SPS-023-25993/14 - Stanowisko MPiPS w sprawie nieprzyznawania przez ZUS prawa do zasiłku macierzyńskiego m.in. rodzicom adoptującym dziecko

Pisma urzędowe
Status:  Aktualne

Pismo z dnia 6 czerwca 2014 r. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej SPS-023-25993/14 Stanowisko MPiPS w sprawie nieprzyznawania przez ZUS prawa do zasiłku macierzyńskiego m.in. rodzicom adoptującym dziecko

Z art. 183 § 1 k.p. wynika, iż pracownik, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub który przyjął dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, ma prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w wymiarze zależnym od liczby dzieci przyjętych jednocześnie przez pracownika. Pracownik ma prawo do tego urlopu nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10. roku życia. Zatem przesłankami nabycia prawa do tego urlopu są: przyjęcie dziecka na wychowanie, wystąpienie do sądu opiekuńczego z wnioskiem o przysposobienie oraz wiek dziecka określony w powołanym wyżej przepisie. Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego, o którym mowa w art. 183 Kodeksu pracy, jest odpowiednikiem urlopu macierzyńskiego przysługującego biologicznym rodzicom dziecka na podstawie art. 180 Kodeksu pracy, który to urlop przysługuje co do zasady od dnia porodu; świadczy o tym choćby sama nazwa tego urlopu. Należy zatem przyjąć, iż celem urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego jest umożliwienie dziecku przyjętemu na wychowanie zaaklimatyzowania się w nowej rodzinie, a pracownikowi - stworzenie możliwości sprawowania stałej opieki nad dzieckiem oraz umożliwienie nawiązania się więzi rodzinnych, co ma miejsce w okresie tych pierwszych trudnych zarówno dla pracownika, jak i dla dziecka miesięcy. W związku z powyższym, jakkolwiek art. 183 Kodeksu pracy ani inne przepisy nie określają precyzyjnie, w jakim terminie urlop ten powinien zostać wykorzystany, to jednak z celu tego urlopu wynika, iż powinien on zostać wykorzystany w odpowiednim odstępie czasowym po spełnieniu przez pracownika określonych wyżej przesłanek nabycia prawa do tego urlopu, tj. wkrótce po faktycznym przyjęciu dziecka na wychowanie oraz wystąpieniu do sądu opiekuńczego z wnioskiem o przysposobienie (lub po przyjęciu dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza). Udzielenie pracownikowi tego urlopu w znacznym okresie po przyjęciu dziecka na wychowanie staje się bowiem bezprzedmiotowe ze względu na cele, jakim ten urlop ma służyć. Uprzejmie informuję także, że zgodnie z art. 29 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego:

1)

urodziła dziecko;

2)

przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10. roku życia, i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia;

3)

przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, dziecko w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10 roku życia.

Przepisy dotyczące przyjęcia dziecka na wychowanie stosuje się odpowiednio do ubezpieczonego. Zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz okres urlopu rodzicielskiego. Zatem jeżeli pracodawca udzieli pracownicy urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego - ZUS wypłaci zasiłek macierzyński. Ponadto uprzejmie informuję, że zgodnie z art. 37 ustawy z dnia 28 maja 2013 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 675), która wprowadziła obszerne zmiany w przepisach dotyczących uprawnień rodzicielskich pracowników, po upływie 18 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy minister właściwy do spraw pracy przedstawi Sejmowi informację o realizacji ustawy. Wnioski wynikające z tej informacji mogą być impulsem do kolejnej nowelizacji Kodeksu pracy dotyczącej uprawnień rodzicielskich pracowników, w tym także w zakresie doprecyzowania przepisów określających uprawnienia pracowników do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego. Jednocześnie pragnę wyjaśnić, że w obecnym stanie prawnym minister pracy i polityki społecznej nie jest ustawowo upoważniony do wydawania wiążących interpretacji przepisów z zakresu prawa pracy. Stanowiska odnośnie do przepisów prezentowane przez ministerstwo wyrażają jedynie pogląd, który w żaden sposób nie wiąże innych podmiotów. Z tego względu przy prezentowaniu stanowisk odnośnie do przepisów (w odpowiedzi na pytania osób lub instytucji zainteresowanych) znajduje się informacja, że prezentowane opinie nie mają charakteru wiążącego dla stron stosunku pracy, sądów pracy oraz organów kontrolnych (Państwowej Inspekcji Pracy); taki jest bowiem stan prawny w tym zakresie. Nie powinno to być natomiast odbierane jako zakaz wykorzystywania poglądu ministra pracy i polityki społecznej (czy też np. dyrektora danego departamentu) lub powoływania się na ten pogląd.

Opublikowano: www.sejm.gov.pl