SPS-023-26703/14 - Niedobór mieszkań

_{Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju - z upoważnienia ministra - na interpelację nr 26703 w sprawie niedoboru mieszkań}

Na wstępie chciałbym podkreślić, że aktualny stan mieszkalnictwa jest odbiciem wielu procesów historycznych, gospodarczych i demograficznych. W dużej mierze na obecne warunki mieszkaniowe ludności oraz standard zasobów mieszkaniowych w Polsce wpłynął okres poprzedniego ustroju politycznego, po którym odziedziczono większość problemów występujących w polskim mieszkalnictwie. W ciągu okresu transformacji nastąpił postęp we wszystkich wskaźnikach ilościowych i jakościowych obrazujących warunki mieszkaniowe społeczeństwa. W szczególności postęp ten jest widoczny w latach 2008-2013, kiedy notuje się najwyższe efekty budownictwa mieszkaniowego od rozpoczęcia transformacji ustrojowej. Dobrą okazją do przeprowadzenia odpowiedniej analizy są ogłoszone w dniu 29 maja 2013 r. częściowe wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań przeprowadzonego w 2011 r. (NSP 2011).

Podstawową miarą opisującą sytuację mieszkaniową w danym kraju jest tzw. statystyczny deficyt mieszkaniowy, który jest obliczany jako różnica pomiędzy liczbą zamieszkałych mieszkań a liczbą gospodarstw domowych. Jest to współczynnik, który umożliwia również porównywanie sytuacji mieszkaniowej w różnych krajach. Wskazuje na to, ile gospodarstw domowych zamieszkuje niesamodzielnie (w mieszkaniach, w których zamieszkują również inne gospodarstwa domowe).

Zgodnie z narodowym spisem powszechnym, obejmującym dane ustalone na koniec marca 2011 r., statystyczny deficyt mieszkaniowy w Polsce w okresie od poprzedniego spisu powszechnego przeprowadzonego w 2002 r. zmniejszył o ponad 0,5 mln mieszkań (1039,3 tys. mieszkań w porównaniu do 1573,5 tys. mieszkań zgodnie z danymi NSP 2002). Co więcej, biorąc pod uwagę, że w okresie od kwietnia 2011 r. do maja 2014 r. wybudowano w Polsce 457,5 tys. mieszkań, przy założeniu stałej liczby gospodarstw domowych w tym okresie można przyjąć, że wysokość statystycznego deficytu mieszkaniowego na koniec maja 2014 r. kształtowała się na poziomie ok. 580 tys. mieszkań. Jest to najniższa wartość w historii badań na tą tematyką.

Przytaczając powyższe dane, należy również pamiętać, że statystyka deficytu mieszkaniowego nie obejmuje przypadków, w których zamieszkiwanie w jednym mieszkaniu więcej niż jednego gospodarstwa domowego jest wynikiem świadomego wyboru bądź tradycji. Jest to przypuszczalnie istotne na obszarach wiejskich, gdzie występuje tradycja zamieszkiwania wielopokoleniowych rodzin składających się z kilku gospodarstw domowych w jednym domu. Potwierdzać to mogą również dane narodowych spisów powszechnych, z których wynika, że przy szybkim spadku statystycznego deficytu mieszkaniowego w miastach, na obszarach wiejskich deficyt ten jest względnie stały i oscyluje wokół 500 tys. mieszkań.

Na zmniejszanie statystycznego deficytu mieszkaniowego decydujący wpływ mają nowe inwestycje mieszkaniowe, których ostatecznym odzwierciedleniem jest liczba nowo budowanych mieszkań. Należy pokreślić, że szczególnie wysokie efekty budownictwa mieszkaniowego miały miejsce w latach 2008-2013.

Jeżeli chodzi o deficyt mieszkaniowy w województwie śląskim, według stanu na koniec marca 2011 r. (NSP 2011) w województwie było 1 609 361 mieszkań, w których zamieszkiwało 1 727 586 gospodarstw domowych. Deficyt mieszkaniowy wynosił więc 118 225 mieszkań. W okresie od kwietnia 2011 r. do marca 2014 r. w województwie śląskim wybudowano 30 183 mieszkania, w związku z tym deficyt mieszkaniowy zmniejszył się do 88 042 mieszkania.

