SPS-023-2267/06 - Wydzielenie organizacyjne działalności prowadzonej przez przedsiębiorców na terenie specjalnych stref ekonomicznych

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra - na interpelację nr 2267 w sprawie braku jednoznacznych przepisów dotyczących wydzielenia organizacyjnego działalności prowadzonej przez przedsiębiorców na terenie specjalnych stref ekonomicznych.

Szanowny Panie Marszałku! W związku z przysłaną przy piśmie z dnia 19 kwietnia 2006 r., znak SPS-023-2267/06, interpelacją Pana Posła Tomasza Głogowskiego oraz grupy posłów Platformy Obywatelskiej Ministerstwo Finansów przekazuje odpowiedzi na pytania zawarte w piśmie.

1. Pojęcie "prowadzenia działalności poza terenem strefy ekonomicznej"

Od 1 stycznia 2001 r., zgodnie z przepisami ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych oraz właściwego dla każdej strefy rozporządzenia Rady Ministrów ustanawiającego daną strefę, przedsiębiorcy "strefowi" mogą rozwijać swoją działalność również poza terenem strefy.

Zgodnie z art. 12 ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych dochody uzyskane z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej w ramach zezwolenia (o którym mowa w art. 16 tej ustawy) przez osoby prawne lub osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą są zwolnione od podatku dochodowego, odpowiednio na zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób prawnych lub o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 17 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i art. 21 ust. 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zwolnienie przysługuje podatnikowi wyłącznie z tytułu dochodów uzyskanych z działalności gospodarczej prowadzonej na terenie strefy. W przypadku prowadzenia przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej również poza obszarem strefy działalność prowadzona na terenie strefy musi być wydzielona organizacyjnie, a wielkość zwolnienia określa się w oparciu o dane jednostki organizacyjnej prowadzącej działalność wyłącznie na terenie specjalnej strefy ekonomicznej (§ 5 ust. 3 rozporządzeń ustanawiających poszczególne strefy).

Ustawodawca nie zdefiniował, co należy rozumieć pod pojęciem "prowadzenie działalności poza terenem strefy ekonomicznej". W związku z tym analizując to pojęcie, należy brać pod uwagę cel utworzenia poszczególnych specjalnych stref ekonomicznych. Utworzenie specjalnej strefy ekonomicznej w województwie katowickim, o której mowa w interpelacji, miało wspomóc rozwiązanie problemu restrukturyzacji dużego obszaru przemysłowego przez wsparcie i przyspieszenie tych procesów w regionie katowickim, ze szczególnym uwzględnieniem restrukturyzacji zatrudnienia (zmiana struktury przemysłowej regionu w kierunku odejścia od przemysłu ciężkiego na rzecz zdywersyfikowanej nowoczesnej struktury gospodarki (z udziałem sektora usług), utworzenie nowych miejsc pracy w strefie, utworzenie środowiska przyjaznego człowiekowi).

Przedsiębiorcy mają prawo do prowadzenia działalności poza strefą ekonomiczną i działanie na terytorium strefy w pozostałym zakresie nie ogranicza przedsiębiorców. W opinii Ministerstwa Finansów należy jednak w każdym indywidualnym przypadku przeanalizować, czy działalność poza strefą ma charakter czysto pomocniczy, który nie wiąże się w sposób bezpośredni z powstaniem przychodu u przedsiębiorcy "strefowego", czy też stanowi kolejny etap procesu produkcyjno-dystrybucyjnego, który ma istotny wpływ na kreowanie wartości transakcji i powinien być wyodrębniony dla celów określenia dochodu zwolnionego od opodatkowania i dochodu podlegającemu opodatkowaniu.

2. Pojęcie "wydzielenie organizacyjne" oraz sposób przeprowadzenia wydzielenia organizacyjnego działalności strefowej

W myśl przepisów § 5 ust. 3 rozporządzeń ustanawiających poszczególne specjalne strefy ekonomiczne w przypadku prowadzenia przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej również poza obszarem specjalnej strefy ekonomicznej działalność prowadzona na terenie strefy musi być wydzielona organizacyjnie, a wielkość zwolnienia określa się w oparciu o dane jednostki organizacyjnej prowadzącej działalność wyłącznie na terenie strefy.

