SPS-023-297/05 - Pobieranie podatku akcyzowego na samochody osobowe importowane z państw UE

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra - na interpelację nr 297 w sprawie niezgodnego z prawem pobierania podatku akcyzowego na samochody osobowe importowane z państw UE.

Szanowny Panie Marszałku! W związku z pismem znak: SPS-023-297/05 z dnia 22 grudnia 2005 r., przy którym nadesłano interpelację Pana Posła Zbigniewa Dolaty w sprawie zasad opodatkowania samochodów osobowych w Polsce, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

W świetle przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 marca 2002 r. w sprawie podatku akcyzowego (Dz. U. Nr 27, poz. 269, z późn. zm.) stawka podatku akcyzowego na samochody osobowe sprzedawane na terytorium kraju wynosiła: 12% - dla samochodów osobowych o pojemności silnika powyżej 2000 cm³ oraz 3% - dla pozostałych samochodów. Ponadto stawka podatku akcyzowego na importowane samochody osobowe wynosiła odpowiednio: 13,6% i 3,1%. Należy przy tym zauważyć, iż powyższe stawki miały zastosowanie w przypadku sprzedaży lub importu samochodów osobowych do dwóch lat kalendarzowych od daty ich produkcji.

Dodatkowo zgodnie z § 7 ust. 2 ww. rozporządzenia następowała progresja stawek podatku akcyzowego w przypadku samochodów osobowych po upływie dwóch lat od daty ich produkcji. Wiek pojazdu decydował o wysokości stawki podatku akcyzowego. Jednak stawki te nie mogły być wyższe niż stawki, o których mowa w art. 37 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50, z późn. zm.), tj. 40% - w przypadku sprzedaży na terytorium kraju i 65% - w przypadku importu.

Obecnie zasady opodatkowania samochodów osobowych są określone w ustawie z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 29, poz. 257, z późn. zm.) oraz w aktach wykonawczych do tejże ustawy, tj. w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2004 r. w sprawie obniżenia stawek podatku akcyzowego (Dz. U. Nr 87, poz. 825, z późn. zm.). Zgodnie z postanowieniami ww. rozporządzenia stawka podatku akcyzowego na samochody osobowe nie starsze niż dwa lata wynosi: 13,6% - dla samochodów osobowych o pojemności silnika powyżej 2000 cm³ oraz 3,1% - dla pozostałych samochodów. Natomiast progresja stawek podatku akcyzowego następuje, jak wspomniano powyżej, w przypadku samochodów osobowych po upływie dwóch lat od daty ich produkcji. Stawki odnoszą się do nabycia wewnątrzwspólnotowego, importu lub sprzedaży samochodów osobowych przed ich pierwszą rejestracją w kraju. Wiek pojazdu decyduje o wysokości stawki podatku akcyzowego. Jednak stawka ta nie może przekroczyć maksymalnej 65-procentowej stawki określonej w art. 75 ust. 1 ustawy o podatku akcyzowym.

W związku z powyższym stwierdzenie w interpelacji Pana Posła, iż stawki podatku akcyzowego zostały podniesione z 6,4% do 65% wydaje się niezrozumiałe.

Natomiast odnosząc się do twierdzenia o dyskryminacji podatkowej, zawartego w piśmie Pana Posła, uprzejmie wyjaśniam, że do chwili obecnej, według prawa wspólnotowego, państwa członkowskie mają pełną swobodę w wyborze sposobu opodatkowania samochodów, gdyż przepisy wspólnotowe nie podlegają harmonizacji w tym zakresie. Część z państw uzależnia opodatkowanie w zależności od cech charakterystycznych pojazdów, inne narzucają stałą opłatę rejestracyjną.

Dodatkowo, pragnę zwrócić uwagę na fakt, że obecnie Komisja Europejska prowadzi prace mające na celu ujednolicenie zasad opodatkowania samochodów osobowych. W dniu 19 września 2005 r. odbyło się pierwsze posiedzenie grupy roboczej Rady do spraw podatków dotyczące projektu Dyrektywy COM-261/05 w sprawie podatków związanych z samochodami osobowymi. Jednakże, ze względu na brak jednolitego stanowiska państw członkowskich w kwestii konieczności harmonizacji zasad opodatkowania samochodów w krajach UE, nie jest znany kierunek, jak i termin dalszych prac w tym zakresie.

Pragnę także podkreślić, iż zgodnie z art. 226 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TWE), Komisja Europejska wszczęła przeciwko Polsce procedurę naruszenia w sprawie przepisów podatkowych dotyczących akcyzy od samochodów - przekazując pismo z dnia 5 lipca 2005 r. ˝letter of formal notice˝. Dodatkowo, w dniu 9 sierpnia 2005 r. do Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich (ETS) wpłynął wniosek o wydanie orzeczenia wstępnego w trybie art. 234 TWE skierowany przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.

Jednakże w chwili obecnej nie jest znane ostateczne stanowisko Komisji oraz ETS w tej sprawie. W związku z tym nie można jeszcze mówić o dyskryminacji podatkowej w Polsce, jeśli chodzi o samochody. Ministerstwo Finansów oczekuje na definitywne rozstrzygnięcia ww. instytucji w trybie art. 226 oraz 234 TWE.

Odnosząc się natomiast do pierwszego pytania Pana Posła, pragnę wyjaśnić, iż do czasu obowiązywania ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 29, poz. 257, z późn. zm.) będzie pobierany podatek akcyzowy od samochodów w dotychczasowej formie. Chciałbym podkreślić, iż obowiązek poszanowania i przestrzegania prawa powszechnie obowiązującego ciąży na obywatelach tak długo, jak długo prawo to nie utraciło mocy obowiązującej.

W odpowiedzi na drugie pytanie zadane w interpelacji pragnę zauważyć, iż Ministerstwo Finansów już w 2005 r. przedłożyło projekt ustawy o podatku ekologicznym od samochodów, mającej wprowadzić nowe zasady opodatkowania samochodów. Projekt ten, przyjęty przez Radę Ministrów, został odrzucony przez Sejm. W chwili obecnej trwają prace legislacyjne nad kolejnym projektem ustawy o podatku ekologicznym od samochodów. Po uzgodnieniach wewnętrznych projekt ustawy zostanie przesłany do konsultacji międzyresortowych i społecznych.

Nowe rozwiązanie podatkowe przygotowane w ww. projekcie ustawy ma na celu przede wszystkim uwzględnienie ograniczeń wyznaczonych przez Europejski Trybunał Sprawiedliwości w swoim orzecznictwie w zakresie opodatkowania samochodów (np. konieczności uwzględnienia spadku wartości pojazdów) oraz przestrzeganie podstawowych zasad Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską, m. in. sprzyjanie ochronie środowiska naturalnego, co wynika z art. 6 i 174 TWE.

Aby wypełnić ww. cel, nowy system opodatkowania samochodów oparto na takich założeniach, jak: pojemność skokowa silnika oraz norma emisji spalin Euro.

Ponadto pragnę podkreślić, że nowy system opodatkowania samochodów w Polsce będzie opierał się na założeniu minimalizacji społecznych i budżetowych kosztów zmiany obecnie istniejącego podatku oraz promocji samochodów bardziej przyjaznych dla środowiska.