SPS-023-6886/08 - Wydłużenie urlopów macierzyńskich.

Odpowiadając na interpelację pani poseł Anny Elżbiety Sobeckiej dotyczącą wydłużenia urlopów macierzyńskich przekazaną przy piśmie z dnia 11 grudnia 2008 r. (znak: SPS-023-6886) uprzejmie wyjaśniam, co następuje:

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw możliwe będzie korzystanie przez pracownicę, która urodziła dziecko, a także przez pracownika-ojca wychowującego dziecko z dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Przepisy dodawanego art. 182¹ Kodeksu pracy przewidują bowiem dla uprawnionych pracowników dodatkowy urlop macierzyński w wymiarze do 6 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie oraz w wymiarze do 8 tygodni w przypadku porodu mnogiego. Powyższy wymiar urlopu będzie obowiązywał od dnia 1 stycznia 2014 r., natomiast w okresie przejściowym, tj. od dnia 1 stycznia 2010 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., wymiar tego urlopu będzie niższy i będzie wynosił odpowiednio do 2 i do 3 tygodni (w latach 2010 i 2011) oraz do 4 i do 6 tygodni (w latach 2012 i 2013).

Odnosząc się do wątpliwości pani poseł dotyczących realnych możliwości korzystania przez uprawnionych pracowników z dodatkowego urlopu macierzyńskiego, pragnę zwrócić uwagę, iż wprawdzie dodatkowy urlop macierzyński jest fakultatywny w tym sensie, iż przysługuje wyłącznie na wiosek uprawnionego pracownika, jednak zasady jego udzielania gwarantują pracownikowi skorzystanie z tego urlopu, czyniąc go w swoisty sposób instytucją obligatoryjną. Wniosek pracownika o udzielenie urlopu jest bowiem wiążący dla pracodawcy, co oznacza, iż pracodawca nie będzie miał prawa odmowy udzielenia dodatkowego urlopu macierzyńskiego.

Nowe przepisy Kodeksu pracy o dodatkowym urlopie macierzyńskim umożliwiają elastyczne łączenie pracy zawodowej z korzystaniem z nowych uprawnień rodzicielskich. Po pierwsze, będzie możliwe wykorzystanie dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym jego wymiarze, jak również w części wymiaru, np. w wymiarze 1 czy 2 tygodni. Po drugie, korzystanie z dodatkowego urlopu macierzyńskiego będzie można także łączyć z wykonywaniem pracy u macierzystego pracodawcy w niepełnym wymiarze czasu pracy, nie wyższym niż 1/2 etatu. Oba te rozwiązania powinny zatem z punktu widzenia pracodawcy łagodzić skutki organizacyjne i ekonomiczne związane z korzystaniem przez pracowników z nowych uprawnień rodzicielskich.

Jednocześnie pragnę zauważyć, że przepisy Kodeksu pracy zakazują pracodawcy jakiejkolwiek dyskryminacji w zatrudnieniu, a więc także polegającej na gorszym traktowaniu pracownika korzystającego z uprawnień związanych z rodzicielstwem i wychowywaniem małego dziecka.

Przechodząc do wątpliwości pani poseł związanych z nowelizacją ustawy o świadczeniach rodzinnych, pragnę wyjaśnić, że polegają one na uzależnieniu wypłacania dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka oraz jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka (tzw. becikowego) od przedstawienia przez matkę lub ojca dziecka ubiegających się o takie świadczenie zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego fakt objęcia matki dziecka opieką lekarską co najmniej od 10 tygodnia ciąży do porodu.

Intencją powyższej regulacji jest zwiększenie rzeczywistego zakresu objęcia kobiet w ciąży opieką lekarską w trakcie ciąży, co powinno przyczynić się do ograniczenia poziomu śmiertelności niemowląt oraz zmniejszenia odsetka niemowląt posiadających niską masę urodzeniową. Przepis przejściowy (art. 18 ustawy) ma natomiast na celu wyłączenie z obowiązku potwierdzania zaświadczeniem lekarskim pozostawania pod opieką lekarską kobiet będących w ciąży w dniu wejścia w życie przedmiotowej ustawy, tj. w dniu 1 stycznia 2009 r. Zgodnie bowiem z tym przepisem obowiązek przedstawiania zaświadczenia lekarskiego powstanie z dniem 1 listopada 2009 r., w związku z czym proponowane rozwiązanie będzie miało zastosowanie do kobiet, które zaszły w ciążę po dacie wejścia w życie ustawy.