SPS-023-23313/11 - Możliwość objęcia spółdzielni mieszkaniowych prawem do prowadzenia uproszczonej ewidencji księgowej.

Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na interpelację pana posła Grzegorza Roszaka w sprawie objęcia spółdzielni prawem do prowadzenia uproszczonej ewidencji księgowej, otrzymaną przy piśmie z dnia 5 lipca 2011 r., znak: SPS-023-23313/11, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

Z nadesłanego pytania nie wynika, które spółdzielnie miałyby być objęte prawem do prowadzenia uproszczonej ewidencji księgowej. Pragnę przypomnieć, że spółdzielnie socjalne stosują przepisy ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223 z późn. zm.), jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1.200.000 euro, zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy (realizacja sejmowego projektu ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach socjalnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw rozpatrywanego przez Komisję Polityki Społecznej i Rodziny). Pozostałe spółdzielnie mieszczą się w katalogu osób prawnych (art. 2 ust. 1 pkt 1) i prowadzą księgi rachunkowe oraz sporządzają sprawozdania finansowe zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości. Stosują one przyjęte zasady (politykę) rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiając sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy. Rachunkowość ze względu na przyjęte w niej zasady tworzy sprzężony system grupowania operacji gospodarczych, umożliwiający analizę i ocenę procesów zachodzących w jednostce, a zarazem spełnia dwie istotne funkcje: informacyjną i kontrolną. Funkcja informacyjna przejawia się w tym, że rachunkowość dostarcza informacji o stanie i o zmianach składników majątku (aktywów) i finansujących je kapitałów - funduszów (pasywów), o kształtowaniu się przychodów i kosztów, zysków i strat oraz wyniku finansowym, które to informacje stanowią podstawę analizy i oceny zdarzeń i procesów zachodzących w danej jednostce w wyniku prowadzonej przez nią działalności. Natomiast funkcja kontrolna wyraża się w tym, że rachunkowość jako uporządkowany i wzajemnie powiązany system ewidencji zdarzeń gospodarczych stanowi doskonały instrument kontroli. Umożliwia ona bowiem bieżącą kontrolę rozrachunków z kontrahentami (w przypadku spółdzielni mieszkaniowej z członkami spółdzielni), pracownikami i urzędami publicznymi, kontrolę ruchu środków pieniężnych i rzeczowych składników majątku danej jednostki.

Ustawa o rachunkowości zawiera generalną zasadę w zakresie uproszczeń, a mianowicie jednostka może w ramach przyjętych zasad (polityki) rachunkowości stosować uproszczenia, jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na realizację obowiązku rzetelnego i jasnego przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego (art. 4 ust. 4).

Natomiast dla tzw. mniejszych jednostek (w tym także spółdzielni), tj. jednostek, których roczne sprawozdania finansowe nie podlegają obligatoryjnemu badaniu przez biegłego rewidenta, w myśl art. 64 ust. 1, ustawa o rachunkowości przewiduje uproszczenia polegające na możliwości:

Ponadto ustawa o rachunkowości w art. 50 ust. 2 zezwala na sporządzanie sprawozdania finansowego w wersji uproszczonej, pod warunkiem nieosiągnięcia dwóch z trzech wielkości podanych w tym przepisie. Uproszczenie to generalnie polega na możliwości wykazywania informacji w bilansie oraz rachunku zysków i strat oznaczonych literami i cyframi rzymskimi; informację dodatkową sporządza się także w uproszczonej formie.

Biorąc powyższe pod uwagę, pomimo wyłączenia spółdzielni socjalnych, które nie przekroczyły określonego progu przychodów z obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych, pozostałe spółdzielnie, jako jednostki posiadające osobowość prawną - zdaniem ministra finansów - powinny stosować przepisy ustawy o rachunkowości, z uwzględnieniem możliwych uproszczeń przewidzianych tą ustawą (przedstawionych powyżej).