Obok postępów ilościowych w okresie transformacji ustrojowej dokonał się postęp, jeżeli chodzi o jakość mieszkań i warunki zamieszkania gospodarstw domowych. Potwierdzają to wszystkie wskaźniki badań statystycznych obrazujące standard powierzchniowy mieszkań, gęstość zamieszkania czy dostępność podstawowych udogodnień sanitarnych i technicznych. Poniższe zestawienie podstawowych parametrów mieszkań w Polsce w latach sporządzenia ostatnich spisów powszechnych obrazuje postęp, jaki dokonał się w okresie transformacji we wszystkich parametrach świadczących o warunkach mieszkaniowych.

Podsumowaniem tego wątku jest zmniejszenie zasobu mieszkań, które w statystyce publicznej uznawane są za mieszkania substandardowe. Główny Urząd Statystyczny wyróżnia trzy kategorie mieszkań substandardowych wraz z kryteriami ich klasyfikacji:

Biorąc pod uwagę powyższe kryteria, liczba mieszkań substandardowych w latach 1988-2011 zmniejszyła się o ponad 62%, zaś liczba osób mieszkających w warunkach substandardowych zmniejszyła się o 58%. W 2011 r. mieszkania substandardowe stanowiły już tylko 10,6% zasobów. Szczególnie duży postęp zanotowano w tym zakresie na obszarach wiejskich, gdzie po okresie poprzedniego ustroju politycznego ok. 58% mieszkań stanowiły mieszkania substandardowe, zaś w 2011 r. było to już tylko 19%.

Pomimo wyraźnej poprawy stanu mieszkalnictwa w Polsce, zarówno w aspekcie jakościowym, jak i ilościowym rząd prowadzi szereg działań zmierzających do dalszej poprawy sytuacji mieszkaniowej w Polsce. Część z tych działań wpisana jest w szerszy aspekt inwestycji prowadzących do poprawy efektywności energetycznej zasobów mieszkaniowych. Działania rządu można podzielić na:

I. Działania zmierzające do wzrostu liczby mieszkań:

1. Program wsparcia budownictwa socjalnego działający w oparciu o przepisy ustawy z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych (Dz. U. Nr 251, poz. 1844, z późn. zm.) przewidującej możliwość ubiegania się o finansowe wsparcie z budżetu państwa przez podmioty, do których ustawowych lub statutowych zadań należy zapewnienie schronienia lub mieszkania potrzebującym, a zatem gminy, powiaty, związki międzygminne i organizacje pożytku publicznego. Dofinansowane przedsięwzięcie może polegać na budowie nowych budynków, a także na zakupie budynków i lokali mieszkalnych na rynku wtórnym czy też na działaniach zmierzających w kierunku modernizacji istniejących zasobów, czyli remoncie, przebudowie i zmianie sposobu użytkowania budynków, w wyniku czego powstaną lokale socjalne, mieszkania komunalne, mieszkania chronione, noclegownie lub domy dla bezdomnych. W zależności od rodzaju realizowanego przedsięwzięcia inwestor ma możliwość otrzymania wsparcia w maksymalnej wysokości 30-50% jego kosztów.

W latach 2007-2013 na zasilenie Funduszu Dopłat z przeznaczeniem na finansowe wsparcie w ramach programu budownictwa socjalnego (komunalnego i chronionego) przekazano z budżetu państwa kwotę 468 mln zł (dodatkowo 12,2 mln zł ze zlikwidowanego Funduszu Hipotecznego). Pozwoliło to na powstanie 12 794 lokali mieszkalnych (w tym 9301 lokali socjalnych, 109 mieszkań chronionych, 3296 mieszkań komunalnych, 88 mieszkań dla powodzian) oraz 1020 miejsc w noclegowniach i domach dla bezdomnych. W chwili obecnej trwa kwalifikacja wniosków złożonych w edycji wiosennej br. Z informacji przekazanych przez BGK wynika, że w ramach wiosennej edycji składania wniosków wpłynęło 90 wniosków na kwotę wnioskowanego wsparcia 61,25 mln zł na utworzenie 1200 lokali socjalnych i 38 miejsc noclegowych. Obecnie wnioski przechodzą ocenę pod względem formalnym. Ostateczne wyniki oceny BGK ogłosi w Biuletynie Informacji Publicznej do 30 czerwca br.