Ustawodawca nie zdefiniował, o jak dalekie wyodrębnienie organizacyjne działalności prowadzonej na terenie specjalnej strefy ekonomicznej chodzi. W opinii Ministerstwa Finansów, w przypadku prowadzenia działalności również poza terenem danej strefy nie jest konieczne tworzenie wyodrębnionych oddziałów. Organizacyjne wyodrębnienie z osoby prawnej - prowadzącej działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej, jak i poza nią - jednostki, której wypracowany dochód korzysta ze zwolnienia podatkowego, służy przede wszystkim prawidłowemu ustaleniu dochodu podlegającego zwolnieniu od opodatkowania podatkiem dochodowym oraz dochodu podlegającego opodatkowaniu. W związku z tym przedsiębiorca musi zapewnić, by na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych możliwe było ustalenie wysokości dochodu podlegającego zwolnieniu. A zatem wyodrębnienie organizacyjne służące prawidłowemu ustaleniu dochodu podlegającego zwolnieniu polega na wyodrębnieniu rachunkowym (w tym majątkowym) oraz kadrowym.

Należy jednocześnie podkreślić, że wydzielenie organizacyjne może się także odbywać poprzez utworzenie oddziału, który będzie prowadził wyodrębnione księgi rachunkowe.

Stanowisko takie było już prezentowane przez Ministerstwo Finansów w piśmie z dnia 31 października 2003 r. (znak: PB4/KGK-8214-2434-319/03) skierowanym do Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej.

3. Sposób stosowania przepisów dotyczących tzw. cen transferowych w ramach wewnętrznych rozliczeń, w przypadku gdy spółka prowadząca działalność na terenie specjalnej strefy ekonomicznej posiada poza terenem strefy np. biura lub magazyny, które nie są oddziałem w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej

Zgodnie z § 5 ust. 4 rozporządzeń Rady Ministrów z 2004 r. w sprawie poszczególnych specjalnych stref ekonomicznych, przy ustalaniu wielkości zwolnienia od podatku dochodowego przysługującego przedsiębiorcy prowadzącemu działalność na terenie strefy oraz poza nią odpowiednio stosuje się przepisy art. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych albo art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Regulacja ta oznacza, że przedsiębiorca "strefowy" powinien, ustalając dochód do opodatkowania oraz dochód zwolniony od podatku, kierować się takimi przesłankami, jakby rozliczał się z niezależnym przedsiębiorcą, który prowadziłby podobną działalność w podobnych warunkach jako samodzielne przedsiębiorstwo i był całkowicie niezależny w stosunkach ze spółką, a nie z częścią własnego przedsiębiorstwa. Regulacja ta ma bowiem zapewnić rzetelne i zgodne z zasadą ceny rynkowej przypisanie przychodów i kosztów do źródeł związanych z działalnością opodatkowaną oraz działalnością zwolnioną.

Nie można się zgodzić z twierdzeniem interpelacji, że zasada rozliczeń według ceny rynkowej odnosi się tylko do sytuacji, w której poza obszarem strefy działa samobilansujący się oddział spółki. Zasada ta obowiązuje również w sytuacji, gdy poza terenem specjalnej strefy ekonomicznej przedsiębiorca prowadzi działalność przez jednostkę, która nie jest oddziałem. Jeżeli działalność biura handlowego czy magazynu powoduje powstanie przychodów, to powinny one być rozdzielone na wynagrodzenie za funkcje produkcyjne oraz na wynagrodzenie za funkcje dystrybucyjne, w taki sposób w jaki zostałoby to ustalone między spółką a podmiotem trzecim w porównywalnych okolicznościach, gdzie wyodrębniona jednostka organizacyjna na terenie specjalnej strefy ekonomicznej i część spółki poza strefą są traktowane jako odrębnie działające podmioty.

Podatnicy mają swobodę w wyborze metodologii wyznaczania ceny w rozliczeniach wewnętrznych, w tym mają możliwość stosowania również metod określonych w art. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych albo art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.