SPS-023-8717/09 - Zmiany wysokości składki ubezpieczenia zdrowotnego płaconej przez przedsiębiorców.

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 23 kwietnia 2009 r. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej SPS-023-8717/09 Zmiany wysokości składki ubezpieczenia zdrowotnego płaconej przez przedsiębiorców.

W odpowiedzi na wystąpienie Pana Marszałka z dnia 24 marca 2009 r., znak: SPS-023-8717/09, dotyczące interpelacji posła Piotra Babinetza w sprawie zmiany wysokości składki ubezpieczenia zdrowotnego płaconej przez przedsiębiorców, uprzejmie wyjaśniam, co następuje:

Regulacje dotyczące ubezpieczenia zdrowotnego, w tym obowiązku opłacania składek na to ubezpieczenie przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność, zawarte są w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.).

Zgodnie ze zmianą wprowadzoną do powyższej ustawy, ustawą z dnia 23 stycznia 2009 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 38, poz. 299), podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne dla osób prowadzących pozarolniczą działalność stanowi 75% przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku. Podstawa ta będzie ustalana raz na rok.

Wyjątkowo w tym roku ze względu na późne zakończenie prac nad powyższą nowelizacją składka w nowej wysokości obowiązuje dopiero od 1 marca 2009 r. i jest naliczana od podstawy wynoszącej 2.491,56 zł (stanowiącej 75% z kwoty 3.322,09 zł - ogłoszonej przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w obwieszczeniu z dnia 19 stycznia 2009 r. dotyczącym przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, włącznie z wypłatami z zysku w IV kwartale 2008 r.) i wynosi 224,24 zł.

Jednocześnie należy podkreślić, że kwestie związane z ubezpieczeniem zdrowotnym leżą w gestii Ministerstwa Zdrowia.

Natomiast kwestia obowiązku ubezpieczenia społecznego została uregulowana przepisami ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74, z późn. zm.). Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 13 pkt 4 osoby prowadzące pozarolniczą działalność (w tym gospodarczą) podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i spoczywa na nich obowiązek opłacania składek na te ubezpieczenia w okresie od dnia rozpoczęcia do dnia zaprzestania prowadzenia tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą i podlegające z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu mogą - na swój wniosek - zostać objęte dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym.

Od 1 stycznia 2009 r. podstawę wymiaru składek dla tych osób stanowi zadeklarowana kwota, która nie może być niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek.

W 2009 r. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla ww. osób miesięcznie stanowi kwota nie niższa niż 1.915,80 zł, co oznacza miesięczne składki w następujących wysokościach:

-

373,96 zł (tj. 19,52% podstawy) składka na ubezpieczenie emerytalne,

-

114,95 zł (tj. 6% podstawy) składka na ubezpieczenia rentowe,

-

46,94 zł (tj. 2,45% podstawy) składka na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe

-

oraz od tej samej podstawy składka na ubezpieczenia wypadkowe, która jest różnicowana w zależności od ilości osób zatrudnionych, rodzaju działalności oraz występujących zagrożeń zawodowych i ich skutków.

Odnosząc się natomiast do kwestii ustalania wymiaru składek dla przedsiębiorców, należy zauważyć, że w Sejmie przedostatniej kadencji podejmowane były próby wprowadzenia zróżnicowania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących działalność gospodarczą stosownie do przychodów z tytułu działalności gospodarczej (rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, druk Nr 2790), nie udało się jednak wypracować w parlamencie takiego rozwiązania, ponieważ uznano, że brak jest obiektywnej formuły badania wysokości faktycznych przychodów osiąganych przez te osoby, co jest warunkiem niezbędnym do wprowadzenia zróżnicowania.

Mając natomiast na względzie to, że największe trudności związane z wywiązaniem się z obowiązku opłacania składek mogą wystąpić na początku prowadzenia działalności gospodarczej, wprowadzono ustawą z dnia 1 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 150, poz. 1248) przepisy, które umożliwiają osobom rozpoczynającym prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych wykonywania tej działalności, opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych warunkach, tj. od zadeklarowanej przez siebie kwoty, nie niższej jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. W 2009 r. podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla ww. osób miesięcznie stanowi kwota nie niższa niż 382,80 zł (30% z kwoty 1.276,00 zł), co w przypadku zadeklarowania tej kwoty oznacza miesięczne składki w następujących wysokościach:

-

74,72 zł (tj. 19,52% podstawy) składka na ubezpieczenie emerytalne,

-

22,97 zł (tj. 6% podstawy) składka na ubezpieczenie rentowe,

-

9,38 zł (tj. 2,45% podstawy) składka na ubezpieczenia chorobowe (dobrowolne)

-

oraz od tej samej podstawy składka na ubezpieczenia wypadkowe, ustalana jak dla innych osób prowadzących pozarolniczą działalność.

Z możliwości opłacania składek na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych warunkach mogą skorzystać osoby, które nie prowadziły działalności gospodarczej w okresie ostatnich 60 miesięcy lub nie wykonują działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Jak wynika z powyższego, osoby rozpoczynające prowadzenie działalności mają możliwość opłacania przez pierwsze 24 miesiące składek na ubezpieczenia społeczne na bardzo korzystnych warunkach. Np. w 2009 r. miesięczne obowiązkowe obciążenia tych osób wobec Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowią nieco ponad 100 zł.

Natomiast wprowadzona ustawą z dnia 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 141, poz. 888) do porządku prawnego instytucja zawieszania wykonywania działalności umożliwia m.in. dostosowanie prowadzenia działalności do koniunktury panującej na rynku, jak również charakteru prowadzonej działalności czy indywidualnych potrzeb przedsiębiorcy. Przedsiębiorca zawieszający wykonywanie działalności jest zwolniony z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej powoduje ustanie obowiązku ubezpieczeń społecznych od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej, do dnia poprzedzającego dzień wznowienia wykonywania działalności gospodarczej. Okres tego zawieszenia powinien być zawarty w granicach określonych ustawą, tj. od 1 miesiąca do 24 miesięcy.

Odnosząc się do wskazanej ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorców, należy podkreślić, że podstawa wymiaru składek w wysokości 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego została skalkulowana na tym poziomie w celu umożliwienia otrzymania odpowiedniej wysokości przyszłych świadczeń. Należy bowiem brać pod uwagę, że kwoty podstawy wymiaru składek rzutują na wysokości obliczanych od tych kwot świadczeń (emerytur, rent, świadczeń rehabilitacyjnych, zasiłków chorobowych, macierzyńskich i opiekuńczych).

Natomiast przedsiębiorcy, którzy z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej osiągają znacznie, nawet wielokrotnie wyższe przychody, mogą decydować o opłacaniu składek od wyższej podstawy. Należy jednak zauważyć, że zdecydowana większość osób prowadzących działalność gospodarczą deklaruje (niezależnie od faktycznych dochodów) minimalną ustawowo dopuszczoną kwotę podstawy wymiaru składek dla celów społecznych.

Niezależnie od powyższego uprzejmie informuję, że kwestie sytuacji ubezpieczeniowej osób prowadzących działalność gospodarczą są na bieżąco analizowane (również na tle wystąpień posłów i senatorów, organizacji pracodawców oraz indywidualnych wystąpień przedsiębiorców) pod kątem potrzeb ewentualnych zmian w sferze przepisów dotyczących ubezpieczeń społecznych, jak i funkcjonowania systemu w praktyce.

Opublikowano: www.sejm.gov.pl