SPS-023-7029/08 - Orzecznictwo lekarskie ZUS.
Pismo z dnia 12 lutego 2009 r. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej SPS-023-7029/08 Orzecznictwo lekarskie ZUS.
W związku z przekazaną przez Pana Marszałka przy piśmie z 18 grudnia 2008 r., znak: SPS-023-7029/08, interpelacją pani poseł Renaty Butryn i pana posła Piotra Tomańskiego w sprawie orzecznictwa lekarskiego ZUS, po konsultacji z prezesem ZUS, pozwolę sobie przedstawić, co następuje.
Orzekanie na potrzeby ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, do których prawo uzależnione jest od stwierdzenia niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji, realizowane jest przez lekarzy orzeczników i komisje lekarskie ZUS na podstawie przepisów prawa. Każda sprawa rozpatrywana jest indywidualnie. Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy lekarze orzecznicy i komisje lekarskie ZUS uwzględniają:
stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji,
możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.
Zasadą, określoną w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267, z późn. zm.), jest, że niezdolność do pracy orzeka się na okres nie dłuższy niż 5 lat. Niezdolność do pracy orzeka się na okres dłuższy niż 5 lat, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań co do odzyskania zdolności do pracy przed upływem tego okresu.
Odnosząc się do zapytania Nr 2, pragnę zwrócić uwagę, że stosownie do art. 5 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92, z późn. zm.) orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o:
całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji traktowane jest na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
całkowitej niezdolności do pracy jest traktowane na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
częściowej niezdolności do pracy oraz celowości przekwalifikowania zawodowego jest traktowane na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności.
ZUS prowadzi rehabilitację leczniczą w ramach prewencji rentowej na podstawie art. 69 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74, z późn. zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kierowania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na rehabilitację leczniczą oraz udzielania zamówień na usługi rehabilitacyjne (Dz. U. Nr 131, poz. 1457).
W obecnym stanie prawnym podstawę do skierowania przez ZUS na rehabilitację leczniczą stanowi orzeczenie o potrzebie rehabilitacji leczniczej, wydawane przez lekarza orzecznika ZUS. Natomiast lekarz leczący (specjalista, lekarz rodzinny) może wnioskować o potrzebie rehabilitacji leczniczej. Od roku 2004 systematycznie wzrasta liczba wniosków o rehabilitację leczniczą, sporządzonych przez lekarzy leczących, z około 7 tys. w 2004 r. do ponad 15 tys. w 2007 r.
ZUS prowadzi rehabilitację leczniczą w ramach prewencji rentowej od 1996 r. Oceny skuteczności działań ZUS w tym zakresie można dokonać na podstawie zmiany odsetka ubezpieczonych, którzy w pierwszym roku po zakończeniu rehabilitacji nie pobierali świadczeń z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych: w 2004 r. wyniósł on 28,7%, natomiast w 2006 r. - 41,2%.
Przekazując powyższe wyjaśnienia, jednocześnie uprzejmie informuję, że stwierdzenie, iż przyjęte w 1997 r. "założenia zmian systemu orzecznictwa lekarskiego nie przyniosły oczekiwanych efektów" nie znajduje potwierdzenia w liczbach. Efekty reformy orzecznictwa lekarskiego ilustruje porównanie niektórych danych za lata 1996 i 2007:
o 43% zmniejszył się odsetek odwołań wnoszonych przez osoby zainteresowane od orzeczeń wydanych przez organy orzekające w I instancji (w 1996 r. ubezpieczeni odwoływali się od orzeczenia obwodowej komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia do wojewódzkiej komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia w 16,6% spraw, natomiast w r. 2007 odsetek sprzeciwów wniesionych przez osoby zainteresowane wobec orzeczenia lekarza orzecznika ZUS do komisji lekarskiej ZUS wyniósł 9,5%),
o 32% (z 39,5% w roku 1996 do 27% w roku 2007) zmniejszył się odsetek wyroków zmieniających decyzje ZUS wydane na podstawie orzeczeń lekarskich.