Jak dotychczas woj. śląskie jest jednym z największych beneficjentów programu. W ramach jego realizacji podmiotom z terenu woj. śląskiego przyznano ok. 50,24 mln zł wsparcia z Funduszu Dopłat (co stanowi ok. 11% udziału w ogólnej puli środków przekazanych na program) na realizację 1690 lokali mieszkalnych/miejsc noclegowych. Poniższe zestawienie przedstawia strukturę wniosków złożonych przez woj. śląskie w edycji wiosennej 2014 r.

2. Program "Rodzina na swoim" realizowany w latach 2006-2012 na podstawie ustawy z dnia 8 września 2006 r. o finansowym wsparciu rodzin i innych osób w nabywaniu własnego mieszkania (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 90). Program umożliwia stosowanie dopłat ze środków budżetu państwa do oprocentowania kredytów preferencyjnych zaciąganych przez osoby fizyczne m.in. na zakup lokalu mieszkalnego na własność, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, zakup lub budowę domu jednorodzinnego. Dopłaty są stosowane w okresie pierwszych ośmiu lat spłaty kredytu preferencyjnego i stanowią równowartość 50% odsetek naliczonych według stopy referencyjnej określonej w ustawie jako zmienna stopa procentowa równa przeciętnej stopie WIBOR trzymiesięczny powiększonej o 2 pkt proc.

Beneficjentami programu mogły być małżeństwa w wieku do 35 lat (decydował wiek młodszego małżonka), osoby samotnie wychowujące dzieci (bez ograniczenia wieku) oraz bezdzietne osoby niebędące w związku małżeńskim w wieku do 35 lat. Również mieszkanie lub dom jednorodzinny objęte programem musiało spełniać odpowiednie parametry powierzchniowe i cenowe.

Pierwsze kredyty preferencyjne zostały udzielone w lutym 2007 r., a ostatnie - w związku z tym, że termin składania wniosków o kredyt minął 31 grudnia 2012 r. - były udzielane jeszcze w 2013 r. W sumie według stanu na 31 grudnia 2013 r. udzielono 192,2 tys. kredytów na kwotę ok. 35 mld zł. W woj. śląskim w ramach programu udzielono 20 247 preferencyjnych kredytów.

3. Kierowany do podobnej grupy beneficjentów program "Mieszkanie dla młodych", którego zasady zostały sformułowane w ustawie z dnia 27 września 2013 r. o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi (Dz. U. z 2013 r. poz. 1304, z późn. zm.). Instrument ten łączy cele mieszkaniowe z działaniami w zakresie polityki prorodzinnej.

W ramach programu ze środków budżetu państwa udziela się dofinansowania do wkładu własnego przy zaciąganiu kredytu hipotecznego na zakup pierwszego własnego mieszkania dla młodych osób (do 35. roku życia). Należy zaznaczyć, że wysokość wsparcia zależy od posiadania potomstwa. Osoby/małżeństwa bezdzietne mogą otrzymać pomoc w wysokości 10% wartości odtworzeniowej mieszkania, a osoby/małżeństwa posiadające jedno lub więcej dzieci otrzymują wsparcie w wysokości 15%. Ten mechanizm sprawia, że potencjalnie większa liczba młodych osób będzie mogła sobie pozwolić na zaciągnięcie kredytu w banku komercyjnym. Również dzięki zaproponowanemu instrumentowi beneficjent będzie mógł spłacać obniżone raty kredytowe przez cały okres kredytu, a nie tylko przez 8 lat, jak to miało miejsce w programie "Rodzina na swoim". Ponadto jeśli rodzina beneficjenta w ciągu 5 lat od dnia zakupu mieszkania powiększy się (narodziny/przysposobienie) o trzecie (lub kolejne) dziecko, będzie mógł on ubiegać się o jednorazowe dodatkowe dofinansowanie w wysokości 5%.

Ważnym elementem tego instrumentu jest łagodzenie początkowej bariery uniemożliwiającej zaciągnięcie kredytu mieszkaniowego, czyli wymogów dotyczących wysokości wkładu własnego. Pokrycie ze środków publicznych części wkładu własnego zmniejszy wysokość wymaganego kredytu, co jest szczególnie ważne wobec wprowadzonej przez Komisję Nadzoru Finansowego modyfikacji rekomendacji S, która ograniczyła maksymalną wartość wskaźnika LTV. Dla ekspozycji kredytowych zabezpieczonych na nieruchomościach mieszkaniowych maksymalny poziom LTV nie powinien przekroczyć 80% lub 90%, jeżeli część ekspozycji przekraczająca 80% jest odpowiednio ubezpieczona. KNF proponuje wprowadzenie okresów przejściowych: w 2014 r. LTV nie może przekroczyć poziomu 95%, w 2015 r. - 90%, w 2016 r. - 85/90%, ale już od 2017 r. ma być ustalane na nowych zasadach (80/90%). Wejście nowego programu, począwszy od 2014 r., stanowi więc ważny element umożliwiający łagodne przyjęcie przez rynek popytowy nowych regulacji.

