SPS-023-6144/08 - Zapewnienie świadczeń zdrowotnych mieszkańcom domów pomocy społecznej.

Szanowny Panie Marszałku! W związku z otrzymaną za pośrednictwem Pana Marszałka przy piśmie z dnia 5 listopada br., znak SPS-023-6144/08, interpelacją pani poseł Bożeny Kotkowskiej w sprawie zapewnienia świadczeń zdrowotnych mieszkańcom domów pomocy społecznej uprzejmie informuję:

W domach pomocy społecznej przebywają osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji, wymagające wyrównywania różnego rodzaju deficytów poprzez świadczone wsparcie, opiekę, różnego rodzaju terapię. Domy pomocy społecznej realizują kilkunastoletni proces standaryzacji usług, który skoncentrowany jest m.in. na przybliżaniu warunków zamieszkania w domu pomocy społecznej do warunków środowiska rodzinnego. W filozofii nowego podejścia mieszkaniec postrzegany jest jako osoba z deficytami zdrowotnymi, a nie jako pacjent wymagający intensywnego leczenia (osoby wymagające leczenia powinny przebywać w placówkach ochrony zdrowia). W konsekwencji takiego podejścia sukcesywnie zmieniane były rozwiązania prawne adresowane do tej grupy biorców świadczeń socjalnych, które składają się na obecnie obowiązujące rozwiązania.

W efekcie ewolucyjnych zmian działalność domu koncentruje się na usługach typu socjalnego (bytowych, opiekuńczych, wspomagających). Dom nie świadczy podstawowych usług zdrowotnych, gdyż w konsekwencji reformy ochrony zdrowia nie posiada takich uprawnień, o czym przypomina pismo pani minister Jolanty Fedak skierowane do starostów i prezydentów miast w lipcu br. Pismo to wywołało falę niezadowolenia, szczególnie ze strony personelu medycznego zatrudnionego w domach pomocy społecznej, który obawia się nowej formy zatrudnia, jaka może być realizowana w świetle zarządzenia prezesa NFZ Nr 69 z września 2007 r.

Świadczenia zdrowotne udzielane są mieszkańcom domów pomocy społecznej i objętym powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym na analogicznych zasadach jak osobom, które potrzebują pomocy medycznej w warunkach domowych. Natomiast dom pomocy społecznej może uzupełniać świadczenia ZOZ-u, zatrudniając dodatkowo personel świadczący usługi pielęgnacyjne zgodnie z art. 58 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, ponieważ najczęściej zakres usług świadczonych przez personel pielęgniarski w domu pomocy społecznej jest znacznie szerszy niż katalog usług zakładu opieki zdrowotnej.

Tocząca się obecnie debata dotycząca świadczeń zdrowotnych wobec mieszkańców domów pomocy społecznej dotyczy tylko i wyłącznie przeniesienia ciężaru finansowania świadczeń należnych z powszechnego systemu ubezpieczenia zdrowotnego z pomocy społecznej na ochronę zdrowia. Mając na względzie dobro mieszkańców, zasadne jest eliminowanie podwójnego finansowania tych samych usług - opłacania składki zdrowotnej i ponoszenia opłaty z tytułu pobytu w domu pomocy społecznej, na którą składa się również wynagrodzenie personelu pielęgniarskiego etatowo zatrudnionego w domu, wymuszając równocześnie właściwą jakość oferowanych świadczeń. Negowanie usług świadczonych systemem zadaniowym, bez próby wdrożenia go do praktyki, jest w mojej ocenie próbą ochrony interesów grupy pracowniczej, która niechętnie odnosi się do nowych form świadczenia usług pielęgniarskich, kosztem ochrony interesów mieszkańców domów, którzy opłacając składkę, mają pełne prawo do pełnego wachlarza usług należnych z powszechnego systemu ochrony zdrowia finansowanego z Narodowego Funduszu Zdrowia.

Pielęgniarki, które będą świadczyły usługi pielęgniarskiej opieki środowiskowej w systemie zadaniowym lub w ramach praktyki grupowej, będą zachowywały prawo wykonywania zawodu, a także mają możliwość uzyskania korzystniejszych warunków wynagrodzenia.

Resort na przestrzeni ostatnich lat wiele razy podejmował ten trudny i złożony problem dotyczący zapewnienia usług pielęgniarskich mieszkańcom na terenie domu, jednak wprowadzenie rozwiązań, które satysfakcjonowałyby dyrektorów tych jednostek organizacyjnych i personel pielęgniarski, wykracza poza ramy obecnie funkcjonującego systemu ochrony zdrowia. Wynika to z podejścia mającego na celu ochronę praw pacjentów, która sprowadza się do podstawowej zasady, że świadczenia zdrowotne realizowane są przez zakłady opieki zdrowotnej, co w konsekwencji uniemożliwia zawieranie kontraktów na świadczenie usług zdrowotnych przez domy pomocy społecznej nieposiadające statusu zakładu opieki zdrowotnej. Nie do zaakceptowania jest również fakt dalszego podwójnego finansowania usług pielęgniarskich przez mieszkańców, co w chwili obecnej ma powszechnie miejsce. Mieszkańcy z jednej strony płacą składkę zdrowotną, a z drugiej, ponosząc opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej, finansują koszty zatrudnienia personelu pielęgniarskiego na poziomie domu.

Reasumując, pragnę podkreślić, że dom pomocy społecznej świadczy usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i umożliwia mieszkańcom korzystanie z usług zdrowotnych świadczonych przez system ochrony zdrowia. Usługi zdrowotne udzielane są mieszkańcom domów pomocy społecznej na takich samych zasadach jak osobom, które potrzebują pomocy medycznej w warunkach domowych. Mieszkańcy mają prawo do pielęgniarskiej opieki środowiskowej, adresowanej do osób o ograniczonej sprawności psychofizycznej, realizowanej przez pielęgniarkę środowiskową. W bieżącym roku NFZ zawiera umowy na zadaniową realizację świadczeń pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej. Dom pomocy społecznej może dodatkowo zatrudnić pielęgniarki, które świadczą usługi pielęgnacyjne w zakresie wykraczającym poza uprawnienia wynikające z przepisów o ubezpieczeniu w NFZ.

Myślę, że zgodzi się ze mną pani poseł Kotkowska, że usługi medyczne w stosunku do mieszkańców domów powinny być finansowane ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia i zasadne jest, aby pielęgniarki zatrudnione w domach i finansowane ze środków pomocy społecznej zawierały kontrakty na pielęgniarską opiekę środowiskową finansowaną z NFZ. Nie wyklucza to przecież możliwości dodatkowego świadczenia usług pielęgnacyjnych świadczonych w domu, jednak usługi te powinny uzupełniać świadczenia realizowane i finansowane z Narodowego Funduszu Zdrowia, a nie je zastępować.

Ponadto w resorcie trwają obecnie prace międzyresortowego zespołu, który ma za zadanie wypracowanie nowych rozwiązań. Mam nadzieję, że wspólne działania usprawnią dostęp do świadczeń zdrowotnych wszystkich osób przebywających w domach (w tym osób przewlekle chorych), jak również usatysfakcjonują organizatorów odpowiedzialnych za realizowanie tej formy pomocy.

Łączę wyrazy szacunku

Sekretarz stanu

Jarosław Duda