SPS-023-21728/11 - Stanowisko MPiPS w sprawie naliczania przez ZUS zaliczek, a nie emerytur właściwych i wynikających z tego faktu konsekwencji dla osób, które wcześniej pobierały emerytury pomostowe

W związku z przekazaną przez Pana Marszałka przy piśmie z dnia 7 kwietnia br., znak: SPS-023-21728/11, interpelacją pana posła Tadeusza Woźniaka w sprawie naliczania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaliczek, a nie emerytur właściwych uprzejmie informuję, że o wyjaśnienia w tej kwestii zwróciłam się do prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Prezes ZUS w odpowiedzi z dnia 26 kwietnia br. przedstawił, co następuje.

System informatyczny Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wspierający obsługę świadczeń emerytalno-rentowych jest w fazie wdrażania. Nie wszystkie jego elementy zapewniające konkretne funkcjonalności zostały już wdrożone. Równocześnie z pracami nad rozwojem i stabilizacją systemu w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych realizowane są pilne zmiany związane z wejściem w życie nowych przepisów prawa. Sytuacja taka ma duży wpływ na termin wdrożenia pełnej funkcjonalności systemu. Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokłada wszelkiej staranności, aby docelowe rozwiązania systemowe zostały wdrożone w możliwie krótkim czasie.

W problematycznych przypadkach pracownicy oddziałów ZUS uzyskują wsparcie przy obsłudze spraw ze strony centrali ZUS. Wszystkie sprawy świadczeniobiorców ZUS załatwiane są w zgodzie z przepisami prawa. W przypadkach, w których prawo do świadczenia zostało udowodnione, ale nie można ustalić wysokości świadczenia, zgodnie z art. 120 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.), organ rentowy ustala świadczenie w wysokości zaliczkowej, zbliżonej do kwoty przewidywanych świadczeń. Świadczenie w kwocie zaliczkowej jest również wypłacane - do czasu zapewnienia odpowiedniej funkcjonalności kompleksowego systemu informatycznego (KSI) - w sprawach osób, którym została wstrzymana wypłata emerytury pomostowej i przyznana emerytura na podstawie innych przepisów.

Przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) i ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm.) nie przewidują odwołania do sądu od decyzji organu rentowego ustalającej wysokość świadczenia w kwocie zaliczkowej. Emerytura wypłacona w kwocie zaliczkowej podlega rozliczeniu przez zaliczenie na poczet przysługującej emerytury. W przypadku gdy zaliczka przekracza kwotę emerytury, kwota wynikająca z dokonania rozliczenia za cały okres, za który świadczenie wypłacone zostało w wysokości zawyżonej, podlega potrąceniu na podstawie art. 139 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W takim przypadku obowiązujące przepisy nie przewidują naliczania odsetek za zwłokę. W przypadku gdy zaliczka jest mniejsza niż ostateczna wysokość emerytury, dokonywana jest wypłata wyrównania za cały okres, za który świadczenie wypłacane było w zaniżonej wysokości. Wypłata odsetek uzależniona jest natomiast od tego, czy w danej sprawie wystąpiło opóźnienie w wydaniu decyzji ustalającej ostateczną wysokość emerytury.

W razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenia określone ustawą emerytalną, świadczenia należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi, dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku - małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku - innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba. Wypłata tych świadczeń następuje na wniosek tych osób, na zasadach i w terminie przewidzianym w art. 136 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.