Podkreślić należy również proinwestycyjny charakter proponowanego instrumentu, bowiem wsparciem objęte zostaną mieszkania tylko z rynku pierwotnego, co przyczyni się do rozwoju gospodarczego i wzrostu zatrudnienia, poprzez m.in. zwiększenie portfela zamówień firm wykonawczo-budowlanych, zwiększenie produkcji materiałów budowlanych.

Według danych na 10 czerwca 2014 r. w ramach programu "Mieszkanie dla młodych" udzielono ogółem 5418 kredytów objętych dofinansowaniem wkładu własnego na łączną kwotę wsparcia 121,8 mln zł. W województwie śląskim udzielono 217 kredytów na łączną kwotę wsparcia 4,3 mln zł.

4. Program "Dopłaty do kredytów na budowę domów energooszczędnych" zasilany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i realizowany od początku 2013 r. Jego celem jest promowanie budownictwa mieszkaniowego o jak najniższym zużyciu energii. Program skierowany jest do osób fizycznych budujących dom jednorodzinny lub kupujących dom/mieszkanie na rynku pierwotnym. Dofinansowanie ma formę częściowej spłaty kapitału kredytu bankowego zaciągniętego na budowę/zakup domu lub zakup mieszkania. Dotacja będzie wypłacana na konto kredytowe beneficjenta po zakończeniu realizacji przedsięwzięcia i potwierdzeniu uzyskania wymaganego standardu energetycznego przez budynek. Budżet programu wynosi 300 mln zł. Środki pozwolą na realizację ok. 12 tys. domów jednorodzinnych i mieszkań w budynkach wielorodzinnych. Wdrożenie programu przewidziane jest na lata 2013-2018, a wydatkowanie środków z nim związanych - do końca 2022 r.

II. Działania zmierzające do poprawy jakości zasobów mieszkaniowych:

1. Program wspierania termomodernizacji i remontów - poprawa stanu technicznego istniejących zasobów mieszkaniowych należy do priorytetowych celów polityki mieszkaniowej państwa. Instrumentem temu służącym jest Fundusz Termomodernizacji i Remontów, zwany dalej funduszem, utworzony w Banku Gospodarstwa Krajowego na podstawie ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów (Dz. U. Nr 223, poz. 1459, z późn. zm.).

Środki funduszu są przeznaczone na refinansowanie części kosztów przedsięwzięć termomodernizacyjnych i remontowych w formie tzw. premii termomodernizacyjnej, premii remontowej oraz premii kompensacyjnej. Ustawa ma zastosowanie do wniosków o przyznanie premii, które są składane, począwszy od 19 marca 2009 r.

Od początku funkcjonowania funduszu do 31 marca 2014 r. ze środków publicznych przyznano 27 012 premii termomodernizacyjnych na kwotę 1460,1 mln zł, 2322 premii remontowych na kwotę 111,3 mln zł oraz 395 premii kompensacyjnych na kwotę 56,2 mln zł.

2. Fundusze europejskie - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR) w ramach perspektywy 2007-2013 umożliwiał wspieranie renowacji części wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkalnych (tzw. wielkiej płyty), które obejmują m.in. elementy budynku (dach, elewacja zewnętrzna, stolarka okienna i drzwiowa, klatka schodowa, korytarze wewnętrzne/zewnętrzne, wejścia i elementy jego konstrukcji zewnętrznej, winda), instalacje techniczne budynku oraz podniesienie efektywności energetycznej budynku (termomodernizacja). Dopuszczono również wykorzystanie dotacji na przygotowanie do użytkowania nowoczesnych, socjalnych budynków mieszkalnych dobrego standardu poprzez renowację i adaptację budynków istniejących stanowiących własność władz publicznych lub własność podmiotów działających w celach niezarobkowych. Beneficjentami środków mogły być m.in. spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe, towarzystwa budownictwa społecznego, jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia. W perspektywie finansowej 2007-2013 wsparcie budownictwa mieszkaniowego realizowane było poprzez 15 regionalnych programów operacyjnych, w których na ten cel łącznie przeznaczono kwotę 212,5 mln euro.

