SPS-023-491/08 - Stanowisko Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i wypadkowego osób prowadzących działalność gospodarczą, mających uprawnienia do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W związku z przekazaną przez Pana Marszałka przy piśmie z dnia 21 stycznia br., znak: SPS-023-491/08, interpelacją posła Stanisława Steca w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i wypadkowego osób prowadzących działalność gospodarczą mających uprawnienia do renty z tytułu niezdolności do pracy, pozwolę sobie przedstawić, co następuje:

W związku z wejściem w życie w dniu 30 czerwca 2007 r. art. 8 ustawy z dnia 15 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw zmieniającego ustawę z dnia 1 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 169, poz. 1412 oraz z 2006 r. Nr 90, poz. 626 i Nr 251, poz. 1846) nastąpiło przesunięcie na dzień 1 stycznia 2008 r. wejścia w życie przepisów nakładających na osoby mające ustalone prawo do renty prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Osoby mające ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy podlegają ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności pozarolniczej na takich samych zasadach, jak inne osoby prowadzące działalność nieposiadające ustalonych uprawnień emerytalnych. Renciści do czasu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu.

Zmiany w zakresie obowiązku ubezpieczeń społecznych zostały skierowane do osób podejmujących i prowadzących działalność gospodarczą (zakładających i prowadzących firmy), a nie do wszystkich osób prowadzących tzw. pozarolniczą działalność, gdyż to drugie pojęcie ma znacznie szerszy zakres podmiotowy i odnosi się także do form samodzielnego zarobkowania niebędących od strony prawno-organizacyjnej prowadzeniem działalności gospodarczej.

W zakresie podmiotowego kręgu adresatów powyższej regulacji ustawodawca odsyła do treści art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w brzmieniu nadanym przepisami ustawy z dnia 18 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 241, poz. 2074). Opisana regulacja została zaadresowana zatem do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej lub innych przepisów szczególnych, tj. do osób fizycznych będących przedsiębiorcami wykonującymi we własnym imieniu działalność gospodarczą. Nie dotyczy ona prowadzących działalność w ramach jednostek organizacyjnych, takich jak spółki handlowe określone w ustawie - Kodeks spółek handlowych.

Wprowadzenie tej zmiany ma na celu zrównanie pozycji rynkowej rencistów prowadzących działalność gospodarczą z rencistami zatrudnianymi na podstawie umowy o pracę poprzez objęcie obowiązkiem ubezpieczeń społecznych obydwu grup rencistów. Brak jest ponadto merytorycznego uzasadnienia odrębnego traktowania przez system ubezpieczeń społecznych przedsiębiorców będących rencistami. Należy mieć także na uwadze, że renta z tytułu niezdolności do pracy jest świadczeniem okresowym. Może się zatem zdarzyć, że ubezpieczony, który w pewnym momencie zostanie uznany za zdolnego do pracy, może w ogólne nie nabyć prawa do emerytury na starość lub nabędzie, ale do niskiego wymiaru świadczenia, ze względu na długi okres nieopłacania składek na ubezpieczenia społeczne

Osoby niepełnosprawne, na które od 1 stycznia 2008 r. został nałożony obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, mogą wystąpić do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) o refundację składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, zgodnie z art. 25a ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92). Zasady i procedury dotyczące refundacji składek na ubezpieczenia społeczne zawarte są w rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej z dnia 13 grudnia 2007 r. w sprawie refundacji składek na ubezpieczenia społeczne osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 240, poz. 1754). Osoba niepełnosprawna wykonująca działalność gospodarczą po opłaceniu składek na ubezpieczenia społeczne i złożeniu odpowiednich formularzy otrzyma, w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku przez PFRON, na rachunek bankowy kwotę refundacji.

Ponadto zgodnie z ustawą z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) rencista pozostający w ubezpieczeniu po zakończeniu kwartału kalendarzowego może wystąpić z wnioskiem o ponowne ustalenie wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy poprzez doliczenie nieuwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia okresów składkowych.

Minister

Jolanta Fedak