SPS-023-3470/12 - Wyniki finansowe banków w 2011 r.
Pismo z dnia 10 maja 2012 r. Ministerstwo Finansów SPS-023-3470/12 Wyniki finansowe banków w 2011 r.
Podatek dochodowy od osób prawnych. W aktualnym stanie prawnym banki funkcjonujące w Polsce główne obciążenia ponoszą z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych. Banki działające w Polsce podlegają przepisom ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.). Zgodnie z art. 19 ust. 1 tej ustawy wszystkich podatników podatku dochodowego od osób prawnych, w tym także banki, obowiązuje 19- procentowa stawka podatku od podstawy opodatkowania, obliczona jako różnica pomiędzy przychodami a kosztami uzyskania tych przychodów. Natomiast podstawę opodatkowania stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 7 ww. ustawy, po odliczeniu m.in. w bankach 20% kwoty kredytów (pożyczek) umorzonych w związku z realizacją programu restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw, zakwalifikowanych do straconych kredytów (pożyczek) i zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów. Programem restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw objęte są podmioty, o których mowa w ustawach wymienionych w art. 4a pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. m.in. podmioty takie, jak: przedsiębiorstwa górnictwa węgla kamiennego, jednostki górnictwa siarki, huty żelaza i stali, prowadzące działalność gospodarczą na potrzeby bezpieczeństwa i obronności kraju oraz publiczne zakłady opieki zdrowotnej.
Pozostałe obciążenia podatkowe banków. Banki działające w Polsce podlegają również przepisom ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054). Polskie unormowania w tym zakresie odpowiadają w swej istocie odpowiednim zapisom dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L 347, str. 1, z późn. zm.), które uniemożliwiają państwom członkowskim UE dowolne kształtowanie wysokości stawek podatkowych i zwolnień od podatku. Zgodnie z obowiązującymi od dnia 1 stycznia 2011 r. przepisami art. 43 ust. 1 pkt 7 oraz pkt 38-41 ww. ustawy o podatku od towarów i usług zwolnieniem od podatku objęte są:
- transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące walut, banknotów i monet używanych jako prawny środek płatniczy, z wyłączeniem banknotów i monet będących przedmiotami kolekcjonerskimi,
- usługi udzielania kredytów i pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę,
- usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych lub ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę,
- usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług,
- usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384 z późn. zm.), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.
Ponadto zgodnie z art. 43 ust. 13 tej ustawy zwolnieniem od podatku objęte są również usługi będące elementem usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i pkt 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 oraz pkt 37-41, z wyłączeniem usług stanowiących element usług pośrednictwa (art. 43 ust. 14 ustawy). W świetle art. 43 ust. 15 ustawy ww. zwolnienia od podatku od towarów i usług nie mają zastosowania do:
czynności ściągania długów, w tym factoringu,
usług doradztwa,
usług w zakresie leasingu.
Na podstawie zaś art. 43 ust. 16 ustawy o podatku od towarów i usług zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 41 (dotyczącym instrumentów finansowych) nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających m.in.:
tytuł prawny do towarów,
prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.
Zwolnienia określone w ww. przepisach ustawy o podatku od towarów i usług odpowiadają w swej istocie zwolnieniom wynikającym z zapisów art. 135 ust. 1 lit. b)-f) dyrektywy 2006/112/WE. Należy ponadto zauważyć, że zwolnienie dla usług wskazanych w wymienionych przepisach art. 43 ustawy o podatku od towarów i usług jest zwolnieniem przedmiotowym, co oznacza, że kryterium przesądzającym o zwolnieniu jest charakter wykonywanych czynności, a nie status podmiotu je wykonującego. Wśród zwolnionych usług finansowych znajdują się takie, które mogą być wykonywane nie tylko przez banki czy też podmioty sektora finansowego, ale również inne podmioty gospodarcze świadczące usługi o charakterze finansowym. Jednocześnie należy wskazać, że zastosowanie zwolnienia do określonych czynności oznacza, że podmiot nie ma prawa do odliczenia podatku zawartego w zakupach związanych z tymi czynnościami. Dodatkowo należy zauważyć, że w sytuacji wykonywania przez banki innych czynności niż wskazane jako zwolnione podatek od towarów i usług od tych czynności jest rozliczany na zasadach ogólnych.
Banki są także podatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych, w przypadku gdy dokonują czynności cywilnoprawnych wskazanych w zamkniętym katalogu, określonym w art. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.). Banki płacą również podatek od nieruchomości w związku z posiadaniem gruntów, budynków oraz budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Sporadycznie banki są podatnikami podatku rolnego i podatku leśnego.
Wpływy podatkowe do budżetu państwa w 2011 r. uzyskane od banków działających w Polsce. Wpływy z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych do sektora finansów publicznych (budżet państwa i jednostki samorządu terytorialnego) uzyskane łącznie od banków i pozostałych instytucji finansowych w 2011 r., zgodnie z klasyfikacją budżetową, wyniosły 4 053 966 tys. zł W przypadku pozostałych rodzajów podatków Ministerstwo Finansów nie dysponuje sprawozdawczością dotyczącą wpływów. z podziałem na konkretne sektory gospodarki lub grupy podatników.