SPS-023-24816/14 - Umiejscowienie linii wysokiego napięcia

^{Odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Środowiska - z upoważnienia ministra-na interpelację nr 24816 w sprawie umiejscowienia linii wysokiego napięcia}

1. Czy umieszczenie linii wysokiego napięcia o mocy przesyłu 400 kV w odległości około 60 m od zabudowań nie będzie miało wpływu na życie i zdrowie mieszkańców?

Linie elektroenergetyczne są źródłami pola elektrycznego i pola magnetycznego o częstotliwości 50 Hz. Rozkłady pól elektrycznych i magnetycznych w otoczeniu linii elektroenergetycznych, w tym linii o napięciu znamionowym 400 kV, są zależne od ich konkretnych konstrukcji oraz parametrów eksploatacji. Bez znajomości konstrukcji linii nie jest więc możliwe podanie odległości od znajdujących się pod napięciem i przewodzących prąd elementów linii wysokiego napięcia, w których to odległościach mogłoby wystąpić przekroczenie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych określonych w obowiązujących przepisach. Możliwe jest takie zaprojektowanie i wybudowanie napowietrznej linii elektroenergetycznej o napięciu 400 kV, której eksploatacja nie będzie powodowała przekroczeń dopuszczalnych poziomów pól elektrycznych i magnetycznych w odległości ok. 60 m. Tym samym nie będzie podstaw do wystąpienia negatywnego wpływu takiej prawidłowo zaprojektowanej, wybudowanej i eksploatowanej linii wysokiego napięcia na życie i zdrowie mieszkańców.

2. Jak są uregulowane kwestie odległości od zabudowań linii wysokiego napięcia w Polsce i w pozostałych krajach Unii Europejskiej?

Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych zostały określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192, poz. 1883). Rozporządzenie to zostało wydane zgodnie z delegacją ustawową w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia i dotyczy ochrony ludności i środowiska przed polami elektromagnetycznymi, m.in. o częstotliwości 50 Hz, wytwarzanymi przez linie i stacje elektroenergetyczne.

W rozporządzeniu tym określone zostały dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych w środowisku, zróżnicowane dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową, a także miejsc dostępnych dla ludności. W rozporządzeniu podano zakresy częstotliwości pól elektromagnetycznych, dla których określa się parametry fizyczne charakteryzujące oddziaływanie pól elektromagnetycznych na środowisko, a także metody sprawdzania dotrzymania dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych. Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych zróżnicowane dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz dla miejsc dostępnych dla ludności określono w załączniku nr 1 do rozporządzenia. Dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową określono dopuszczalne wartości poziomów składowej elektrycznej i składowej magnetycznej pola o częstotliwości przemysłowej 50 Hz. Wartości te wynoszą odpowiednio: 1 kV/m dla składowej elektrycznej i 60 A/m dla składowej magnetycznej, natomiast dla miejsc w środowisku dostępnych dla ludności poziomy te wynoszą: 10 kV/m dla składowej elektrycznej i 60 A/m dla składowej magnetycznej.

Określone w rozporządzeniu Ministra Środowiska z 2003 r. dopuszczalne poziomy pól elektrycznych i magnetycznych dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową są bardziej rygorystyczne od określonych w jedynym normatywnym dokumencie Wspólnoty Europejskiej dotyczącym ochrony ludności przed polami elektromagnetycznymi, tj. zaleceniu Rady Europejskiej z dnia 12 lipca 1999 r. "Council recommendation of 12 July 1999 on the limitation of exposure of the general public to electromagnetic fields" (0 Hz to 300 GHz), 1999/519/EC, Bruksela 1999.

Ponadto ustalone w załączniku do rozporządzenia z 2003 r. dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych w środowisku nie pozostają w sprzeczności z wartościami określonymi w zaleceniach międzynarodowych organizacji zajmujących się ochroną przed promieniowaniem, afiliowanych przy Światowej Organizacji Zdrowia, m.in. ICNIRP - International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection lub organizacji normalizacyjnych "Guidelines for Limiting of Exposure to Time-Varying Electric, Magnetic, and Electromagnetic Fields (up to 300 GHz). International Commission on Non-Ionizing Radiation Protection", Health Physics, April 1998, Vol. 74, No 4.

