SPS-023-27160/14 - Stanowisko MPiPS w sprawie dopłat do mieszkań dla osób niepełnosprawnych
Pismo z dnia 28 sierpnia 2014 r. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej SPS-023-27160/14 Stanowisko MPiPS w sprawie dopłat do mieszkań dla osób niepełnosprawnych
Czy obecnie w Polsce istnieją programy, które mają na celu umożliwić niepełnosprawnym zakup własnego mieszkania?
Jeżeli nie ma ww. programów, to czy polski rząd planuje wprowadzić system dofinansowania zakupu mieszkań dla osób niepełnosprawnych?
Odpowiedź. Nie ma specjalnego programu wspierającego tylko osoby niepełnosprawne w nabyciu mieszkania, ponieważ są ogólnodostępne możliwości dla wszystkich osób w tym zakresie, tj.:
Osoba niepełnosprawna w wieku do 35 lat, która nie znajduje się trudnej sytuacji materialnej i nie ma mieszkania, może skorzystać z rządowego programu "Mieszkanie dla młodych" realizowanego od 2014 r. do 2018 r., jeżeli kupi na rynku pierwotnym pierwszy lokal mieszkalny (o powierzchni do 75 m2) lub dom jednorodzinny (o powierzchni do 100 m2). Limity maksymalnej powierzchni mieszkania lub domu jednorodzinnego mogą być zwiększone o 10 m2 w przypadku posiadania przynajmniej trójki dzieci. Program adresowany jest do wszystkich osób w wieku do 35 lat, a więc i do osób niepełnosprawnych.
W ramach programu "Mieszkanie dla młodych" udzielane jest wsparcie w formie dofinansowania wkładu własnego przy ubieganiu się o kredyt, dzięki któremu osoba kupująca mieszkanie lub dom jednorodzinny może zaciągnąć niższy kredyt i zwiększyć swoją zdolność kredytową oraz obniżyć przyszłą ratę spłaty.
Dodatkowe jednorazowe wsparcie w formie spłaty części kredytu otrzymają osoby korzystające z programu, którym w ciągu 5 lat od dnia nabycia mieszkania urodzi się (lub zostanie przysposobione) trzecie lub kolejne dziecko.
Budżet państwa planuje przeznaczyć w ciągu pięciu lat (2014-2018) 3553 mln zł na realizację programu "Mieszkanie dla młodych".
Osoba niepełnosprawna o średnich dochodach może skorzystać - zgodnie z ustawą z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego - z wynajmu w pełni wykończonego mieszkania oferowanego przez towarzystwo budownictwa społecznego, jeżeli nie ma tytułu prawnego do mieszkania w tej samej miejscowości w której stara się o wynajem mieszkania, a jej dochód nie przekracza ustawowo określonego limitu. Osoba niepełnosprawna, która spełnia warunki najmu, uczestniczy w kosztach budowy lokalu mieszkalnego w wysokości nie większej niż 30% wartości mieszkania. Ponadto przyszły najemca wpłaca kaucję (dwunastokrotność czynszu) zabezpieczającą na poczet zniszczenia lokalu. Jest ona zwracana po rozwiązaniu umowy najmu, jeśli najemca oddaje lokal w stanie niezmienionym.
Towarzystwa budownictwa społecznego budują mieszkania na wynajem, korzystając przede wszystkim z kredytów udzielanych przez państwowy Bank Gospodarstwa Krajowego.
Osoba niepełnosprawna, która znajduje się w trudnej sytuacji materialnej i mieszkaniowej, może wystąpić do gminy o przyznanie jej lokalu socjalnego, jeżeli spełnia wymagania określone w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz w uchwale gminy w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy.
Warto podkreślić, że do zadań własnych gminy należy tworzenie warunków do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej, w tym zapewnienie m.in. lokali socjalnych dla osób o niskich dochodach nieprzekraczających limitu określonego w uchwale rady gminy dotyczącej wieloletniego programu gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy oraz zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy i kryteriów wynajmowania lokali.
Każda gmina może ustalić kryterium dochodowe w innej wysokości uprawniające osoby o niskich dochodach do zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego, albowiem nie ma określonego prawnie krajowego jednolitego progu dochodowego.
Gmina wydziela z zasobu mieszkaniowego część lokali, które przeznacza się na wynajem jako lokale socjalne. Umowę najmu lokalu socjalnego zawiera się na czas oznaczony z osobą np. niepełnosprawną, która nie ma tytułu prawnego do lokalu i której dochody gospodarstwa domowego nie przekraczają wysokości określonej w uchwale rady gminy. Umowę najmu lokalu socjalnego można po upływie oznaczonego w niej czasu przedłużyć na następny okres, jeżeli osoba niepełnosprawna (najemca) nadal znajduje się w sytuacji uzasadniającej zawarcie takiej umowy. Stawka czynszu za lokal socjalny nie może przekraczać połowy stawki najniższego czynszu obowiązującego w gminnym zasobie mieszkaniowym.
Samorządy terytorialne otrzymują wsparcie finansowe z budżetu państwa w zakresie tworzenia zasobów mieszkaniowych dla osób najuboższych, w tym również i dla osób niepełnosprawnych.
W roku 2013, podobnie jak w latach ubiegłych, kontynuowano realizację programu wsparcia budownictwa socjalnego. Zadaniem programu jest przede wszystkim pomoc samorządom w realizacji przedsięwzięć mających na celu pozyskiwanie m.in. lokali socjalnych. Gminy mają więc możliwość ubiegania się o finansowe wsparcie ze środków budżetu państwa na realizację tego typu mieszkań.
W latach 2008-2013 w ramach realizacji programu finansowego wsparcia budownictwa socjalnego utworzono m.in. 6738 lokali socjalnych.
Warto podkreślić, że zgodnie z przepisami prawa m.in. wszystkie obiekty wielorodzinnego budownictwa mieszkaniowego, które po 1 stycznia 1995 r. wybudowano, przebudowano lub zmieniano sposób ich użytkowania, muszą być dostępne dla osób niepełnosprawnych, w tym poruszających się na wózkach inwalidzkich.
Osoby niepełnosprawne, które mieszkają w wielorodzinnym budownictwie lub w domu jednorodzinnym posiadającym bariery architektoniczne, mogą ubiegać się o dofinansowanie likwidacji tych barier ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych będących w dyspozycji samorządów powiatowych. W 2013 r. wsparcie finansowe w tym zakresie otrzymało 5617 osób niepełnosprawnych.