SPS-023-965/08 - Przekazywanie części subwencji oświatowej dla gmin prowadzących młodzieżowe domy kultury, na których działalność środki w ramach subwencji oświatowej otrzymują samorządy powiatowe.

Środki niezbędne na realizację zadań oświatowych zagwarantowane są w dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Zasilenie budżetów samorządów i jednocześnie skutki finansowe realizacji zadań oświatowych nie mogą być odnoszone wyłącznie do części oświatowej subwencji ogólnej.

Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na interpelację Pana Posła Jerzego Antoniego Gosiewskiego (Nr SPS-023-965/08) z dnia 15 lutego br. w sprawie przekazywania części subwencji oświatowej dla gmin, które prowadzą młodzieżowe domy kultury, na których działalność środki w ramach subwencji oświatowej otrzymują samorządy powiatowe, uprzejmie proszę o przyjęcie następujących informacji i wyjaśnień.

Zgodnie z art. 104 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) prowadzenie szkół podstawowych (z wyjątkiem szkół podstawowych specjalnych i artystycznych) przeszło do zadań własnych gmin ostatecznie z dniem 1 stycznia 1996 r. Prowadzenie pozostałych szkół i placówek należało do administracji rządowej. Ustawa o systemie oświaty przewidywała jednak możliwość przekazania gminom do prowadzenia na podstawie art. 104 ust. 4 szkół ponadpodstawowych, szkół artystycznych I stopnia oraz placówek. Szkoły i placówki mogły zostać przekazane gminie, na jej wniosek, jako zadanie własne, za zgodą organu prowadzącego szkołę oraz po zawiadomieniu właściwego kuratora oświaty co najmniej na 6 miesięcy przed terminem przejęcia.

Przed wejściem w życie ustaw związanych z reformą administracji publicznej i reformą oświaty gminy otrzymywały środki finansowe z różnych źródeł w zależności od sposobu przejęcia zadań z zakresu oświaty. Zasady i terminy przekazywania środków finansowych na realizację tak przejętych zadań określały zawarte porozumienia.

Reforma oświaty w połączeniu z reformą administracji publicznej wprowadziła istotne zmiany dotyczące zadań z zakresu oświaty realizowanych przez poszczególne jednostki samorządu terytorialnego. Zgodnie z art. 5 ustawy o systemie oświaty istnieje możliwość zakładania i prowadzenia przez jednostki samorządu terytorialnego szkół i placówek, których prowadzenie nie należy do zadań własnych, a także ich przekazywania w drodze porozumienia, innym jednostkom samorządu terytorialnego.

Zgodnie z art. 46 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 203, poz. 1966 z późn. zm.) jednostka samorządu terytorialnego, realizując zadania z zakresu działania innych jednostek samorządu terytorialnego na mocy porozumień zawartych z tymi jednostkami, otrzymuje od tych jednostek dotacje celowe w kwocie wynikającej z zawartego porozumienia. Warto również zaznaczyć, że zgodnie z art. 89 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. - Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. Nr 133, poz. 872 z późn. zm.) porozumienia zawarte przez gminy z organami administracji rządowej w zakresie przejęcia przez te gminy określonych w porozumieniu zadań i kompetencji wraz ze środkami na ich realizację pozostały w mocy (do dnia ich rozwiązania), z tym że w prawa i obowiązki administracji rządowej wstąpiły te organy i podmioty, które z dniem 1 stycznia 1999 r. przejęły zadania i kompetencje będące przedmiotem porozumień.

Z przepisów rozporządzenia ministra edukacji narodowej z dnia 21 grudnia 2007 r. w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2008 (Dz. U. Nr 247, poz. 1825) wynika, że przy naliczaniu kwot subwencji oświatowej dla poszczególnych szczebli samorządu terytorialnego uwzględnia się między innymi następujące wagi:

Należy też zaznaczyć, że w algorytmie będącym jedynie statystyczną metodą podziału środków subwencyjnych pomiędzy jednostki samorządu terytorialnego trudno jest uwzględnić indywidualne sytuacje poszczególnych samorządów terytorialnych. Niezależnie jednak od sposobu podziału tych środków część oświatowa subwencji ogólnej dla każdej jednostki samorządu terytorialnego stanowi jedną kwotę, a o sposobie jej wydatkowania - zgodnie z art. 7 ust. 3 ww. ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego - decyduje organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego. W tym przypadku powinny być brane pod uwagę lokalne uwarunkowania funkcjonowania szkól i placówek znajdujących się w gestii poszczególnych j.s.t.

Uprzejmie informuję Pana Marszałka, że środki niezbędne na realizację zadań oświatowych zagwarantowane są w dochodach jednostek samorządu terytorialnego (art. 5 ww. ustawy o systemie oświaty). Zasilenie budżetów samorządów i jednocześnie skutki finansowe realizacji zadań oświatowych nie mogą być odnoszone wyłącznie do części oświatowej subwencji ogólnej. Zgodnie bowiem z art. 167 Konstytucji RP dochodami jednostek samorządu terytorialnego są dochody własne, subwencje ogólne (w tym część oświatowa) i dotacje celowe z budżetu państwa.

Przedstawiając powyższe, uprzejmie informuję Pan Marszałka, że Ministerstwo Edukacji Narodowej podjęło działania związane z ewentualną zmianą systemu podziału między jednostki samorządu terytorialnego części oświatowej subwencji ogólnej. W tym zakresie trwają dyskusje zarówno w środowisku samorządowym, jak i naukowym.