Istotne znaczenie ma tutaj porównanie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych, jakie mogą w Polsce występować zgodnie z obowiązującymi krajowymi przepisami z wartościami dopuszczalnymi zalecanymi przez organizacje międzynarodowe.

W przypadku pól elektromagnetycznych występujących w otoczeniu linii i stacji elektroenergetycznych wysokiego napięcia, a więc o częstotliwości 50 Hz, polskie przepisy dopuszczają przebywanie ludności na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową w takich polach, których składowa elektryczna jest nie wyższa niż 1 kV/m, a składowa magnetyczna nie wyższa niż 60 A/m. Natomiast w innych niż przeznaczone pod zabudowę mieszkaniową miejscach, które są dostępne dla ludności, wartość składowej elektrycznej pola o częstotliwości 50 Hz nie może przekraczać 10 kV/m. Zalecenia międzynarodowe dopuszczają przebywanie ludności w polach o częstotliwości 50 Hz, o natężeniu składowej magnetycznej 80 A/m. A więc wyższej niż to określono w polskich przepisach.

Ministerstwo Środowiska z uwagą śledzi doniesienia o wynikach prac międzynarodowych organizacji zajmujących się ochroną przed działaniem pól elektromagnetycznych. Dotyczy to zwłaszcza rezultatów międzynarodowego programu "Pola elektromagnetyczne" prowadzonego przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). WHO opracowuje i publikuje kryteria zdrowotne środowiska odnoszące się do różnych czynników wprowadzanych do środowiska przez człowieka. Kryteria zdrowotne środowiska są opracowywane w oparciu o analizę źródłowych doniesień naukowych dotyczących oddziaływań takich czynników na zdrowie ludzi i środowisko. Jednym z występujących w środowisku czynników, których dotyczą publikowane kryteria, są pola elektromagnetyczne.

Należy dodać, że podczas ostatniego spotkania komitetu doradców międzynarodowego programu WHO "Pola elektromagnetyczne", które odbyło się w czerwcu 2013 r. w Paryżu, przedstawiono informacje na temat wyników badań naukowych dotyczących wpływu pól elektromagnetycznych na zdrowie. Podczas tego spotkania nie przekazano informacji wskazujących na konieczność zaostrzenia normatywów i zaleceń służących ochronie ludności przed polami elektromagnetycznymi.

Analiza publikacji WHO dotyczących oddziaływania pól elektromagnetycznych nie wskazuje na konieczność rewidowania krajowych przepisów.

Wymagania techniczne, jakim powinny odpowiadać napowietrzne linie elektroenergetyczne wysokiego napięcia, są zawarte w normach technicznych serii PN-EN 50341, w tym w normie PN-EN 50341-1:2013-03E "Elektroenergetyczne linie napowietrzne prądu przemiennego powyżej 1 kV - część 1: Wymagania ogólne. Specyfikacje wspólne".

Normy te zawierają bowiem zasady wiedzy technicznej, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2013 r. poz. 1409), zgodnie z którym to przepisem obiekt budowlany wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi należy, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając spełnienie wymagań podstawowych dotyczących m.in. odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony środowiska.

3. Czy w opinii pana ministra na terenie obszarów miejskich (gmin miejskich) wymienione linie wysokiego napięcia nie powinny być przy okazji uziemiane, a nie prowadzone napowietrzne? Problem taki występuje na terenie Bydgoszczy, a linie wysokiego napięcia prowadzone napowietrznie nie tylko wyłączają dużą część terenów miejskich z jakichkolwiek inwestycji, ale najzwyczajniej w świecie kłócą się z ładem przestrzennym i szpecą krajobraz miejski.

Podzielam pogląd pana posła o potrzebie uziemienia wysokiego napięcia i informuję, że podziemne kablowe linie elektroenergetyczne o napięciu znamionowym 110 kV na terenach miast są obecnie w Polsce coraz powszechniej stosowane. Jednak koszty ich budowy są znacznie wyższe od linii napowietrznych i z tego względu przebudowa istniejących napowietrznych sieci wysokiego napięcia, zapewniających mieszkańcom miast dopływ energii elektrycznej, na podziemne linie kablowe jest realizowana stopniowo. Podziemne linie kablowe o napięciu znamionowym 400 kV są stosowane na świecie w pojedynczych przypadkach.