W kolejnej perspektywie finansowej (2014-2020) przewiduje się kontynuację wspierania mieszkalnictwa na zbliżonych zasadach, z jednoczesnym położeniem większego nacisku na wspieranie efektywności energetycznej i wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii. Nadal będzie wykluczona możliwość finansowania ze środków unijnych nowego budownictwa mieszkaniowego oraz przedsięwzięć realizowanych w indywidualnych mieszkaniach.

Wsparcie to będzie realizowane zarówno w ramach regionalnych programów operacyjnych, jak i na szczeblu krajowym w obszarze gospodarki niskoemisyjnej stanowiącym jeden z czterech obszarów interwencji ramach Programu Operacyjnego "Infrastruktura i środowisko" 2014-2020. W szczególności przewiduje się, że w ramach priorytetu inwestycyjnego: Wspieranie efektywności energetycznej, inteligentnego zarządzania energią i wykorzystania odnawialnych źródeł energii w infrastrukturze publicznej, w tym w budynkach publicznych, i w sektorze mieszkaniowym będzie wspierana kompleksowa modernizacja energetyczna obiektów mieszkalnych wraz z wymianą wyposażenia tych obiektów na energooszczędne w zakresie związanym m.in. z:

- ociepleniem obiektu, wymianą okien, drzwi zewnętrznych oraz oświetlenia na energooszczędne;

- przebudową systemów grzewczych (wraz z wymianą i przyłączeniem źródła ciepła), systemów wentylacji i klimatyzacji, zastosowaniem automatyki pogodowej i systemów zarządzania budynkiem;

- budową lub modernizacją wewnętrznych instalacji odbiorczych oraz likwidacją dotychczasowych źródeł ciepła;

- instalacją mikrogeneracji lub mikrotrigeneracji na potrzeby własne;

- instalacją OZE w modernizowanych energetycznie budynkach;

- instalacją systemów chłodzących, w tym również z OZE.

Działania te będą mogły być prowadzone w koordynacji z realizacją projektów z zakresu modernizacji sieci ciepłowniczych oraz rozwoju wysokosprawnej kogeneracji prowadzących do zmniejszenia zapotrzebowania na ciepło i chłód.

Ponadto pośrednio zarówno na liczbę mieszkań, jak i na ich jakość wpływają instrumenty podatkowe:

Ponadto pomimo uchylenia w ustawie z dnia 27 września 2013 r. o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi ustawy z dnia 29 sierpnia 2005 r. o zwrocie osobom fizycznym niektórych wydatków związanych z budownictwem mieszkaniowym w ramach programu "Mieszkanie dla młodych" pozostawiono możliwość skorzystania po dniu 1 stycznia 2014 r. ze zwrotu podatku VAT przy zakupie materiałów budowlanych tym osobom fizycznym, które - prowadząc budowę systemem gospodarczym - zaspokajają własne potrzeby mieszkaniowe. Zasady umożliwiające skorzystanie z tej formy wsparcia są następujące:

- powierzchnia domu jednorodzinnego nie może przekroczyć 100 m², lokalu mieszkalnego - 75 m² (lub odpowiednio 110 m² i 85 m² dla osób wychowujących co najmniej troje dzieci);

- pozwolenie na budowę zostało wydane po 1 stycznia 2014 r.;

- ubiegający się o zwrot nie ukończył 36 lat w roku, w którym wydano pozwolenie na budowę;

- osoba fizyczna może jednorazowo ubiegać się o zwrot części wydatków, dotyczące faktur wystawionych od dnia uzyskania pozwolenia na budowę maksymalnie do dnia, do którego można będzie składać wnioski o finansowe wsparcie w ramach programu "Mieszkanie dla młodych" (30 września 2018 r.).

