SPS-023-541/08 - Informacja o wydatkach na zaliczkę alimentacyjną w latach 2006-2007.

Szanowny Panie Marszałku! Odpowiadając na pismo Pana Marszałka z dnia 21 stycznia 2008 r., znak: SPS-023-541/08, dotyczące interpelacji poseł Anny Sobeckiej w sprawie informacji o wydatkach na zaliczkę alimentacyjną w latach 2006-2007, uprzejmie wyjaśniam.

1. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej monitoruje strukturę terytorialną i skalę wydatków na zaliczki alimentacyjne poprzez sprawozdania rzeczowo-finansowe o wydatkach na zaliczki alimentacyjne poniesionych z budżetu państwa oraz budżetów gmin, sporządzane przez podmioty realizujące to zadanie na poziomie gminy (urzędy gmin lub ośrodki pomocy społecznej). Kwestie szczegółowe dotyczące sprawozdawczości z zaliczek alimentacyjnych określone są w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 2005 r. w sprawie sposobu sporządzania sprawozdań rzeczowo-finansowych o wydatkach na zaliczki alimentacyjne poniesionych z budżetu państwa oraz budżetów gmin (Dz. U. Nr 119, poz. 1007). Sprawozdania, o których mowa powyżej, przygotowywane są po upływie każdego kwartału, a następnie przekazywane za pośrednictwem wojewodów do ministerstwa, w terminie do 10. dnia drugiego miesiąca następującego po upływie kwartału. Po otrzymaniu sprawozdań resort pracy i polityki społecznej dokonuje ostatecznej weryfikacji danych w nich zawartych. W związku z powyższym ministerstwo w chwili obecnej nie dysponuje jeszcze pełnymi i oficjalnymi danymi dotyczącymi realizacji ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej w 2007 r. Natomiast ze sprawozdań rzeczowo-finansowych z realizacji zaliczki alimentacyjnej w 2006 r. wynika, że przeciętnie miesięcznie wypłacano 324 tys. zaliczek. Wydatki na zaliczki alimentacyjne w 2006 r. wyniosły ogółem 822.644 tys. zł. Jednocześnie informuję, że prowadzona przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej sprawozdawczość z zakresu zaliczki alimentacyjnej nie przewiduje wyodrębniania świadczeń ze względu na legitymowanie się przez osobę uprawnioną orzeczeniem o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności, a także ze względu na przesłankę z art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz. U. Nr 86, poz. 732, z późn. zm.) dotyczącą sytuacji, gdy dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza 50% kryterium dochodowego, czyli kwoty 291,50 zł.

2. Na podstawie danych zawartych w sprawozdaniach rzeczowo-finansowych z zakresu zaliczki alimentacyjnej, po upływie roku kalendarzowego, opracowywana jest informacja z realizacji ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej, która następnie zamieszczana jest na stronie internetowej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Informacja za 2006 rok jest zamieszczona na stronie internetowej ministerstwa w zakładce "System świadczeń rodzinnych". Natomiast informacja dotycząca realizacji ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej za 2007 rok zostanie opracowana i zamieszczona na stronie internetowej resortu pracy i polityki społecznej po ostatecznym zweryfikowaniu danych ze sprawozdań.

Przyznawanie i wypłata zaliczek alimentacyjnych jest zadaniem z zakresu administracji rządowej zleconym gminie, finansowanym w formie dotacji celowej na świadczenia rodzinne. Zatem zaliczki alimentacyjne finansowane są z tego samego rozdziału klasyfikacji budżetowej, co świadczenia rodzinne, tj. rozdziału 85212: Świadczenia rodzinne, zaliczka alimentacyjna oraz składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego. W związku z tym wszelkie kwestie dotyczące finansowania zaliczek alimentacyjnych, w tym te dotyczące nadmiaru posiadanych środków na realizację zadania oraz związanego z tym ich blokowania, należy rozpatrywać łącznie z finansowaniem świadczeń rodzinnych.

3. Zgodnie z art. 154 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 z późn. zm.) w przypadku stwierdzenia nadmiaru posiadanych środków na realizację danego zadania istnieje możliwość podjęcia przez ministra finansów lub dysponenta części budżetowych decyzji o blokowaniu planowanych wydatków budżetowych. W odniesieniu do finansowania zaliczek alimentacyjnych i świadczeń rodzinnych właściwym do podjęcia decyzji o zablokowaniu planowanych wydatków budżetowych jest wojewoda, jako dysponent części budżetowych. Jednocześnie wojewoda zobowiązany jest do niezwłocznego przekazania ministrowi finansów informacji o podjętych w tej sprawie decyzjach. W związku z tym Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej nie posiada informacji na temat kwoty zablokowanych przez wojewodów środków w rozdziale 85212: Świadczenia rodzinne, zaliczka alimentacyjna oraz składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego oraz informacji o sposobie ich późniejszego wykorzystania. Gromadzenie i udzielanie informacji na ten temat leży w kompetencji Ministerstwa Finansów.

4. Fakt miliardowej nadwyżki środków budżetowych na świadczenia rodzinne i zaliczki alimentacyjne w budżetach wojewodów na 2007 r. nie wynikał z poczynionych błędów na etapie prac nad budżetem państwa, lecz z uwarunkowań zewnętrznych. Powstała w budżetach wojewodów nadwyżka środków przeznaczonych na ten cel wynikała między innymi z faktu, że od 2004 r. nie zostało zweryfikowane kryterium dochodowe uprawniające do świadczeń rodzinnych. Realny wzrost poziomu wynagrodzeń, przy niezmienionym kryterium dochodowym, spowodował w konsekwencji utratę u części dotychczasowych świadczeniobiorców prawa do świadczeń. Przyczyną nadwyżki środków w budżetach wojewodów w rozdziale 85212 klasyfikacji budżetowej był również fakt rosnącej migracji zarobkowej dotychczasowych świadczeniobiorców, bądź członków ich rodzin, do krajów Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo do innych państw, z którymi Polska ma podpisaną wiążącą dwustronną umowę o zabezpieczeniu społecznym. Spowodowała ona niejednokrotnie utratę prawa do świadczeń w Polsce i nabycie do nich uprawnień w państwie obecnego miejsca zamieszkania na podstawie przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego bądź na podstawie ww. umów dwustronnych. Niezmiernie istotną przyczyną miliardowej nadwyżki środków budżetowych na świadczenia rodzinne i zaliczki alimentacyjne w ubiegłorocznych budżetach wojewodów była konieczność zabezpieczenia środków finansowych na realizację tzw. ustawy o funduszu alimentacyjnym. W toku prac parlamentarnych nad tą ustawą rozważano możliwość wejścia jej w życie jeszcze w 2007 r. Ponadto rozwiązania w niej zawarte rozszerzały, w stosunku do przepisów ustawy o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej, krąg osób uprawnionych do nowego świadczenia z funduszu alimentacyjnego, a także określały wyższe kryterium dochodowe uprawniające do otrzymania świadczenia oraz wyższą, maksymalną kwotę przysługującego świadczenia. Ostatecznie wolą parlamentarzystów ustawa z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (Dz. U. Nr 192, poz. 1378) wejdzie w życie w dniu 1 października br. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej nie przewiduje zmiany szacowanych skutków finansowych spowodowanych wejściem w życie przepisów ww. ustawy.