony w art. 83 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, tj. suma zaciągniętych kredytów i pożyczek oraz zobowiązań z wyemitowanych papierów wartościowych, o których mowa w art. 82 ust. 1, nie może przekroczyć kwoty określonej w uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego. Zgodnie z zasadą określoną w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.) jednostki obowiązane są stosować przyjęte zasady (politykę) rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiając sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy. Natomiast zgodnie z ust. 2 wskazanego przepisu zdarzenia, w tym operacje gospodarcze, ujmuje się w księgach rachunkowych i wykazuje w sprawozdaniu finansowym zgodnie z ich treścią ekonomiczną. W sprawozdaniu Rb - NDS o nadwyżce / deficycie jednostek samorządu terytorialnego, stosownie do treści § 10 instrukcji, stanowiącej załącznik nr 32 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 sierpnia 2005 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz. U. Nr 170, poz. 1426), dane dotyczące kwot przychodów i rozchodów - po stronie planu - powinny być zgodne z planem budżetu uchwalonym przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego z uwzględnieniem zmian na koniec okresu sprawozdawczego. Natomiast, dane dotyczące przychodów i rozchodów - po stronie wykonania powinny być wykazane w wysokości faktycznie osiągniętych przychodów i rozchodów, jak również powinny wynikać z urządzeń księgowych za dany okres sprawozdawczy. Przychody z tytułu wykorzystania kredytu odnawialnego udzielonego przez bank na rachunku budżetu należy wykazać w kwocie zadłużenia występującego na koniec okresu sprawozdawczego (saldo Ma konta 133 "Rachunek budżetu").

W związku z powyższym, w sprawozdaniu Rb-NDS powinny być wykazywane - po stronie wykonania - zarówno kredyty krótkoterminowe jak i kredyty długoterminowe, także wtedy, gdy są zaciągane i spłacane w ciągu roku. Natomiast, po stronie planu, w sprawozdaniu Rb-NDS wystąpią jedynie kredyty długoterminowe. Zarówno udzielanie krótkoterminowych pożyczek jak i tworzenie lokat jest przychodem i rozchodem jednostki samorządu terytorialnego, lecz wielkości te nie są planowane w budżecie jednostki. Organ wykonawczy korzysta z zapisów, które mogą znaleźć się w uchwale budżetowej. I tak, stosownie do art. 18 ust. 9 lit. d ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) do wyłącznej kompetencji organu stanowiącego należy ustalanie maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez zarząd w roku budżetowym. Wielkości te powinny zostać ustalone wg stanu na koniec okresu sprawozdawczego.

III. W kwestii dotyczącej obowiązku przedstawienia organowi stanowiącemu rocznego sprawozdania z wykonania planu finansowego jednostki, określonego w art. 197 pkt 2 ustawy o finansach publicznych z dnia 30 czerwca 2005 wyjaśniam, iż stosownie do art. 197 pkt 2 ww. ustawy jednostki, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 7, 8 i 12, zaliczone do podsektora samorządowego przedstawiają właściwemu zarządowi jednostki samorządu terytorialnego w terminie do dnia 28 lutego roku następującego po roku budżetowym sprawozdanie roczne z wykonania planu finansowego jednostki w szczegółowości nie mniejszej niż w planie finansowym. W myśl art. 199 ust. 1 pkt 2 zarząd jednostki samorządu terytorialnego przedstawia, w terminie do dnia 20 marca roku następującego po roku budżetowym, organowi stanowiącemu sprawozdanie, o którym mowa w art. 197 pkt 2.

Mając na uwadze powołane regulacje oraz uwzględniając fakt, iż ustawa o finansach publicznych nie zawiera przepisów przejściowych pozwalających na stosowanie art. 197 i art. 199 ust. 1 pkt 2 dopiero w roku następnym od dnia wejścia w życie ustawy o finansach publicznych (dzień 1 stycznia 2006 r.) - w ocenie Ministra Finansów pierwszym sprawozdaniem rocznym, o którym mowa w art. 197 pkt 2, przedstawianym przez zarząd jednostki samorządu terytorialnego organowi stanowiącemu będzie sprawozdanie za rok 2005.