SPS-023-23800/14 - Stanowisko MPiPS w sprawie uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem i możliwością ich nadużyć

Pracownik w okresie dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego korzysta z ochrony przed wypowiedzeniem stosunku pracy przez pracodawcę i jego rozwiązaniem. Pragnę jednak zwrócić uwagę, że terminy na złożenie przez pracownika wniosku o poszczególne płatne urlopy związane z urodzeniem dziecka są ściśle określone przepisami Kodeksu pracy, a zatem pracownik nie może składać takich wniosków w każdym terminie, np. związanym z wypowiedzeniem mu umowy o pracę. Obowiązek składania wniosków o dodatkowy urlop macierzyński i urlop rodzicielski w ściśle określonych terminach ustawowych jest związany także z koniecznością zachowania zasady bezpośredniości przy ich udzielaniu - jakakolwiek przerwa pomiędzy urlopami (choćby jednodniowa) skutkuje utratą prawa do kolejnego urlopu lub jego części.

Celem wyżej wymienionych urlopów jest zapewnienie przez pracownika będącego rodzicem opieki nad małym dzieckiem w okresie pierwszego roku jego życia. Natomiast przepisy dotyczące ochrony stosunku pracy w czasie korzystania z płatnych urlopów związanych z urodzeniem dziecka mają wyłącznie funkcję gwarancyjną, zapewniają bowiem pracownikowi zatrudnienie w okresie tych urlopów oraz możliwość powrotu do pracy, kiedy dziecko będzie starsze, co z kolei ma istotne znaczenie przy podejmowaniu decyzji o powiększaniu rodziny.

Mając powyższe na względzie, trudno zgodzić się zatem z poglądem, że w obecnym stanie prawnym pracownik, który otrzymał wypowiedzenie umowy o pracę, może złożyć pracodawcy wniosek o dodatkowy urlop macierzyński lub urlop rodzicielski wyłącznie w celu uzyskania ochrony stosunku pracy.

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej nie dysponuje obecnie pełnymi informacjami o liczbie wniosków pracowniczych o dodatkowy urlop macierzyński i urlop rodzicielski składanych na podstawie nowych regulacji prawnych. Z danych dotychczas przekazanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, które obejmują wypłaty własne realizowane przez oddziały ZUS i dot. płatników składek zatrudniających do 20 pracowników, wynika, że w okresie lipiec-wrzesień 2013 r. liczba osób pobierających zasiłek macierzyński z tytułu urlopu rodzicielskiego wyniosła ok.: w lipcu 6,2 tys., w sierpniu 14,9 tys. i we wrześniu 23,8 tys. Natomiast dane dotyczące liczby pracowników pobierających zasiłki macierzyńskie z tytułu korzystania z płatnych urlopów związanych z urodzeniem dziecka obejmujące również wypłaty dokonane bezpośrednio przez pracodawców zatrudniających powyżej 20 pracowników będą dostępne na wniosek Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych od marca br.

Dziękując za wyrażone w interpelacji wątpliwości, pragnę dodać, że poruszona przez panów posłów kwestia składania wniosków o udzielenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w celu objęcia ochroną stosunku pracy będzie przedmiotem analiz w ramach oceny funkcjonowania ustawy wprowadzającej nowe rozwiązania prawne w zakresie płatnych urlopów związanych z urodzeniem dziecka, do czego zobowiązuje ministra pracy i polityki społecznej przepis art. 37 ustawy z dnia 28 maja 2013 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 675).