Nawiązując do pytania dotyczącego rozwoju budownictwa na wynajem, chciałbym podkreślić, że budownictwo tego typu będzie priorytetem rządu w najbliższych latach. Wynika to z dokumentów strategicznych przyjętych przez Radę Ministrów: Strategia Rozwoju Kraju 2020 i towarzysząca jej Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego. Działania dotyczące dostępnego budownictwa czynszowego zostały umieszczone w trzech kontekstach:

Zwiększenie podaży mieszkań na wynajem jest celem długoterminowym, który może być osiągnięty jedynie przez konsekwentne działania przede wszystkim regulacyjne, dotyczące głównie stosunków właściciel - najemca. Podmioty działające na rynku najmu komercyjnego od lat zwracały uwagę na nierównowagę pomiędzy prawami właściciela a prawami najemcy - na korzyść tego ostatniego. Zwiększało to ryzyko wynajmu mieszkań, co wpływało z kolei na ograniczoną podaż i relatywnie wysokie stawki czynszu. W efekcie zwiększona ochrona praw lokatorów zwracała się przeciwko samym lokatorom, którzy mogli wynająć mieszkania, płacąc wysokie stawki czynszu, a często dodatkowo transakcje takie odbywały się w szarej strefie.

Od kilku lat rząd konsekwentnie walczy o zmianę stosunków na rynku najmu. Podstawowe regulacje zostały wprowadzone w 2009 r. Wprowadzono wówczas preferencyjne opodatkowanie przychodów z wynajmowania mieszkań w wysokości 8,5%. Ponadto umożliwiono osobom fizycznym wynajmowanie mieszkań w systemie tzw. najmu okazjonalnego, redukującego ryzyko długotrwałych procedur egzekucyjnych w sytuacji wynajmowania mieszkania niesolidnemu najemcy. W efekcie przyjętych rozwiązań liczba podatników osiągających przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze wzrosła z 166,5 tys. w 2008 r. do 334,1 tys. w 2012 r. Zgodnie z opinią Ministerstwa Finansów większość tego wzrostu spowodowana jest zgłoszeniem do opodatkowania przychodów z tytułu wynajmu lokali mieszkalnych.

Pozytywne doświadczenia w zakresie obowiązywania systemu najmu okazjonalnego spowodowały, że w listopadzie 2013 r. weszły w życie przepisy umożliwiające stosowanie systemu najmu okazjonalnego także przez podmioty gospodarcze. Na efekty tych regulacji trzeba jeszcze jednak poczekać.

Warunkiem zwiększenia podaży mieszkań na wynajem o umiarkowanych czynszach będzie dalszy rozwój prywatnego sektora czynszowego, jak również opartego na współpracy z samorządem lokalnym społecznego budownictwa czynszowego. Budownictwo mieszkaniowe realizowane w tej ostatniej formule stanowić powinno nie tylko racjonalną alternatywę dla mieszkań komunalnych, umożliwiając zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych gospodarstw domowych o średnich dochodach, lecz także jest czynnikiem mobilności na rynku pracy.

Zwiększonej dostępności mieszkań na wynajem sprzyjać mogą nowe formy inwestowania instytucjonalnego, w tym inicjatywa własna Banku Gospodarstwa Krajowego związana z rozpoczęciem działalności przez Fundusz Mieszkań na Wynajem. Koncepcja działalności FMnW nie przewiduje jednak, co do zasady, możliwości realizacji w odniesieniu do tego projektu inwestycji w formule współpracy z samorządami w ramach prowadzonej przez gminy polityki mieszkaniowej, które są ustawowo zobowiązane do tworzenia warunków do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych społeczności lokalnej. Zakłada się ponadto, że inwestycje funduszu będą zlokalizowane tylko w największych polskich miastach. Bank Gospodarstwa Krajowego, pełniący w polityce mieszkaniowej rządu rolę banku rozwoju, przewiduje w tej sytuacji wdrożenie koncepcji funduszu municypalnego uzupełniającego powstałą w ten sposób lukę w finansowaniu budownictwa komunalnego w mniejszych ośrodkach miejskich. Nowy fundusz inwestowałby wspólnie z samorządami w realizację przedsięwzięć budownictwa komunalnego, dostarczając kapitał spółkom tworzonym przez samorządy w celu budowania nowych zasobów mieszkaniowych gmin.

Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju prowadzi obecnie we współpracy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego oraz Ministerstwem Finansów prace zmierzające do określenia rządowego programu wsparcia społecznego budownictwa czynszowego w najbliższych latach. Z uwagi na konieczność uwzględnienia w rozważanych koncepcjach szeregu uwarunkowań związanych m.in. z procedurą nadmiernego deficytu określenie już dzisiaj szczegółowych zamierzeń w ww. zakresie byłoby jednak przedwczesne.